Guguba Kilisesi
Guguba Kilisesi (Gürcüce: გუგუბის ეკლესია; okunuşu: “gugubis eklesia”), Gogiuba Kilisesi (გოგიუბის ეკლესია) olarak da bilinir, tarihsel Eruşeti bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Hanak ilçesinde, eski adı Guguba olan Binbaşak köyünde inşa edilmiş Gürcü kilisesidir. Zaman için hasar görmüş, 1960’larda da insan eliyle tamamen yıkılmıştır.
 Goguba Kilisesi, Dmitri Yermakov, 1902. | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Binbaşak, Hanak |
| Koordinatlar | 41°12′06″K 43°01′11″D / 41.20167°K 43.01972°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Yıkılmış (1960’larda yıkıldı) |
| Mimari | |
| Tamamlanma | 10. yüzyıl |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Dolgu duvar, kesme taş |
Tarihçe Değiştir
Guguba veya Goguba adının, kişi adı Gogi’den türemiş ve “Gogi’nin köyü” anlamına gelen Gogisubani’den (გოგისუბანი) Goguba ya da Guguba’ya dönüşmüş olduğu tahmin edilmektedir.[1] Bir köy kilisesi olan Guguba Kilisesi, bölgede Gürcü Krallığının hüküm sürdüğü 10. yüzyılın ikinci yarısında inşa edildi. 16. yüzyılın ortasında kilisenin bulunduğu Eruşeti bölgesi Osmanlıların eline geçti ve Goguba Kilisesi bu tarihten sonra zaman içinde yıkıma uğradı. 1902 yılında Dmitri Yermakov tarafından fotoğraflandığında büyük ölçüde zarar görmüştü. Kilise 1960’larda insan eliyle tamamen yıkıldı ve taşlarının büyük bölümüyle okul inşa edildi. Taşların bir kısmı ise caminin avlu duvarında ve okulun yanındaki su arkının yapımında kullanıldı. Konstantine Martvileli’nin (Odişaria) verdiği bilgiye göre 1917 yılında köyün sınırları içinde bir kilise daha vardı.[2][3]
Mimari Değiştir
Guguba Kilisesi, Binbaşak köyünü merkezinin 1 km kuzeybatısında bulunuyordu. Kubbeli ve altı apsisli bir yapıydı. Kubbesi altıgen bir kasnağa oturtulmuştu. Kilisenin dışı on iki cepheli bir biçime sahipti. Apsisler arasında cephede yüksek nişler bulunuyordu. Kubbe apsilerin çıkıntılarına oturuyordu. Merkezi altıgen köşelerde, apsislerin tonoz kemerleri arasında, insan başı, geyik ve aslan gibi kabartma figürler vardı. Dolgu duvar sistemiyle inşa edilmiş olan kilisenin iç ve dış duvarlarının yüzeyi kesme taşlardan oluşuyordu. Kilisenin olduğu yerde bugüne sadece harçlı duvar parçası ulaşmıştır.[2][3]
Kaynakça Değiştir
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), yayımlayan: Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3. cilt; III. Cilt, s. 532.
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 29 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5.
- ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 205, ISBN 9789941478178.