Fizan Sancağı
| |||||||||||||||||||||||||
Fizan Sancağı veya Fezzan Sancağı (Osmanlıca: فزان سنجاغى, Fizān Sancāġı), Osmanlı İmparatorluğu'nun Trablusgarp Vilayeti'nde bulunan bir sancaktır.
Tarih değiştir
Fizan Sancağı, konumu gereğiyle stratejik bir bölgedeydi. Osmanlı'nın, dönemin sömürge yarışına karşı Orta ve Sahraaltı Afrika'ya açılan kapısıydı. Osmanlı bunun farkında olup bölgedeki kabile devletleri ve krallıklar ile bu sancak üzerinden iyi ilişkiler kurmaya çalışmıştır.
Öyle ki, Fransızlara karşı kendisinden öncesinde 3 defa Osmanlı tebaasına katılmayı isteyen Gat kasabası halkını 1875'te topraklarına katmış ve Gat merkezli bir kaza kurmuştur.[2] Gat kasabasından sonra Fizan Mutasarrıfı Mustafa Faik Paşa döneminde önemli bir durak olan Canet kasabasına da askeri birlik gönderildi. Fakat resmi olarak idare altına alınmamıştır.
Osmanlı daha sonra, 20. yüzyılın başlarında bölgedeki Fransız nüfûzu artınca iyi ilişkiler içerisinde oldukları Azkar Tevarikleri'ni Canet merkezli bir kaza kurarak topraklarına dahil etmiştir. Buranın stratejik önemi ve Fransızların bu kervan durağını elinde bulundurma emelinden dolayı iki ülke arasında Canet Sorunu oluşmuştur. Nitekim Osmanlı, Trablusgarb Harbi nedeniyle Canet bölgesindeki etkisini kaybetmiştir.
Mutasarrıflar değiştir
- Rauf Paşa (??? - 1870)[3]
- Abdülhalim Paşa (1870 - 1872)[2][3]
- Ali Bey (15 Ekim 1872 - 14 Ekim 1879)[2][4]
- Mustafa Faik Paşa (14 Ekim 1879 - 1885)[2][4]
- Yahya Nüzhet (31 Ağustos 1883 - 1886)[4]
- Mansur Paşa (1887 - 1888)[4]
- Mehmet Paşa (1894 - 1895)[4]
- Celâl Bey (1907 - 1909)[2]
- Mehmed Sâmi Bey (2 Ekim 1909 -) (Son)[2]
Kaynakça değiştir
- ^ PRO, FO., 881/7027, Haziran 1898.
- ^ a b c d e f "Büyük Sahra'da Gat Kazasının Kurulması ve Osmanlı-Tevarık Münasebetleri" (PDF), 3. İslam Araştırmaları Dergisi. 1999. 8 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Temmuz 2022.
- ^ a b Salname-i Vilayet-i Trablusgarp (1869-1870)[ölü/kırık bağlantı]
- ^ a b c d e Abdullah ÖZDAĞ (2020). Osmanlı İdaresinde Trablusgarp Vilayeti (1876-1911). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. s. 65-66.