Gürer Aykal
Gürer Aykal (22 Mayıs 1942, Çifteler, Eskişehir) Türk orkestra şefi. 1988'den beri Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın şefliğini, ayrıca Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası’nın genel müzik direktörlüğünü ve daimi şefliğini yapmaktadır.
| Gürer Aykal | |
|---|---|
 Gürer Aykal bir konserde Cemal Aliyev ile. | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | 22 Mayıs 1942 Çifteler, Eskişehir |
| Evlilik(ler)i | Duygu Aykal [1][2] (e. 1964; ö. 1988) Benin Aykal (e. 1996) [1] |
| Çocukları | Kerem Aykal[2] Emre Aykal[2] Can Aykal[2] |
| Alanı | Orkestra Şefi |
Yaşam öyküsü değiştir
Eskişehir Mahmudiye’de doğdu. Babası, Çifteler Köy Enstitüsü müzik öğretmeni Tevfik Aykal’'dır.[3] Müziğe babasının verdiği derslerle başlayan Aykal, 1953 yılında Ankara Devlet Konservatuvarı’na girdi. Necdet Remzi Atak’ın öğrencisi olarak keman bölümünü bitirdikten sonra kompozisyon bölümüne geçerek Adnan Saygun’un sınıfından mezun oldu.[4]
Eğitim değiştir
Şeflik öğrenimini yurt dışında yapan Aykal, 1969’da kompozisyon bölümünü bitirip orkestra yönetim uzmanlığı için devlet bursu ile İngiltere'ye gönderildi. Londra'da Guildhall Müzik Okulu yüksek yöneticilik sınıfında ve Royal Academy’de; İtalya’da Academia Chiciana ve Roma’daki Santa Cecilia’da çalışmalarını tamamladı. Orkestra şefliği alanında tecrübelerinden yararlandığı isimler arasında George Hurst, Andre Prévin ve Franco Ferrara gibi ünlü şefler vardır.
İngiltere’de Royal Academy’yi bitirdiğinde, bu diplomayı 21 yıl içinde almayı başaran ilk kişiydi[kaynak belirtilmeli]. Türkiye’de yasal olarak atanan ilk orkestra şefi oldu ve Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın şef yardımcılığına atandı. Santa Cecilia Konservatuvarı’ndan onur derecesiyle mezun olmuştur.
Kariyer değiştir
Sanatçı, 1973 yılında yurda dönmüş, kazandığı başarılarla “Devlet Sanatçısı” unvanıyla onurlandırılmıştır (1981). 1999’da kendi isteğiyle Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’ndan ayrıldı, bu dönem Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası'nı kurdu. 2000–2004 yılları arasında Antalya Orkestrası’nı kurup geliştirdi. ABD’de toplam 16 yıl şeflik ve genel müzik direktörlüğü yapan Aykal, 1991–2003 yılları arasında El Paso Teksas Senfoni Orkestrası Daimi Şefliği’ni ve Genel Müzik Direktörlüğü’nü yürüttü ve ayrıca “Profesör Emeritus” unvanı aldı. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın daimi şefi Gürer Aykal, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'ne (MSGSÜ) kadrolu profesör olarak atandı (2006). Aynı zamanda konservatuvarın 'Kompozisyon ve Orkestra Şefliği Anasanat Dalı Başkanlığı' görevini de üstlenen Gürer Aykal, Borusan İstanbul Filarmoni'nin Daimi Şefliği görevini ve Genel Müzik Direktörlüğünü de yürütüyor.
Aykal’ın eğitimci yönü, yurt içi ve yurt dışında diğer üniversitelerdeki orkestra şefliği profesörlüğünü de kapsamaktadır. ABD’de Indiana (Bloomington) Üniversitesi, Teksas Tech ve UTEP Üniversiteleri’nde ileri orkestra şefliği dersleri veren Aykal hâlen Bilkent Üniversitesi’nde bu görevi sürdürmektedir.
Uluslararası performanslar değiştir
Yurt dışında da birçok orkestrayı konuk şef olarak yöneten Aykal’ın kariyerinde yer alan orkestralardan bazıları şunlardır:
- Londra Filarmoni,
- Moskova Devlet Senfoni,
- Dublin Radyo Senfoni,
- Bergen Senfoni,
- Norddeutsches Rundfunk Senfoni,
- Helsinki Filarmoni,
- Kurku Senfoni,
- Palermo Senfoni,
- Nürnberg Senfoni,
- New York Festival,
- Lübeck Senfoni,
- Rochester Filarmoni NY,
- Singapur Senfoni,
- Bloomington Filarmoni,
- Prag Senfoni,
- Sofya Senfoni,
- Bratislava Senfoni,
- Varşova Radyo Senfoni,
- Kraków Senfoni.
Çoğunluğu Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasıyla eşlik ettiği ünlü solistlerden bazıları şöyle sıralanabilir:
- André Navara,
- Pierre Fournier,
- Alicia Dela Rocha,
- M. Andre,
- İgor Oyştrak,
- Viktor Pikayzen.
- Maxim Vengerov
Gürer Aykal, Türk bestecilerinin bazı yapıtlarının dünyada ilk seslendirilişini de gerçekleştirmiştir. Bu yapıtlar arasında Adnan Saygun’un 4. Senfoni’si, Atatürk’e ve Anadolu’ya Destan’ı, Conserto da Camera’sı, 2. Piyano Konçertosu, Orkestra çeşitlemeleri; Necil Kazım Akses’in 2. Senfoni’si, “Bir Divandan Gazel”i; Ferit Tüzün’ün Çayda Çıra Bale Suiti; İstemihan Taviloğlu’nun “Klarnet Konçertosu”; Muammer Sun’un “Hıdırellez” bale müziği ve “Kurtuluş” filminin müziği bulunmaktadır.
Ödüller değiştir
Notlar değiştir
- ^ a b "YAZILIKAYA" (PDF). www.corumhaber.net. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- ^ a b c d "Duygu Aykal'a ait vefat ve başsağlığı ilanları" (PDF). Marmara Üniversitesi. 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ Pilevne, Tarık Barbaros (4 Kasım 2021). "GÜRER AYKAL". Deha20.com. 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023.
- ^ "Gürer Aykal". 25 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2016.
Kaynakça değiştir
- Röportaj - CEO's Dergisi Şubat 2003 [ölü/kırık bağlantı]
- Biyografi - Kültür Bakanlığı Resmî Sitesi Arşivi 15 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar değiştir
- BBC Türkçe ile 1983 yılında yapılan röportaj 5 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.