Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı
Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı, Türk Silahlı Kuvvetlerini komuta eden Çankaya, Ankara'daki en üst düzey askerî birim. Genelkurmay Başkanı, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 117. Maddesi gereğince Türk Silahlı Kuvvetlerinin komutanı olarak Cumhurbaşkanı tarafından atanır[1] ve savaş zamanında Başkomutanlık görevlerini Cumhurbaşkanlığı namına yerine getirir.[2] Görevlerinden dolayı Millî Savunma Bakanlığına karşı sorumludur.[3] Genelkurmay Başkanlığı binası, 29 Ekim 1931'de (Cumhuriyetin 8. yılında) Atatürk'ün katıldığı bir törenle açılmıştır. Mevcut Genelkurmay Başkanı, 9 Temmuz 2018'den beri Orgeneral Yaşar Güler'dir.
| Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı | |
|---|---|
 | |
| Etkin | 3 Mayıs 1920 |
| Ülke |
 Türkiye |
| Bağlılık | Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı |
| Tipi | Genelkurmay |
| Görevi |
|
| Parçası | Türk Silahlı Kuvvetleri |
| Karargâh |
Genelkurmay Başkanlığı Bakanlıklar, Ankara |
| Takma Adı | TSK |
| Slogan | Etkin. Caydırıcı. Saygın. |
| Öncül | Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti |
| Renkler | Kırmızı, Beyaz |
| Marş | Silahlı Kuvvetler Marşı |
| Yıl dönümleri | 30 Ağustos Zafer Bayramı |
| Savaşları | |
| Savaş madalyaları |
TSK Şeref Madalyası TSK Üstün Cesaret ve Feragat Madalyası TSK Hizmet Övünç Madalyası TSK Başarı Madalyası |
| Website | tsk.tr |
| Komutanlar | |
| Genelkurmay Başkanı | Orgeneral Yaşar Güler |
| Genelkurmay II. Başkanı | Orgeneral Selçuk Bayraktaroğlu |
| Nişanlar | |
| Genelkurmay Başkanlığı Forsu |
 |
GörevleriDeğiştir
Genelkurmay Başkanı, Silahlı Kuvvetler Komutanıdır ve şu görevleri yerine getirir:
- Savaşta Başkomutanlık görevini Cumhurbaşkanı adına yerine getirme[4]
- Silahlı Kuvvetlerin savaşa hazırlanmasında personel, istihbarat, harekât, teşkilat ve eğitim hizmetlerine ilişkin ilke, öncelikler ve ana programların tespiti[5]
- Yapılacak uluslararası anlaşma ve antlaşmaların askerî yönlerinin tayininde ve uygulama esaslarının tespitinde mütalaa verme; gerektiğinde bu toplantılara katılma veya temsilci gönderme[5]
Görev süresiDeğiştir
Genelkurmay Başkanlarının görev süresi normal şartlarda 4 yıldır ancak bu süre birer yıllık sürelerle Cumhurbaşkanınca yaş haddine kadar uzatılabilir.[6]
Kara Harp Okulu, 1962 ayaklanması ile 1963 ayaklanmasına katıldığı için 1963 ve 1964 yıllarında mezun verememiştir. Bunun etkisi de 2000'li yıllardaki komuta kademesine yansımış, komutanlar yaş haddine takıldığı için görevlerinde daha kısa kalmışlardır. Genelkurmay Başkanlığını Yaşar Büyükanıt ve İlker Başbuğ iki sene yürütmüştür. Sonraki Genelkurmay Başkanı Işık Koşaner, görevini üç yıl boyunca sürdürecek ve 2013'ten sonra yaş haddi sorunu ortadan kalkacaktı ancak Orgeneral Işık Koşaner Balyoz darbe planı tutuklamalarına karşı tepki göstermek için 29 Temmuz 2011 tarihinde üç gün sonra yapılacak Türk Silahlı Kuvvetleri Yüksek Askerî Şûra öncesi görevli tüm kuvvet komutanları ile birlikte istifa etti. Aynı gün tüm kuvvet komutanlarının istifası üzerine en kıdemli Orgeneral Necdet Özel önce Kara Kuvvetleri Komutanlığı ve Genelkurmay Başkanvekilliğine, 4 Ağustos 2011 tarihinde de asaleten Genelkurmay Başkanlığı görevine atandı. Orgeneral Necdet Özel'in emekli olmasının ardından 4 Ağustos 2015 tarihinde toplananYüksek Askerî Şûra'da Orgeneral Hulusi Akar Genelkurmay Başkanı oldu.[7] 2018 yılında Cumhurbaşkanı Kararı ile Genelkurmay Başkanlığına, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Yaşar Güler atandı.[8] Normal şartlarda Güler'in 30 Ağustos 2022 tarihinde dolan görev süresi, Resmî Gazete'de yayınlanan atama kararı[9] ile Cumhurbaşkanı tarafından 30 Ağustos 2023 tarihine kadar uzatılmıştır.[10]
J başkanlıklarıDeğiştir
J başkanlıkları, Genelkurmay karargâhında bulunur ve doğrudan Genelkurmay Başkanına bağlı olarak çalışırlar.[11][12] Bu birimler, Türk Silahlı Kuvvetlerinin "beyin takımı" olarak bilinir; en kritik ve önemli karargâh görevlerindendir.[13] Kadroları korgeneral/koramiraldir. Bu başkanlıklar ve başkanları aşağıdaki gibidir:
18 Ağustos 2022 itibarıyla
| № | Başkanlık | Başkan |
|---|---|---|
| J1 | Genelkurmay Personel Başkanlığı | Hava Tümgeneral Orhan Gürdal |
| J2 | Genelkurmay İstihbarat Başkanlığı | Hava Korgeneral İsmail Günaydın |
| J3 | Genelkurmay Harekât Başkanlığı | Tümgeneral İlkay Altındağ |
| J4 | Genelkurmay Lojistik Başkanlığı | |
| J5 | Genelkurmay Genel Plan ve Prensipler Başkanlığı | Tümamiral Mustafa Kaya |
| J6 | Genelkurmay Muhabere Elektronik ve Bilgi Sistemleri Başkanlığı | Tuğgeneral Hasan Basri Erkuzu |
Türkiye'nin savunma organizasyonuDeğiştir
1 No'lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine göre Genelkurmay Başkanı ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları Millî Savunma Bakanına ayrı ayrı bağlı ve sorumludur.[3]
| Cumhurbaşkanı (Başkomutan) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Millî Savunma Bakanı | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Genelkurmay Başkanı | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kara Kuvvetleri Komutanı | Deniz Kuvvetleri Komutanı | Hava Kuvvetleri Komutanı | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ayrıca bakınızDeğiştir
KaynakçaDeğiştir
- ^ "Anayasa, md. 117, 3. fıkra". 24 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.
- ^ "Anayasa, md. 117, 3. fıkra". 24 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2020.
- ^ "Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. T.C. Resmî Gazete, 17863 Mükerrer, 9 Kasım 1982" (PDF). 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
- ^ a b "1324 sayılı Genelkurmay Başkanının Görev ve Yetkilerine Ait Kanun. T.C. Resmî Gazete, 13572, 7 Ağustos 1970" (PDF). 18 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
- ^ "3 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararnamesi, md. 9 - Subaylığa nasıp, terfi ve atama" (PDF). 26 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.
- ^ Ergan, Uğur (5 Ağustos 2015). "Yeni Genelkurmay Başkanı Hulusi Akar oldu (Hulusi Akar kimdir?)". Hürriyet. 12 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 23 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
- ^ 2022/350 sayılı atama kararı (PDF). 5 Ağustos 2022. 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.
- ^ "Yaşar Güler'in görev süresi uzatıldı, Hava ve Deniz'e yeni isimler atandı - Cumhuriyet". 5 Ağustos 2022. 5 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.
- ^ "Gözler beyin takımı J başkanlıklarında - Sabah Gazetesi". 31 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.
- ^ "Genelkurmay'ın 4 'J Başkan'ı tutuklandı". 13 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.
- ^ "Gözler beyin takımı J başkanlıklarında". Sabah. 30 Temmuz 2016. 31 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılarDeğiştir
- Resmî site
- Genelkurmay Başkanlığı görev ve yetkileri 14 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.