Dirgen Ayaklanması
Dirgen ayaklanması veya Kara Kartal İsyanı, günümüzde Tataristan'ın doğusu ve Başkurdistan'ın batısında kalan bölgede savaş komünizmi politikasına karşı Yeşil Ordu grupları tarafından gerçekleşen ayaklanma.[1][2]
| Dirgen ayaklanması Kara Kartal İsyanı | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ufa Guberniyası Rusya SFSC | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| Ayaklanmasının bastırılmasının ölenlerin toplu mezarında bir mezar taşı. Kuakbaş, Leninogorsk Bölgesi, Tataristan. | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Ayaklanma 4 Şubat 1920'de Ufa Guberniyası'na bağlı Yanga Yelan köyünde başladı. Köylülerin fazla olan yiyeceklerine el koyulmasına sırasında bu girişime karşı çıkılması sonucu çatışmalar baş gösterdi. Köylüler hasatlarını vermeyi reddettiler ve el koyma birimlerine ait askerler (prodotryad) isyancılardan bazılarını tutukladı. Bunun üzerine çıkan olaylarda köylüler bazı prodotryad üyelerini öldürdüler ve isyan dalgasını başlattılar. 9 Şubat'ta Minzele komite başkanı ve Zey milis şefi ayaklanmacılar tarafından öldürüldü. 10 Şubat'ta köylüler Zey'deki Sovyet temsilcisini öldürdüler. Ayaklanma Ufa Guberniyası'na bağlı Belebey ve Kazan Valiliği'ne bağlı Çistopolski Uyezdi ve Samara Guberniyası'na bağlı Bugulminski Uyezdi'e yayıldı. Ayaklanmacıların lider konumundaki isim I. Milovanov'un idi. Grubun sloganları Sloganları "Kahrolsun komünistler ve İç Savaş, yaşasın Kurucu Meclis!" idi.
"Kara Kartal" olarak da anılan köylü isyancıların sayısı gitgide arttı. İsyancı sayısı kaynaklarda 26.000* 50.000 kişi olarak geçer.[3] İsyancılar ayaklanmaya ismini veren dirgenler ile birlikte balta ve küreklerle silahlandılar. Çeka'ya bağlı muhafızlar saldıran köylülere karşı ağır makineli tüfekler ve toplar kullandı.[4] Mart ortasına kadar süren isyanda binlerce isyancı öldürüldü ve yüzlerce köy yandı. Yaklaşık 800 Sovyet asker ve 3.000'den fazla köylü yaralandı.
Kaynakça değiştir
- ^ "Sänäkçelär fetnäse 1921/Сәнәкчеләр фетнәсе 1921". Tatar Encyclopaedia (Tatarca). Kazan: The Republic of Tatarstan Academy of Sciences. Institution of the Tatar Encyclopaedia. 2002.
- ^ История Татарстана, Казань, "ТаРИХ", 2001.
- ^ Кульшарипов М. М. «Чёрный орёл» // Башкирская энциклопедия / гл. ред. М. А. Ильгамов. — Уфа : ГАУН «Башкирская энциклопедия», 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-306-8.
- ^ Nicolas Werth, Karel Bartošek, Jean-Louis Panné, Jean-Louis Margolin, Andrzej Paczkowski, Stéphane Courtois, The Komünizmin Kara Kitabı: Crimes, Terror, Repression, Harvard University Press, 1999, hardcover, s. 858, 0-674-07608-7