Civan, Borçka

Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı köy

Civan, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı köydür.

Civan
Harita
Artvin'in Türkiye'deki konumu
Artvin'in Türkiye'deki konumu
Artvin üzerinde Civan
Civan
Civan
Civan'ın Artvin'deki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlArtvin
İlçeBorçka
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
Rakım508 m
Nüfus
 (2021)
 • Toplam155
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0466
İl plaka kodu08
Posta kodu08400

Tarihçe değiştir

Civan köyünün eski adı Cvani (ჯვანი) veya Cuani (ჯუანი) olarak bilinir. Türkçeye kaynaklarda Civan (جیوان), Cuvan / Cvan (جوان) olarak geçer.[3][4]

Cuvan köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Civan köyü, Korideti gibi, bu bölge içinde yerleşim tarihi çok eskilere dayanan Murgul Vadisi'nin köylerinden biridir. Bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ilk yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir.

Cuvan köyü, Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 yılında 29 haneden oluşuyordu. Bu hanelerde toplam 81 erkek kaydedilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Civan köyünde 1835 yılında yaklaşık 162 kişinin yaşadığı ortaya çıkar.[5]

Cuvan köyü, 19. yüzyılın ikinci yarısında, Trabzon Vilayeti'nin Lazistan sancağına bağlı Livana kazasıın köylerinden biriydi. 1876 tarihli Trabzon Vilayeti Salnamesi‘nde köyün nüfusu 27 hane ve 102 kişi olarak verilmiştir. Salnamede belirtilmemiş olmasına karşın, bu tarihte de sadece erkek nüfusun tespit edildiği bilinmektedir. Erkek nüfusuna bir o kadar da kadın eklenirse, köyde nüfusunu 204 kişinden oluştuğu ortaya çıkar. Bu tarihte köyde hayvan varlığı 40 öküz, 25 inek, 10 at, 19 keçi ve 45 koyun kayda geçirilmiştir.[6]

Cuani, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Cuvan (Джуван) adıyla kaydettiği köy, Artvin sancağının Artvin kazasına bağlıydı. 1886 yılında köyde 14 hanede 77 kişi yaşıyordu. Bu nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Artvin bölgesinin Rus idaresine geçmesinin ardından köyden Osmanlı ülkesinen göçün gerçekleştiği bu kayıttan da anlaşışmaktadır.[7] Tsitelmitsa (წითელმიწა), Tskaro (წყარო), Gağmikana (გაღმიყანა), Atieti (ატიეთი), Nakanapvari (ნაკანაფვარი), Katrovani (კატროვანი), Vazianihe (ვაზიანიხე), Ğele (ღელე) gib Gürcüce yer adları da Cuani'nin bir Gürcü köyü olduğunu göstermektedir.[8]

Cuani köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Bu durum, Artvin ve Batum sancaklarını Gürcistan'ın parçası sayan 7 Mayıs 1920 tarihli Moskova Antlaşması'yla da Sovyet Rusya tarafından kabul edildi. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca köy Türkiye'ye bırakıldı.[9]

Civan köyü, 1922 tarihli nüfus cetvelinde "Cuvan" adıyla kaydedilmiştir. Bu tarihte köy, Artvin livasının Borçka kazasına bağlı Murgul nahiyesinin köylerinden biriydi. Nüfusu 11 hanede yaşayan 59 kişiden oluşuyordu. 1886 tarihinden sonra da köyün nüfusunun azalmış olduğu bu kayıttan anlaşılmaktadır.[10] 1925 yılında Artvin'de yer adları değiştirilirken Cuani köyünün adı, "Civan" kabul edildiği için değiştirilmeden kalmıştır.[4]

Coğrafya değiştir

Artvin il merkezine 39 km, Borçka ilçe merkezine 7 km uzaklıktadır.[11]

Nüfus değiştir

Yıllara göre köy nüfus verileri
2021 142[2]
2020 155[2]
2019 171[2]
2018 258[2]
2017 168[2]
2016 159[2]
2015 155[2]
2014 172[2]
2013 155[2]
2012 178[2]
2011 208[2]
2010 197[2]
2009 187[2]
2008 207[2]
2007 201[2]
2000 283[11]
1990 314[11]
1985 369[11]

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Civan, Turkey Page". Fallingrain.com. 16 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Borçka Civan Köy Nüfusu". Nufusune.com. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022. 
  3. ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 354, ISBN 9789157871117.
  4. ^ a b "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye (Osmanlıca), 1927, s. 120". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022. 
  5. ^ "Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 39". 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020. 
  6. ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 355, ISBN 9789157871117.
  7. ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" - Sıra no: 1362". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022. 
  8. ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 192 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
  9. ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022. 
  10. ^ "Nurşen Gök "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler" Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi sayı. 41 |sayfa= 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Aralık 2020. 
  11. ^ a b c d "Civan Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014. 

Dış bağlantılar değiştir