Küpeli Dağı
Küpeli Dağı veya Gabar Dağı, Türkiye'nin Şırnak ilinin kuzeydoğusunda bulunan, Güneydoğu Toroslar üzerindeki dağ. Batı ve güneyinden Dicle Nehri geçer. Güneydoğusunda Cudi Dağı, kuzeyinde Eruh Dağları bulunur.
| Küpeli Dağı | |
|---|---|
| Gabar Dağı | |
 Küpeli Dağı (Şubat 2020) | |
| En yüksek noktası | |
| Yükseklik | 1.848 m |
| Koordinatlar | 37°30′14.90″K 42°10′03.51″D / 37.5041389°K 42.1676417°D |
| Coğrafya | |
| Konum | Şırnak, Türkiye |
| Jeoloji | |
| Dağ türü | Orojenik Kıvrım Dağı |
Küpeli Dağı ile yakınındaki, Akdeniz ikliminin görüldüğü, Dicle ve kollarının vadileri Önemli Doğa Alanı ilan edilmiştir. Yükseklerde parçalar halinde ardıç ağaçları ve meşe ormanları bulunur. Bir dönem bu dağlık bölgede PKK'nin faal olmasından dolayı güvenlik nedeniyle insan kullanımı sınırlı olduğundan, Türkiye'nin en yabanıl yörelerinden biridir.[1]
Önemli Doğa Alanı; nehir boyunca bozulmamış habitat, meşe ormanları, sarp kayalıklar, ardıç toplulukları, kuru tarım alanları ile dağ bozkırlarından oluşur. Onosma davisii bitkisi dünyada sadece bu dağın güneydoğusundaki Kızılsu çevresinde yetişir. Yakacak temini, yoğun keçi otlatılması ve orman yangınları ve yoğun avcılık habitat üzerinde baskı yapmaktadır. Bu bölgede görülen kızıl akbaba ve tavşancıl, yırtıcı kuşlardır. Yalıçapkını, boz çitne ise, küçük kuşlardır. Dağ çevresinde yaşayan memeliler arasında çizgili sırtlan, dağ keçisi ve vaşak bulunur.[1][2]
Gabar Dağı'nda, yıllar boyunca güvenlik güçleri ile PKK arasında sık sık ölümlü çatışmalar yaşanmıştır.[3][4][5]
2022 yılında dağın PKK faaliyetlerinden büyük ölçüde arındırılmasından sonra, 150 milyon varil hacminde ve 12 milyar dolar değerinde olduğu belirtilen, büyük bir petrol rezervi keşfedilmiş ve bölgede TPAO tarafından sondaj kuyuları açılmıştır.[6] 2 Mayıs 2023’te ise Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından buradaki petrol kuyusuna PKK tarafından öldürülen Şehit Öğretmen Aybüke Yalçın adı verildiği duyurulmuştur.[7]
Kaynakça değiştir
- ^ a b "Erzurum İLİ TABİAT TURİZMİ MASTER PLANI 2016-2019" (PDF). ormansu.gov.tr. 2016. 25 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2017.
- ^ "Küpeli Dağı" (PDF). dogadernegi.org. 25 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Şubat 2017.
- ^ "Son dakika! Gabar Dağı'nda çatışma çıktı". iha.com.tr. 6 Ocak 2017. 25 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2017.
- ^ "Gabar Dağı'nda çatışma". memurlar.net. 13 Kasım 2007. 25 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2017.
- ^ "Gabar Dağı". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 25 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2017.
- ^ "Gabar Dağı'ndaki petrol üretim çalışmaları havadan görüntülendi". NTV. 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023.
- ^ "Erdoğan: Yeni bir petrol rezervi bulduk, kuyuya Aybüke Yalçın adını verdik". Haber 7. 2 Mayıs 2023. 3 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023.
Cudi-Gabar’da günlük 100 bin varil üretim kapasiteye sahip petrol bulduk. ... Gabar’daki kuyumuza, bölücü örgütün alçakça katlettiği şehit öğretmenimiz Aybüke Yalçın’ın adını verdik.