Ilıcaköy, Şavşat
Ilıcaköy, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Gürcistan sınırında yer alan bir köydür. Cinal (Gürcüce: ჯინალ; translit.; “cinal”) köyün bilinen en eski adıdır. Rus idaresi köyün adı Cinal (Джинал) olarak kaydetmiştir. Cinal, Türkçe bir yer adı olmadığı için 1925’te köyün adı Ilıca olarak değiştirilmiştir.[3][4][5]
| Ilıcaköy | |
|---|---|
 | |
 Köyden bir görünüm | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Ilıcaköy Ilıcaköy'ün Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Şavşat |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1788 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 178 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08700 |
Tarihçe değiştir
Cinal (ჯინალი), tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'nin (შავშეთი) köylerinden biridir. Osmanlılar yerleşimi 16. yüzyılın ortasında, birleşik Gürcistan Krallığı'nın ardından bu bölgeye hakim olan Samtshe-Saatabago'dan ele geçirdi. Şavşeti’nin de içinde yer aldığı Tao-Klarceti Gürcülerin yönetimindeyken 16. yüzyılda Osmanlıların eline geçti. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Rusların eline geçti. Rus idaresinde Cinal, Artvin sancağının (okrug) Şavşat-İmerhevi kazasının (uçastok) bağlıydı. Bu kazaya bağlı Garkloba nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) sınırları içinde kalmaktaydı. Rus idaresinde köy Zakarieti (ზაქარიეთი), günümüzde Kayagil olarak bilinen Kaidze (კაიძე), Kvirala (ყვირალა ), Laguneti (ლაგუნეთი) ve Çikhta (ჩიხვთა) mahallelerinden oluşuyordu. Cinal (ჯინალი), Birinci Dünya Savaşı sonlarında Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu’nun Gürcistan’ı işgal etmesinin ardından, 1921’de Ankara Hükûmeti ile Sovyet Rusya arasında imzalanan Moskova Antlaşması’yla Türkiye’ye bırakıldı.[6]
Cinal, nüfusunun çoğunluğunu Gürcülerin oluşturduğu İmerhev sancağının 18 köyünden biriydi. 1835 yılında Osmanlı döneminde yapılan sadece erkeklerin sayıldığı nüfus sayımında toplam 194 kişiyle İmerhev'de Balıklı (Tskalsimeri) köyünden sonra en kalabalık köyüdür. O dönem köy muhtarı Kayagil mahallesinden Tuši'dir. Köy imamı ise Mustafa oğlu Ali Efendi'dir.[7]
Cinal (ჯინალი) köyünün bir parçası olan Chirukhi (ჩირუხი) bölgesi sınırın diğer tarafında kalmıştır. Geçmişte Cinal (ჯინალი) halkının kullanmış olduğu bölgede günümüzde Tomasheti (ტომაშეთი), Darchidzeebi (დარჩიძეები), Shubani (შუბანი) ve Kutauri (ქუთაური) köyleri bölgede yaylacılık yapmaktadır.[8][9]
Cinal'ın (ჯინალი), bir Gürcü yerleşmesi olduğu bugünkü mevki adlarından da anlaşılmaktadır. Nagomari (ნაგომარი), Deduleti (დედულეთი), Satibeti (სათიბეთი), Ortskaroti (ორწყაროთი), Bakati (ბაკათი), Kapari (ყაფარი), Çunta (ჭუნთა), Zigela (ზიგელა), Satsutslie (საწუწლიე), Satokie (სათოკიე), Ğeledziri (ღელეძირი), Abriki (აბრიკი), Siskolati (სისყოლათი), Nakapi (ნაკაფი), Satani (სათანი), Laguneti (ლაგუნეთი), Zakareti (ზაქარეთი), Didğele (დიდღელე), Manaskiri (მანასკირი), Basaura (ბასაურა) günümüzde de hala köyde kullanılan Gürcüce'den gelen mevki adlarından sadece bazılarıdır. Kubavur mahallesinin ismi Gürcüce Kobalauri - Kobavur (კობალაური) isminden gelmektedir. Koba ismindeki kişinin yeri anlamındadır. Koba ismi Gürcistan'da sık konulan bir isimdir ve anlamı Yakup'tur.[10] Gürcistan’ın Acara Bölgesinde Kobavur (კობალაური) ismini taşıyan bir köy bulunmaktadır.[11]
Cinal'ın (ჯინალი) görece erken tarihli nüfusu 1886 tarihli Rus nüfus sayımı üzerinden verilebilir. Bu tarihte köyde 664 kişi yaşıyordu. Bu nüfusun %25,5 Gürcülerden, %74,5’i Türklerden oluşmaktaydı.[12]
Coğrafya değiştir
Ilıca Köyü, Artvin il merkezine 101 km, Şavşat ilçe merkezine ise 36 km uzaklıktadır.[13] Doğu Karadeniz Bölgesi içerisinde yer alan Ilıca Köyü, Şavşat ilçesinin en kuzeyinde ve Gürcistan sınırında yer almaktadır. Arsiyan Yaylası, Boğa Gölü, Kız Gölü, Arsiyan Dağı gibi fauna ve floranın zengin olduğu turistik gezi güzergahı içerisinde yer alır.
-
Kayagil, Ilıca -
Karçal Dağları -
Boğa Gölü -
Köyden genel görünüm
Nüfus değiştir
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 178[2] |
| 2020 | 178[2] |
| 2019 | 200[2] |
| 2018 | 209[2] |
| 2017 | 167[2] |
| 2016 | 193[2] |
| 2015 | 194[2] |
| 2014 | 174[2] |
| 2013 | 193[2] |
| 2012 | 195[2] |
| 2011 | 217[2] |
| 2010 | 236[2] |
| 2009 | 239[2] |
| 2008 | 260[2] |
| 2007 | 267[2] |
| 2000 | 437[13] |
| 1990 | 652[13] |
| 1985 | 788[13] |
Kaynakça değiştir
- ^ "Ilica, Turkey Page". Fallingrain.com. 5 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Şavşat Ilıcaköy Köyü Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ "Шавшето-Имерхевский участок 1886". www.ethno-kavkaz.narod.ru. 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2021.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 86, ISBN 9786055708856.
- ^ Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları, 2019, Tiflis, s. 10, ISBN 9789941485244.
- ^ Gök, Nurşen (1 Ocak 2008). "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler". Atatürk Yolu Dergisi. 11 (41): 89-104. doi:10.1501/Tite_0000000254. ISSN 1303-5290.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Alemdar, Hasan Hüseyin. "Çıldır Eyaleti İmerhev Sancağı 2771 numaralı Nüfus Defteri'nin çevirisi ve değerlendirmesi". RTEÜ / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı. 15 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023.
- ^ Ხუციშვილი, Თეიმურაზ; Khutsishvili, Teimuraz; Გოზალიშვილი, Ბებურ; Gozalishvili, Bebur; Იმედაშვილი, Ანა; Imedashvili, Ana; Კოღუაშვილი, Შალვა; Koghuashvili, Shalva; Მაისურაძე, Დავით (2017). ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები (Gürcüce). თბილისი : კავკასიის უნივერსიტეტის გამომცემლობა. ISBN 978-9941-9470-8-7. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2021.
- ^ Tʻopʻčʻišvili, Roland; თოფჩიშვილი, როლანდ (2019). šavšetʻisa da klarjetʻis toponimebi XIX saukunisa da XX saukunis dasacqisis rusul dokumentebši = XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adlari = Toponyms of Shavsheti and Klarjeti in the Russian Documents of XIX Century and of the beginning of XX Century. Ğutiże Inga, ინგა ღუტიძე. Tiflis. ISBN 978-9941-485-24-4. OCLC 1233310906.
- ^ "Jacob - Koba isminin diğer dillerde kullanımı". 19 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2023.
- ^ "Gürcistan - Acara Bölgesinde aynı isme sahip Kobavur Köyü". 12 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2023.
- ^ ნიკო მარი და მისი მოგზაურობა შავშეთსა და კლარჯეთში : ნიკო მარის შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის გეოგრაფია // შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები (Gürcüce). Shota Rustaveli Devlet Üniversitesi. 14 Aralık 2021. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2021.
- ^ a b c d "Ilıca Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.