Kazimierz Funk
Kazimierz Funk (23 Şubat 1884, Varşova – 19 Kasım 1967, New York), genelde kullanılan İngilizceleşmiş şekliyle Casimir Funk, Polonyalı biyokimyacı.[1] Genelde, 1912'de oluşturduğu ve ilk başlarda vital amines (Türkçe: Yaşamsal amin) olarak adlandırdığı[2] vitamin kavramının ilk formülasyonuyla tanınır.[3]
Kazimierz Funk | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 23 Şubat 1884 Varşova, Polonya |
| Ölüm | 19 Kasım 1967 (83 yaşında) New York, ABD |
| Milliyet |  Polonyalı |
| Vatandaşlık |  ABD, Polonya |
| Mezun olduğu okul(lar) | Bern Üniversitesi, İsviçre |
| Kariyeri | |
| Dalı | Biyokimya |
| Çalıştığı kurumlar | Pasteur Enstitüsü, Lister Institute of Preventive Medicine, Funk Foundation for Medical Research |
Bilime katkıları değiştir
Hollandalı Christiaan Eijkman'ı; esmer pirinçle beslenen insanların, tamamen darı ürünleri yiyen insanlara göre beriberi hastalığına daha dirençli olduğunu belirten bir makalesini okuduktan sonra bu dirençten sorumlu maddeyi izole etme üzerine çalıştı ve 1912'de başarılı oldu. Elde ettiği bu maddede bir amin grubu bulduğu için bu maddeye vitamin adı verdi. Bu vitamin, adı sonradan koyulacak B1 vitaminiydi (diğer adıyla "Tiyamin"). Funk; raşitizm, pellegra, çölyak hastalığı, iskorbüt gibi diğer hastalıkların vitaminlerle iyileştirilebileceği hipotezini öne sürdü. "Vitamin" sözcüğüne başta "Vitamine" denilirdi, ancak vitaminlerin azot içeren amin grubu içerme zorunluluğu olmadığı anlaşıldığında sonundaki "e" harfi kaldırıldı.
Daha sonra, B1, B2, C ve D vitaminleri olarak bilinen diğer esansiyel besin maddelerinin varlığını öne sürdü. 1936'da tiyamin molekülünün yapısını saptadı, ancak bu molekülü ilk kez izole eden kişi değildi. Yine de nikotinik asiti (diğer adıyla niyasin veya B3 vitamini) izole eden ilk kişiydi.
Funk ayrıca, hormonlar, diyabet, peptik ülser ve kanser biyokimyası üzerine çalışmalar yürüttü.
Polish Institute of Arts and Sciences of America (PIASA) yıllık olarak Polonya asıllı Amerikan bilim adamları arasında "Casimir Funk Doğal Bilimler Ödülü" vermektedir. Bu ödülü kazanan kişiler arasında; Nobel sahibi Roald Hoffmann, Aleksander Wolszczan, Hilary Koprowski, Peter T. Wolczanski, Wacław Szybalski ve Benoît Mandelbrot bulunur.
Funk 1940'ta ABD'ye döndükten sonra "Funk Tıp Araştırma Vakfı"nın başkanı oldu ve kariyerini sonlandırdı.
Kaynakça değiştir
- ^ Casimir Funk denied his Jewish identity, according to his granddaughter 31 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2012.
- ^ Just The Facts-Inventions & Discoveries, School Specialty Publishing, 2005
Konuyla ilgili yayınlar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Kazimierz Funk ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Harow, Benjamin CASIMIR FUNK-Pioneer in Vitamins and Hormones. Dodd, Mead & Company, New York,N. Y., 1955. 209 sayfa.
- Biography
- Review of Harow's biography at pubmedcentral22 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., pdf
- Biography at FAQs, nutrition 29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi Aralık 2006.