Francesco Paolo Cantelli
Francesco Paolo Cantelli (20 Aralık 1875 - 21 Temmuz 1966) bir İtalyan matematikçiydi.
Francesco Paolo Cantelli | |
|---|---|
 Francesco Cantelli | |
| Doğum | 20 Aralık 1875 Palermo, İtalya |
| Ölüm | 21 Temmuz 1966 (90 yaşında) Roma, İtalya |
| Vatandaşlık | İtalya (1946-1966) İtalya Krallığı (1875-1946) |
| Eğitim | Palermo Üniversitesi |
| Tanınma nedeni | Borel-Cantelli lemması Glivenko-Cantelli teoremi Cantelli eşitsizliği |
| Kariyeri | |
| Dalı | Matematik, istatistik, ekonomi |
| Çalıştığı kurum | Roma La Sapienza Üniversitesi (1931-1951) University of Naples Federico II (1925-1931) University of Catania (1923-1925) Istituto Nazionale della Previdenza Sociale (1903-1923) Palermo Astronomik Gözlemevi (1900-1903) |
| Tez | Sulla parentesi di Lagrange con applicazione al moto perturbato dei pianeti[1] (1899) |
| Doktora danışmanı | Filippo Angelitti |
Cantelli Palermo'da doğdu. Matematik doktorasını 1899'da Palermo Üniversitesi'nden gök mekaniği üzerine teziyle aldı ve 1903 yılına kadar, Annibale Riccò tarafından yönetilmekte olan Palermo'daki "osservatorio astronomico cittadino" (Ulusal Astronomik Gözlemevi)'nde çalışarak astronomiye olan ilgisini sürdürdü.[2] Cantelli'nin ilk makaleleri astronomi ve gök cisimlerinin mekaniği ile ilgili problemler üzerineydi.
1903'ten 1923'e kadar Cantelli, "Istituto di Previdenza della Cassa Depositi e Prestiti" (Devlet Mevduatı ve Kredi Bankası Emekli Sandığı)'nda çalıştı. Bu yıllarda finans teorisi ve aktüerya biliminin matematiği ile ünlü olduğu olasılık teorisi üzerine araştırmalar yaptı. Cantelli'nin sonraki çalışmaları olasılık üzerineydi ve bu alanda onun adı Borel-Cantelli lemması ve Glivenko-Cantelli teoremi'nde göze çarpmaktadır. 1916-1917'de stokastik yakınsama teorisine katkıda bulundu. 1918'de Émile Borel ile birlikte Cantelli eşitsizliğine dayanarak büyük sayılar yasasını genişletti. 1923'te Catania Üniversitesi'nde aktüeryal matematik profesörü olarak atandığında aktüeryal görevinden istifa etti. Oradan Napoli Üniversitesi'ne profesör olarak gitti ve daha sonra 1931'de Roma Sapienza Üniversitesi'ne giderek 1951'de emekli olana kadar burada kaldı. Roma'da öldü.
Matematik ve olasılığın ekonomi'ye uygulanması çalışmaları için Istituto Italiano degli Attuari adında bir enstitü kurdu. Cantelli, 1930'dan 1958'e kadar Giornale dell'Istituto Italiano degli Attuari’nin (GIIA) editörüydü.[3] 1950'den itibaren Accademia Nazionale dei Lincei'nin ulusal bir üyesiydi.
Astronomiye olan ilgisinin bir parçası olarak İlahi Komedya'da bulunan astronomik bilgileri kullanarak Dante'nin hayali yolculuğunun 1301 yılında gerçekleştiğini gösterdi.
Çalışmaları değiştir
- 1905: Sull'adattamento delle curve ad una serie di misure o di osservazioni, Palermo
- 1914: Genesi e costruzione delle tavole di mutualità
- 1916: Sulla legge dei grandi numeri
- 1916: La tendenza a un limite nel senso del calcolo delle probabilità
- 1917: Sulla probabilità come limite della frequenza in "Rendiconti della Reale Accademia dei Lincei"
- 1932: Una teoria astratta del calcolo delle probabilità, GIIA, vol. 3, pp. 257–265, Roma
- 1933: Considerazioni sulla legge uniforme dei grandi numeri e sulla generalizzazione di un fondamentale teorema del Sig. Paul Levy
- 1933: Sulla determinazione empirica delle leggi di probabilità
- 1939: Su una teoria astratta del calcolo delle probabilità e sulla sua applicazione al teorema detto "delle probabilità zero e uno"
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Francesco Paolo Cantelli", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- ^ Giorgia Foderà Serio. ""On the history of the Palermo National Observatory"". 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2022.
- ^ Regazzini, Eugenio (Mart 2005). "Probability and statistics in Italy during the First World War" (PDF). Journ@l Électronique d'Histoire des Probabilités et de la Statistique. 1 (1). 24 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Ağustos 2022.
İlave okumalar değiştir
- Margherita Benzi, Un “Probabilista neoclassico”: Francesco Paolo Cantelli, "Historia Mathematica", 15 (1988), pp. 53–72 (DOI:10.1016/0315-0860(88)90049-3)
- M. Benzi, M. Benzi & E. Seneta (2007), "Francesco Paolo Cantelli", International Statistical Review, 75 (2), ss. 127-130, doi:10.1111/j.1751-5823.2007.00009.x