Fraşirili Abdül Bey
Fraşirili Abdül Bey (Arnavutça: Abdyl Frashëri), Arnavut ulusçusudur. Asıl adı Abdullah Hüsnü'dür.
1839 Fraşer doğumludur. Eğitimini Bektaşi tarikât'a ait olan Nasîbi Tâhir Baba Tekkesi'nde aldı. Şemsettin Sami ve Naim Fraşiri'nin ağabeyi olan Fraşırîli Abdül Bey, babasıyla birlikte Yunanistan sınırının savunmasında görev aldı. Osmanlı-Rus savaşı (1877 - 1878) yenilgiyle sonuçlanınca Epir bölgesinin bir bölümünün Yunanistan'a, İşkodra'daki bazı toprakların da Sırbistan ve Karadağ'a bırakılmasının istenmesi üstüne, Arnavut ulusçularının başına geçerek, savaşıma başladı: Berlin Kongresi'ne katıldı; Prizren'de gerçekleştirilen hükûmet taslağına katkıda bulundu.
Meclis-i Mebûsan 2. dönem Yanya Vilayeti mebusu seçilmiştir.[1]
Güney Arnavutluk Anayasası'nı hazırlattı (1878). 93 harbi sonrası Prizren Birliği'nin kurucularından biri oldu kendisi diğer kuruculardan Gusinyeli Ali Paşa'nın aksine bağımsız Arnavutluk devletinin kurulması yanlısıydı. Bu birliği Plav ve Gusinye'yi elde tutma niyeti gütmesinden Osmanlılar el altından destekledi ve Plav ile Gusinye Osmanlı'da kaldı ancak sonrasında Büyük Devletlerin baskıları ve Plav Gusinye yerine Ülgün'ün verilmesine de birliğin direnmesi ve İngiltere'nin eğer Ülgün teslim edilmezse İzmir v.sye asker çıkarılacağı tehdidi karşısında birlik üzerinde kontrolün kaybedilmesi üzerine Osmanlılar birliğe müdahale ettiler, çatışmalarla kuvvetlerini dağıttılar. Osmanlı kuvvetleri Prizren'e girince (1881), bağımsızlık isteyenlerin öbür ileri gelenleriyle birlikte kendisi de tutuklanarak, İstanbul'a gönderildi. Ancak pek çok Prizren birliği üyesi lideri gibi önce aldığı idam cezası sürgüne çevrildi ardından suçu bağışlanıp (1886), İstanbul şehremaneti üyeliğine getirildi. 1892'de İstanbul'da öldü. Arnavutça için bir alfabe hazırlamıştır.[2]
Kaynakça değiştir
- ^ Bilmez, Bülent; Clayer, Nathalie (2016). Herzog, Christoph; Sharif, Malek (Ed.). The First Ottoman Experiment in Democracy (PDF) (İngilizce). Würzburg: Orient-Institut Istanbul (Max Weber Stiftung). s. 153. ISBN 978-3-95650-191-3. ISSN 1863-9461. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Aralık 2021.
He was a deputy for Yanya province [Janina/Ioannina], today a city in northern Greece, in the second session of the first Ottoman parliament between December 13, 1877 and February 14, 1878.
- ^ "Balkan Aydınlanması; Osmanlı Ailesi ve Fraşeriler". 19 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2015.