Grandük
Grandük[a] (Fransızca: grand-duc [ɡʁɑ̃dyk], Türkçe: büyük dük) veya granduka (İtalyanca: granduca [ɡranˈduka], Türkçe: büyük duka) Batı Avrupa'da, özellikle Cermen ülkelerinde taşra krallarına verilen bir unvandır. Grandükler protokolde kralın ve arşidükün altında, diğer düklerden ise yukarıda yer alırlar. Grandükler eşlerine grandüşes adı verilir.[1]
Bunun dışında Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu'nda devletin ikinci adamı (bugünkü başbakan) Megas doux (Grandük) olarak adlandırılırdı.
Doğu Avrupa'da değiştir
Litvanya Grandükleri değiştir
Litvanya tarihinde 1230'lu yıllardan 1795'e kadar krallar, Polonya kralı unvanı ile beraber Litvanya Grandükü olarak anılıyordu.[2]
Rus Grandükleri değiştir
.jpg)
"Grandük", 11. yüzyıldan itibaren önce Kiev Ruslarının önde gelen Prensi'nin (Kniaz), ardından Rus prenslerinin unvanı olan Velikiy Kniaz (Великий Князь) unvanının geleneksel çevirisidir. Velikii Kniaz (grand prens) unvanı, 1328'de Moskova'da bulunan IV. Ivan tarafından da kullanıldıktan ve 1547'de "çar" olarak taç giymesinden sonra Rus Çarlarının ve İmparatorlarının oğullarına ve torunlarına verildi. Rus imparatorlarının kızları ve baba tarafından torunları ile Rus grandüklerinin eşleri İngilizcede genellikle "grandüşesler" olarak adlandırılırdı. Rusça unvanın başka bir çevirisi de "grand prens" olacaktır. Bu terim daha kesin bir çeviri olsa da, İngilizcede ne standarttır ne de yaygın olarak kullanılır.
Bununla birlikte Rus Grandük, Almancada Großfürst, Latincede Magnus Princeps olarak biliniyordu.
1809'dan 1917'ye kadar Rus İmparatoru, aynı zamanda özerk bir devlet olarak elinde tuttuğu Finlandiya Grandük idi. Rusya'nın fethinden önce Finlandiya, İsveç'in elinde idi ve İsveç Kralı 1581'den beri kraliyetin ikincil unvanı olarak Finlandiya Grandükü unvanını kullanıyordu.
Fince'de Suomen suuriruhtinas, İsveççe'de Storfurste av Finland olarak söylenir.
Notlar değiştir
- ^ Ya da yanlış yazımıyla grand dük.
Kaynakça değiştir
- ^ "tdk.gov.tr". 4 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2009.
- ^ Gudavičius, Edvardas. "Didysis kunigaikštis". vle.lt. 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
Ayrıca bakınız değiştir
Dış bağlantılar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Grandük ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
 | Soyluluk ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Avrupa tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |