Esperanza Malchi
Esperanza Malchi (ö. 1600), Osmanlı Devleti'nin Valide Sultan'ı Safiye Sultan'ın kirası olan Yahudi bir kadındı.
Osmanlı haremindeki kadınlar, Valide Sultan dahil olmak üzere haremden dışarı çıkamadıkları için dış dünyayla ilişkilerini çoğu Yahudi olan kadınlarla yürütürlerdi. Bu kadınlara kira adı verilirdi. III. Murat'ın eşi ve III. Mehmet'in annesi olan Safiye Sultan'ın kirası da Esperanza Malchi idi[1]
Esperanza Malchi, Safiye Sultan'ın habercisi olarak Avrupa'nın birçok ülkelerine seyahat etti. İngiltere kraliçesi I. Elizabeth ile Safiye Sultan arasında haberleşmeyi sağladı. Malchi'nin 16 Kasım 1599 tarihinde Safiye Sultan adına I. Elizabeth'e yazdığı mektubun İtalyanca aslı British Library'de mevcuttur.[2] Mektupta Malchi, I. Elizabeth ile Safiye Sultan arasındaki hediye alışverişini bizzat kendisinin yapacağını, hediyeler başka hiç kimsenin elinin değmemesi gerektiği yazılmaktadır.[3]
Esperanza Malchi ve oğulları Safiye Sultan'ın sayesinde o kadar zengin oldular ki onun bu zenginliğini çekemeyen yeniçeriler 1600 yılında isyan ederek Malchi'yi öldürdüler. Ailenin mallarına el kondu. Osmanlı tarihçisi Selanikli Mustafa Efendi'nin Mehmet İpşirli tarafından 1999 yılında günümüz Türkçesine uyarlanarak yayınladığı kitabında bu konuda aşağıdaki satırlar yer almaktadır: "Tepelenen mel'une Kira'nın ve oğlunun parçaları Atmeydanı'nda birkaç gün köpeklere yedirildi. Ama ortalığı kerih bir koku sardı ve Müslümanlar rahatsız oldular. Sipahiler gelip karının parçalarını topladılar ve odun yakıp ateşe attılar".[4][5]
Kaynakça değiştir
- ^ Lamdan, Ruth (2007). "Jewish Women as Providers in the Generations Following the Expulsion from Spain". Nashim: a Journal of Jewish Women's Studies and Gender Issues. Cilt 13. ss. 49-67.
- ^ Franz Kobler, (Ed.) (1953). A Treasury of Jewish Letters: Letters from the Famous and the Humble, Cilt:2. Philadephia: Jewish Publication Society.
- ^ Ellis, H. (1827). Original Letters, Illustrative of English History, etc. Londra: Harding and Lepard.
- ^ İpşirli, Mehmet (1999). Tarih-i Selânikî:Selânikî Mustafa Efendi. Ankara: Türk Tarih Kurumu. ISBN 9751609845.
- ^ "Amerikalılar için ikna gücü yüksek ceset teşhiri dersleri". 7 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2008.