Hayriyye

Hayriyye, Divan edebiyatı şairlerinden Nâbi'nin eseridir. Eser aruz ölçüsüyle yazılmış bir öğüt kitabıdır. Nâbi bu eseri oğluna öğüt vermek için yazmıştır. Urfalı olan Yûsuf Nâbî, hikemî tarzın öncüsüdür ve 17. yüzyıl Osmanlı divan şairlerindendir. Nâbî, koruyucusu olan Mustafa Paşa'nın ölümünden sonra bilinmeyen nedenlerle İstanbul'dan uzaklaşıp Halep'e yerleşmiş, burada yaşadığı dönemlerde (1701) divan edebiyatının önde gelen pend-name örneklerinden olan bu eseri kaleme almıştır.

Nâbi'nin ünlü Hayriye'sinin yazma nüshalarından birinin ilk iki sayfası

Asıl adı Hayrînâme olduğu halde daha çok Hayriyye diye tanınır. Nâbi ilk bölümlerinde eserini yedi yaşındaki oğlu Ebülhayr Mehmed Çelebi’ye hitaben yazdığını ve ona Hayrînâme adını verdiğini söyler (beyit 93-98). Mesnevi nazım biçimi ile yazılan Hayriyye aruzun "feilâtün feilâtün feilün" kalıbı ile yazılmıştır ve 1665 beyitten oluşmaktadır. Eser otuz beş bölümden oluşmakta ve aynı aruz kalıbı ile yazılmıştır.

Eser Nâbi'nin diğer eserlerinde olduğu gibi Allah'a hamd ile başlar insanın yaratılışından bahseder ve İslam peygamberi Muhammed'in methine geçer.

Eserden örnek bölüm:

Cigerüm pâresi 'ömrüm varı

Devha-i devletümün nev-bârı

Oldı zâtun senün iy nûr-ı basar

Zînet-i gülşen-i hestî-i peder

Salalu başuma zâtun sâye

Ben senünle bakaram dünyâya

Seni virdi bana iy feyz-me'âb ,

Mevsim-i sinni kebirde Vehhâb