Gürcistan-Rusya ilişkileri
Gürcistan ve Rusya arasındaki ikili ilişkiler yüzlerce yıl öncesine dayanıyor ve iki ülke ile halkları arasında var olan bazı dini ve tarihi bağlara rağmen karmaşık bir şekilde devam ediyor.[1] Gürcistan ve Rusya arasındaki ilk resmi ittifak, Kartli-Kaheti Krallığı Kralı II. Erekle'nin, Gürcü monarşisinin uzun zamandır var olmayan Ortodoks müttefiki Bizans İmparatorluğu'nun yerine geçecek olan Rusya İmparatorluğu ile Georgievsk Antlaşması'nı imzalamasıyla 1783'te gerçekleşti.[1]
 | |
 Gürcistan |
 Rusya |
|---|---|
Rusya, Doğu Gürcistan'ı savunma sözü vermesine rağmen 1795 yılında İranlılar bölge üzerinde geleneksel hükümranlıklarını yeniden tesis etmeye çalışırken işgal ettiklerinde hiçbir yardımda bulunmadı. II. Katerina'nın İran'a karşı cezai tedbirler alması ancak gecikmiş bir şekilde, onun ölümü ve İmparatoriçe'nin isteklerine karşı I. Pavel'in tahta çıkması ile kısa kesilmişti. Pavel, annesinin tecrübesinden ve inceliğinden yoksun bir şekilde, Aralık 1800'de Gürcistan'ın Rus İmparatorluğu'na ilhak edilmesine ilişkin, 8 Ocak 1801'de[2][3] bir kararname ile sonuçlandırılan ve 12 Eylül 1801'de Çar I. Aleksandr tarafından onaylanan bildiriyi imzaladı.[4][5] Rusya'daki Gürcü büyükelçisi, Rusya Başbakan Yardımcısı Prens Kurakin'e[6] sunulan bir protesto notuyla tepki gösterdi, ancak buna rağmen, Mayıs 1801'de Rus General Carl Heinrich Knorring, krallığın Rus kontrolünü resmen uyguladı ve General Ivan Petrovich Lasarev başkanlığında bir hükûmet kurdu.[7] Böylelikle İran, yüzyıllardır yönettiği Gürcü toprakları üzerindeki kontrolünü resmen kaybetti.[8]
Gürcü soyluları, General Knorring'in Tiflis Sioni Katedrali'ndeki soyluları kuşattığı ve onları Rusya İmparatorluk Tacı'na yemin etmeye zorladığı Nisan 1802'ye kadar bu kararı kabul etmedi. Aynı fikirde olmayanlar geçici olarak tutuklandı.[9] Bunu Gürcistan hükümdarının tahttan indirilmesi ve bu durumu Georgievsk Antlaşması'nın ihlali olarak gören kilisenin başının Sankt-Peterburg'a sürülmesi izledi.
Rusya İmparatorluğu'nun bir parçası olarak bir yüzyıldan fazla zaman geçiren Gürcistan, 1918'de bağımsızlığını yeniden kazandı ve Birinci Cumhuriyet'i kurdu. 1921'de Gürcistan işgal edildi ve 1922'de Sovyetler Birliği'ni kurmak için Bolşevik Rusya tarafından işgal edildi. 1991 yılında ülke bağımsızlığını yeniden kazandığında, Moskova'nın Gürcistan içindeki ayrılıkçı bölgelere verdiği destek, Gürcistan'ın bağımsız enerji politikaları ve son zamanlarda NATO'ya katılma niyetleri nedeniyle ikili Rus-Gürcü bağları bir kez daha gerildi.
29 Ağustos 2008'de Rus-Gürcü Savaşı'nın ardından Dışişleri Bakan Yardımcısı Grigol Vaşadze, Gürcistan'ın Rusya ile diplomatik ilişkilerini kestiğini açıkladı. Ayrıca Rus diplomatların Gürcistan'ı terk etmesi gerektiğini ve hiçbir Gürcü diplomatın Rusya'da kalmayacağını, sadece konsolosluk ilişkilerinin devam edeceğini söyledi. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Andrei Nesterenko, Rusya'nın bu adımdan pişman olduğunu söyledi.[10]
Gül Devrimi'nden Sonra İlişkiler (2003-günümüz) değiştir
Gürcülerin sınır dışı edilmesi değiştir
Casusluk tartışması sırasında Rus yetkililer, Gürcistan vatandaşlarını vize ihlali suçlamasıyla Rusya'dan sınır dışı etmeye başladı. Gürcistan hükûmeti ve Freedom House ve İnsan Hakları İzleme Örgütü gibi nüfuzlu insan hakları örgütleri, Rus yetkilileri "Gürcistan ve diğer Kafkasya ülkelerinden gelen göçmenlerin kötü muamelelerini hoşgörmek ve teşvik etmekle"[11] ve "Rusya'da yaşayan binlerce Gürcüyü tutuklamak ve sürmek için kasıtlı bir kampanya yürütmekle" suçladı.[12] 27 Mart 2007'de Gürcistan, Avrupa İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesinin, Gürcistan vatandaşlarının Rusya'dan sınır dışı edilme sırasındaki ihlalleriyle ilgili olarak, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne, 2006 yılının sonbaharında bir devletler arası davası açtı.[13]
2019 protestoları değiştir
20 Haziran'da iktidar partisinin Rusya ile ilişkileri ve uygulamaları nedeniyle Gürcistan parlamentosunu çevreleyen protestolar patlak vermeye başladı.[14][15] Bu protestolar, Rusya Federasyonu Devlet Duması Milletvekili Sergei Gavrilov'un 26. Ortodoks Parlamentolararası Genel Asamblesi'nin oturumuna başkanlık yapmasıyla patladı. Ardından gelen protestolar iki ülke arasındaki ilişkilerin gerilmesine neden oldu. Rusya, açık bir tepki olarak, ülkeler arasındaki doğrudan uçuşları durdurdu ve Gürcistan'ın Rusya'ya ana ihracatlarından olan, şarap ve maden suyuna ilişkin kontrolü artırıcı düzenlemeler getirileceği söylendi.[14][16][17] Rusya, 8 Temmuz'dan itibaren "yeterli düzeyde havacılık güvenliği sağlama gereği" gerekçesiyle Rusya ile Gürcistan arasında direkt yolcu uçuşlarını yasakladı.[18] Minsk, İstanbul, Bakü ve Erivan üzerinden dolaylı uçuşların yanı sıra iki ülke arasındaki kara sınırı geçişleri de devam ediyor.[19]
Kaynakça değiştir
- ^ a b Ammon, Philipp: Georgien zwischen Eigenstaatlichkeit und russischer Okkupation: Die Wurzeln des russisch-georgischen Konflikts vom 18. Jahrhundert bis zum Ende der ersten georgischen Republik (1921), Kitab, Klagenfurt 2015, 978-3902878458
- ^ Gvosdev, Nikolas K.: Imperial policies and perspectives towards Georgia: 1760–1819, Macmillan, Basingstoke 2000, 0-312-22990-9, p. 85
- ^ Avalov (1906), p. 186
- ^ Gvosdev (2000), p. 86
- ^ Lives and Legends of the Georgian Saints, St Vladimirs Seminary Pr; N.e.of 2r.e. edition (March 1997) by David Marshall Lang, p. 249
- ^ Lang (1997), p. 251
- ^ Lang (1997), p. 247
- ^ "Russia and Britain in Persia: Imperial Ambitions in Qajar Iran". 1 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2014.
- ^ Lang (1997), p. 252
- ^ Georgia breaks relations with Russia 7 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ FREEDOM IN THE WORLD 2007:FREEDOM STAGNATION AMID PUSHBACK AGAINST DEMOCRACY 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Freedom House. Retrieved on January 22, 2007.
- ^ Russia Targets Georgians for Expulsion 10 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Human Rights Watch. October 1, 2007.
- ^ "Statement by the Ministry of Foreign Affairs of the Russian Federation Regarding Georgia's Lawsuit Against Russia". 20 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2021.
- ^ a b Genin, Aaron (25 Temmuz 2019). "Georgian Protests: Tbilis's Two-Sided Conflict". The California Review (İngilizce). 26 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2019.
- ^ Lebanidze, Kornely Kakachia, Bidzina. "Georgian Dream Meets Georgia's Nightmare". Foreign Policy (İngilizce). 26 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2019.
- ^ Megrelidze, Sophiko (8 Temmuz 2019). "Kremlin ban halts direct flights between Russia and Georgia". AP NEWS. 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2019.
- ^ Meyer, Henry (24 Haziran 2019). "Russia Raises Pressure on Georgia, Blames U.S. for Protests". Bloomberg. 26 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.