Hasköy, Ardahan

Ardahan'a Bağlı Bir Köy

Hasköy , Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

Hasköy
Harita
Köyden bir görünüm (Eylül 1984)
Köyden bir görünüm (Eylül 1984)
Ardahan'ın konumu
Ardahan'ın konumu
Ardahan üzerinde Hasköy
Hasköy
Hasköy
Hasköy'ün Ardahan'daki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlArdahan
İlçeMerkez
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
Rakım1851 m
Nüfus
 (2022)
 • Toplam284
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0478
İl plaka kodu75
Posta kodu75110

Tarihçe değiştir

Hasköy, tarihsel Artaani bölgesinde yer alır. Erken ve geç orta çağda bu bölge Gürcistan sınırları içinde yer alıyordu. Artaani bölgesini Osmanlılar 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı mufassal defterinde Hasköy geçmemektedir. Ancak Gürcistan Vilayeti içinde Ardahan-i Büzürg livasının Meşe nahiyesine bağlı Kargsopel'in (كاركسوپل) zaman içinde Hasköy'e dönüşmüş olabileceğine dair görüş vardır. Çünkü Gürcüce Kargsopeli (კარგსოფელი) "Hasköy" anlamına gelir. Bu tarihte Kargsopeli'nin nüfusu 14 haneden (70 kişi) oluşuyordu. Defterde kayıtlı vergi yükümlüsü erkekler Batata, Kaimaroz, Cavaha, Huca, Sula, Grigol, Badura, Lala, Giorgi, Laşkara, Vardzel ve Elia adları taşıyordu. Bu isimler Kargsopeli'nin Hristiyan Gürcü köyü olduğunu göstermektedir. Sözkonusu defterdeki kayda göre bugünkü Hasköy'ün sınırları içinde Ardana (اردانە) adını taşıyan bir yerleşme bulunuyordu. Ardanaki'den adından değişime uğrayan ve Gürcistan Vilayeti sınırları içindeki bu yerleşme, Ardahan-i Büzürg livasının Güney nahiyesine bağlıydı. Nüfusu 16 Hristiyan haneden oluşuyordu. Mufassal defterde kayıtlı erkek adlarına bakınca, bu köyün nüfusunun çoğunluğunun Gürcülerden oluştuğu anlaşılmaktadır.[3]

Hasköy 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Rusların eline geçti. 1886 nüfus sayımında Ardana adının geçmemesi ve Hasköy'ün kaydedilmiş olması, Ardana köyünün terk edilmesinin ardından Hasköy'ün ortaya çıkmasıyla ilişkili olabilir. Nitekim Ardana'da eski çağlardan kalma kale kalıntısı buranın Hasköy'den daha eski yerleşim olduğunu göstermektedir. Rus idaresinde Ardahan sancağının (okrug) Ardahan kazasına (uçastok) bağlı olan Hasköy'de 272 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı Rumlardan oluşuyordu.[4][5] Hasköy'ün nüfusu 1896 yılında 320 kişi, 1906 yılında da 482 kişi olarak tespit edilmiştir.[6]

Hasköy köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca köy Türkiye'ye bırakıldı.[7]

Hasköy köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Ardahan kazasının Yalnızçam nahiyesine bağlıydı. Kars vilayetindeki diğer Hasköy ise, bu tarihte Göle kazasının Hoçovan nahiyesi sınırları içinde bulunuyordu.[8] 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 358 kişiden oluşuyordu. Diğer Hasköy de bu tarihte Ardahan kazasına bağlanmıştı ve Hoçovan nahyesinin de idari merkeziydi.[9] 1965 genel nüfus sayımında Hasköy'ün nüfusu 730 kişiye çıkmıştı ve bu nüfus içinde 251 kişi okuma yazma biliyordu.[10]

Coğrafya değiştir

Köy, Ardahan il merkezine 28 km uzaklıktadır.[11]

Nüfus değiştir

Yıllara göre köy nüfus verileri
2022 284[2]
2021 295[2]
2020 294[2]
2019 290[2]
2018 305[2]
2017 310[2]
2016 320[2]
2015 330[2]
2014 341[2]
2013 329[2]
2012 334[2]
2011 342[2]
2010 345[2]
2009 346[2]
2008 1.185[2]
2007 841[2]
2000 458[11]
1990 677[12]
1985 903[13]

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Haskoy, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Merkez Hasköy Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020. 
  3. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 423; II. cilt (1941), s. 414; III. cilt (1958), s. 510, 550-551". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021. 
  4. ^ "Ardahan kazası (1886) (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021. 
  5. ^ 2019 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce: ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2019 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2021, s 12. 8 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9746-3-2
  6. ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 111, ISBN 9786052100271.
  7. ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022. 
  8. ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 760, 772.
  9. ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 349.
  10. ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 355.
  11. ^ a b "Hasköy Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020. 
  12. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  13. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar değiştir