Tip-cD galaksi
Tip-cD gökada (ayrıca cD-tipi gökada[1] veya cD gökadası[2] olarak da belirtilir) D tipi eliptik dev galaksinin bir alt türü olan morfolojik bir gökada sınıflandırmasıdır. Yıldızlardan oluşan büyük bir hale ile karakterize edilirler.[3] En dikkat çeken cD tipi gökadalar, genellikle bireysel olarak veya çiftler halinde ortaya çıkar ve 1 milyon ışık yılını bulan yarıçaplarıyla muazzam boyutlara ulaştıkları zengin gökada kümelerinin merkezinde bulunabilirler.[4] Ayrıca süper dev eliptikler[5] veya merkezi baskın gökadalar olarak da bilinirler.[6]
Merkezi bir çift cD gökadasına sahip bir gökada kümesinin en iyi bilinen örneği, iki dev gökada NGC 4874 ve NGC 4889'a ev sahipliği yapan nispeten yakın Saç kümesidir.[7] CD tipi gökadaların, kümenin yoğun nüfuslu merkezi bölgesindeki eliptik dev gökadaların diğer gökadalarla kaynaşmasıyla ("galaktik yamyamlık") oluştuğuna inanılmaktadır. Bu aynı zamanda bu tipteki birçok gökadanın birden fazla çekirdeğe sahip olması ve neredeyse hepsinin güçlü radyo kaynakları olduğu gerçeğine de işaret ediyor.[8][9][10]
Örnekler değiştir
- Perseus A[11]
- NGC 6166[12]
- IC 1101, bilinen en büyük çapa sahip gökada (yaklaşık 5,5 milyon ışık yılı)[13][14][15]
- Messier 87, Başak kümesi'nin merkezi gökadası
- NGC 1399, Ocak kümesi içerisinde
- NGC 4889, Süperdev gökada Caldwell 35 olarak da bilinen bir sınıf-4 eliptik gökadadır. Berenis'in Saçı takımyıldızındaki Caldwell nesneleri içinde en parlak olanıdır.
- NGC 6086
- QSO 0957, kütleçekimsel mercek etkisinin tanımlandığı ilk nesnedir
Ayrıca bakınız değiştir
- Dev eliptik gökada (gE)
- Merceksi gökada (S0, SA0, SAB0, SB0, E9)
- Tip-D gökada
Kaynakça değiştir
- ^ PATRAS 2008 bildirileri, sayfa 59
- ^ Galaxy Clusters, Jan Hartlap, sayfa 3
- ^ Surface Photometry and the Structure of Elliptical Galaxies, "Chapter 11. cD and Brightest Cluster Galaxies" 5 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., John Kormendy, S. Djorgovski, 1989
- ^ A Dictionary of Astronomy, "cD galaxy" 12 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.[ölü/kırık bağlantı] (14 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir)
- ^ encyclopedia.com "supergiant elliptical" 11 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Uncertainties on Clusters of Galaxies Distances", C. Adami, M.P. Ulmer, 18 Temmuz 2000, arXiv:astro-ph/0007265 (14 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir)
- ^ C. J. Conselice, J. S. Gallagher: Galaxy aggregates in the Coma cluster. In: Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 297, 1998, S. L34, DOI:10.1046/j.1365-8711.1998.01717.x.
- ^ Hrant M. Tovmassian, Heinz Andernach: On the formation of cD galaxies and their parent clusters. In: Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 427, 2012, S. 2047, DOI:10.1111/j.1365-2966.2012.22044.x.
- ^ L. Tonry, John. (1987). Properties of cD Galaxies. Proceedings of the International Astronomical Union. 127. 89-96. 10.1007/978-94-009-3971-4_7.
- ^ S. Giacintucci, T. Venturi, M. Murgia, D. Dallacasa, R. Athreya, S. Bardelli, P. Mazzotta, D. J. Saikia: Radio morphology and spectral analysis of cD galaxies in rich and poor galaxy clusters. In: Astronomy & Astrophysics. 476, 2007, S. 99, DOI:10.1051/0004-6361:20077918.
- ^ Nature, "FIGURE 4. Optical, radio and X-ray images of the Perseus cluster." 8 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 9 Temmuz 2009, ISSN 0028-0836 ; E-ISSN 1476-4687 ; (15 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir)
- ^ Nature, "FIGURE 3. The entropy of the intracluster medium in spherical shells of radius r." 3 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 9 July 2009, ISSN 0028-0836 ; E-ISSN 1476-4687 ; (15 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir)
- ^ Science, "The Central Galaxy in Abell 2029: An Old Supergiant" 25 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Juan M. Uson, Stephen P. Boughn, and Jeffrey R. Kuhn, 26 Ekim 1990, Vol. 250, no. 4980, pp.539-540, DOI:10.1126/science.250.4980.539
- ^ Ellensburg Daily Record, "Galaxy Found", United Press International, 27 Ekim 1990, p.16
- ^ Lodi News-Sentinel, "Giant Galaxy Discovered", UPI, 26 Ekim 1990, pg.9