Hafız İbrahim Efendi

Osmanlı din adamı ve siyasetçi

Hafız İbrahim Efendi ya da İpekli Hafız İbrahim (1863, Mitroviça - 28 Ekim 1940, Bakırköy, İstanbul), Türk siyasetçi.

Hafız İbrahim Efendi
Meclis-i Mebûsan
I.(3) ve II.(4) dönem mebusu
Seçim bölgesi 1908İpek
1912İpek
Kişisel bilgiler
Doğum 1863
Mitroviça, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 28 Ekim 1940
Bakırköy, İstanbul, Türkiye

1863'te Mitroviça dünyaya gelmiştir. Ailesi aslen Türkmen olup 15. yüzyılın başlarında İzmir'den Rumeli’ye göç etmiştir. İbrahim Hakkı Efendi altı yaşında Kur’anı Kerim’i ezberleyerek hafız olup, Gazi İsabey sıbyan mektebini bitirdikten sonra din ve Arapça derslerini Mitroviça'daki medreselere devam ederek tamamlamıştır. Ardından 1883’te İstanbul’a gelerek önce Fatih'teki Haydarpaşa Medresesi’ne kaydolmuştur. Vefa ve Süleymaniye medreselerine de devam eden İbrahim Hakkı Efendi bu kurumlarda 13 yıl okuyup, eğitimini tamamlamıştır. Medresede okuduğu yıllarda Tabriri Üstâz isminde bir de kitap yazmış, bu kitap daha sonra 1896 ve 1902’de iki defa basılmıştır. Hafiz İbrahim Efendi, mezun olduktan sonra uzun süre Rumeli’deki kasaba ve şehirlerde dolaşarak “üçaylar" denen Recep, Şaban ve Ramazan aylarında cer hocalığı yapıp, camilerde ve mescitlerde vaazlar vermiştir.[1]

1890’lardan itibaren İbrahim Temo tarafından İttihad ve Terakki'ye kaydedildikten sonra İttihad ve Terakki’nin Rumeli örgütlerini kurmuş, cemiyete çok sayıda üye kaydetmiştir. Kaydettiği üyeler arasında Talat Paşa vardır.[2] İbrahim Temo, Hafız İbrahim Efendi’yi şöyle anlatmaktadır:

Ben, ilk defa medreselilerden Kosovalı ve hürriyette mebus olan İbrahim Efendi’yi ve mülkiye mezunlarından Necip Draga’yı, Görice mebusu Şahin Kolonya’yı cemiyetimize soktum. Hafız İbrahim Efendi, Edirne’de Ramazan hocalığı yaparken serbestçe nasihatte bulunması neticesi posta memurlarından Talat Bey’i de cemiyete aldı. Bu sebepten Talat da mürşidi, Hafız İbrahim Efendi’yi çok severdi, bana karşı da muhabbeti vardı.[3]

Jön Türk Devrimi sonrasında yapılan 1908 genel seçimlerinde İpek Mebusu seçilmiştir. 1912 genel seçimlerinde ikinci defa İpek mebusu olarak meclise giren İbrahim Efendi’nin vekilliği bu defa 23 Temmuz'a kadar sürmüş, bu tarihte istifa ederek meclisten ayrılmıştır.[1]

Cumhuriyet’in ilanından sonra da Tetkiki Mushaf Komisyonu üyeliğini sürdüren Hafız İbrahim Efendi 18 Şubat 1928’de İzmir müftülüğüne tayin edilmiş ancak İbrahim Efendi tayinini sürgün olarak kabul edip, istifa etmiştir. Bunun üzerine dönemin Diyanet İşleri Reisi Mehmet Rifat Börekçi’nin tavsiye ve yönlendirmesiyle Hoca’nın görevi Bakırköy müftüsü olarak değiştirilmiştir. İbrahim Hoca 1934‘te çıkan soyadı kanunundan sonra aile lakabı Zaimoğlu’nu soyadı olarak almıştır. 28 Ekim 1940 günü evinde vefat etmiştir.[1]

Kaynakça değiştir

  1. ^ a b c Burak Çetintaş (7 Haziran 2021). "Unutulmuş bir İttihatçı...İpekli İbrahim Hoca". NTV Tarih Temmuz 2011 s:28-30. 8 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2022. 
  2. ^ Sağıroğlu, Tarık (Aralık 2021). "İTTİHAT VE TERAKKİ CEMİYETİ'NİN EDİRNE YAPILANMASI VE FAALİYETLERİ". Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 23 (2). ss. 619-640. doi:10.26468/trakyasobed.824448. 19 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2022. 
  3. ^ Temo, İbrahim (2000). Bülent Demirbaş (Ed.). İbrahim Temo’nun İttihat ve Terakki Anıları. İstanbul: Arba Yay. s. 18.