Cavanşir

Cavanşir (d. 28 Eylül 616 - ö. 681), Varaz Grigor'un ikinci oğlu olan ve 638-681 yılları arasında hüküm süren Kafkas Albanyası hükümdarı.

Azerbaycan Tarih Müzesi'ndeki Kral Cavanşir'in heykeli

Hükümdarlığı sırasında Cavanşir üç kez tarafını değiştirdi. İlk olarak Sasani İmparatorluğu'nun bir tebaası olarak başladı ve İran'ın Arap-İslam istilasına karşı savaştı. Sasanilerin yaklaşan çöküşünü fark ederek Albanya’ya çekildi ve burada isyan etti. Albanya ovaları ve başkenti Partaw üzerindeki kontrolünü kısa süreliğine kaybetmesine rağmen, verdiği çete savaşı Sasanileri kendisine daha fazla özerklik vermeye zorladı.

Sasani İmparatorluğu'nun 651'de yıkılmasının ardından, Cavanşir’in babası bir kez daha Albanya’nın lideri oldu. Raşidun Halifeliği'nin hükümdarlığını kabul ederek güvenli yolu seçti, ancak aynı zamanda oğlu Cavanşir’i Bizans imparatoru II. Constans ile temas kurması ve hizmetlerini sunması talimatını verdi. Cavanşir sonrasında Bizanslılara boyun eğdi, ancak bu pratikte sadece 656-661 yılları arasında halifelikteki iç savaş sırasında, II. Constans’ın Güney Kafkasya üzerinde etkisini göstermeyi başardığı zaman uygulandı.

665 yılında Emevi Halifeliği'ne boyun eğen Cavanşir’in, 667 yılında Halife I. Muaviye'ye 15 Temmuz 669'da gerçekleşen II. Constans suikastının nasıl gerçekleştirileceği konusunda danışmanlık yaparak önemli bir rol oynadı. Ödül olarak Cavanşir’e Siwnik'in kontrolü ve halifelik tarafından Albanya’dan toplanan haracın üçte biri verildi. Cavanşir 14 Eylül 669'da Haç Yortusu sırasında Varaznoy adlı suikastçi tarafından öldürüldü. Yerine yeğeni I. Varaz-Tiridates geçti. Bu dönemlerde Cavanşir'in uyguladığı politika, ülkenin bağımsızlığının ölümünden sonra bile bir süre daha devam etmesini mümkün kıldı.