Ermeni alfabesi (ErmeniceՀայոց այբուբեն - hayots' aybuben), Ermenicede kullanılan 38 harfli alfabedir. Ermenistan'da, Diaspora'daki Ermeni okullarında, kiliselerde, gazetelerde kullanılır.

Tarihçe

değiştir

Ermeni alfabesi, 405 yılında Mesrop Maştots tarafından geliştirilmiştir.[1] 19. yüzyıla kadar Klasik Ermeni edebiyat dilinin yazımında kullanılırken, 19. yüzyıldan beri Ermeni alfabesi aynı zamanda gelişen iki çağdaş lehçede, Batı Ermenicesi ile Doğu Ermenicesinde kullanılmaktadır.

Harf Ad Sözleyiş (UFA) Türkçe çevirisi Sayısal değer
Geleneksel yazım yeniden şekillenmiş yazım Sözleyiş Klasik Ermenice Doğu Ermenicesi Batı Ermenicesi Klasik Ermenice
Klasik Ermenice Doğu Ermenicesi Batı Ermenicesi
Ա ա այբ [ayb] [aɪpʰ] [ɑ] a 1
Բ բ բեն [ben] [pʰɛn] [b] [pʰ] b 2
Գ գ գիմ [gim] [kʰim] [g] [kʰ] g 3
Դ դ դա [da] [tʰɑ] [d] [tʰ] d 4
Ե ե եչ [jɛtʃʰ] [ɛ], sözcüğün başında [jɛ]1 e 5
Զ զ զա [za] [z] z 6
Է է է [ɛː] [ɛ] [ɛː] [ɛ] ē 7
Ը ը ըթ [ətʰ] [ə] ə 8
Թ թ թո [tʰo] [tʰ] t' 9
Ժ ժ ժէ ժե [ʒɛː] [ʒɛ] [ʒ] j 10
Ի ի ինի [ini] [i] i 20
Լ լ լիւն լյուն [lʏn]2 [l] l 30
Խ խ խէ խե [χɛː] [χɛ] [χ] kh 40
Ծ ծ ծա [tsɑ] [tsʼɑ] [dzɑ] [ts] [tsʼ] [dz] ts 50
Կ կ կեն [kɛn] [kʼɛn] [gɛn] [k] [kʼ] [g] k 60
Հ հ հո [ho] [h] h 70
Ձ ձ ձա [dzɑ] [tsʰɑ] [dz] [tsʰ] dz 80
Ղ ղ ղատ [ɫɑt] [ʁɑtʼ] [ʁɑd] [l], or [ɫ] [ʁ] ł,gh 90
Ճ ճ ճէ ճե [tʃɛː] [tʃʼɛ] [ʤɛ] [tʃ] [tʃʼ] [ʤ] ç 100
Մ մ մեն [men] [m] m 200
Յ յ յի հի [ji] [hi] [j] [h]3, [j] y 300
Ն ն նու [nu] [n] n 400
Շ շ շա [ʃɑ] [ʃ] ş 500
Ո ո ո [o] [vo] [o], sözcüğün başında [vo]4 o 600
Չ չ չա [tʃʰɑ] [tʃʰ] ç 700
Պ պ պէ պե [pɛː] [peh] [bɛ] [p] [pʼ] [b] p 800
Ջ ջ ջէ ջե [ʤɛː] [ʤɛ] [tʃʰɛ] [ʤ] [tʃʰ] c 900
Ռ ռ ռա [rɑ] [ɾɑ] [r] [ɾ] rr 1000
Ս ս սէ սե [sɛː] [sɛ] [s] s 2000
Վ վ վեւ վեվ [vɛv] [v] v 3000
Տ տ տիւն տյուն [tʏn] [tiun]5 [dʏn] [t] [tʼ] [d] t 4000
Ր ր րէ րե [ɹɛː] [ɹɛ]6 [ɾɛ] [ɹ]6 [ɾ] r 5000
Ց ց ցո [tsʰo] [tsʰ] ts' 6000
Ւ ւ հիւն N/A7 [hiunn] [w] [v]8 v 7000
Փ փ փիւր փյուր [pʰʏɹ]9 [pʰʏɾ] [pʰ] p' 8000
Ք ք քէ քե [kʰɛː] [kʰɛ] [kʰ] k' 9000
13. yüzyılda eklendi
Օ օ օ [o] [o] ō N/A
Ֆ ֆ ֆէ ֆե [fɛː] [fɛ] [f] f N/A
Sözcük Geleneksel yazım Yeniden şekillenmiş yazım Klasik Ermenice Doğu Ermenicesi Batı Ermenicesi Klasik Ermenice Doğu Ermenicesi Batı Ermenicesi Klasik Ermenice
Sayısal değer
Sözleyiş
Ad Sözleyiş (UFA) Türkçe çevirisi

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Çiçek dürbünü: edebiyat ve kültür yazıları 9 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Talât Sait Halman, 320 syf., 2008.

Konuyla ilgili yayınlar

değiştir
  • Sarı Güven, Melek (2019). "Ermeni Alfabesinin Dil, Din ve Kimlik Üçgeninde Tarihi Gelişimi". İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 8 (4): 2713-2727. doi:10.15869/itobiad.597364. ISSN 2147-1185.