Bingöl (il)
Bingöl, (Zazaca: Çolik/Çolig) Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Fırat Bölümü’nde yer alan bir ildir.
Bingöl | |
---|---|
![]() İlin Türkiye'deki konumu | |
Ülke | Türkiye |
Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
İdare | |
• Vali | Ahmet Hamdi Usta |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 8.004 km² |
Nüfus (2021)[1] | |
• Toplam | 266.019 |
• Yoğunluk | /km² |
• Kır | 110.322 |
• Şehir | 155697 |
Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
İl alan kodu | 426 |
İl plaka kodu | 12 |
Resmî site T.C. Bingöl Valiliği |
İlin nüfusu 282.556'dir. Bu nüfusun %70,56'sı şehirlerde yaşamaktadır (2022 sonu). İlin yüzölçümü 8.004 km2'dir. İlde km2'ye 35 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 95’tir.)[2] İl merkezinin denizden yüksekliği 1159 m'dir.
06 Şubat 2023 TÜİK verilerine göre 8 ilçe, 11 belediye, bu belediyelerde 68 mahalle, ayrıca 320 köy bulunmaktadır.[2]
Tarihçe Değiştir
Doğu Anadolu Bölgesinin, Yukarı Fırat Bölümünde yer alan Bingöl, MÖ. 4000-5000 yıllarına kadar inen tarihi Asurlar, Hititler, Urartular, Persler, Romalılar, Selçuklu Hanedanı ve Osmanlılar gibi birçok devletin hâkimiyet alanı içinde kalmasından dolayı tarihsel bir coğrafyaya sahiptir.
İlde bulunan tarihi eserlerin büyük bir bölümü Adaklı, Genç, Kiğı ve Solhan ilçesinin güney kısımlarında mevcuttur. Bu eserlerin bir kısmı İslamiyet öncesi medeniyetlere ait iken bir kısmı ise İslam medeniyetine aittir.
İslam öncesi dönemden kalan en önemli eserler kale, kilise, kümbet ve mağaralardır. Genç'te Kuba kümbet kalıntıları, Kralkızı Kalesi ve Sebiterias Kalesi, Kiğı'da Vank Kilisesi ve Kiğı Kalesi vardır. Ayrıca Kiğı ve dolaylarında birkaç kilisenin kalıntıları ve çeşitli mezar taşları mevcuttur.
İslam dönemine ait en önemli yapılara baktığımızda Akkoyunlu döneminde Bingöl şehir merkezinde İsfahan (Bey) Camii bulunmakta yine aynı dönemde Kiğı ilçesinde 1402 tarihli Piltan (Balaban Bey Camii) bulunmaktadır. Yedisu ilçesinde Kaşıklı Köyünde 300 yılı aşkın tarihi olan Muşağa Konağı, Adaklı ilçesinde ki 1804 yılından yapılmış Bağlarpınarı Köyü Camii ve Solhan'da ki Tarihi Camii yer almaktadır.[3]
Yönetim Değiştir
İllerde protokolde ilk sırada yer alan vali, merkezî yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclisleri oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.
İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde onda birlik baraj uygulamalı nispî temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır. İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23).
İl Genel Meclisi, İl özel idaresinin karar organıdır ve başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[4][5]
Merkezî yönetim, vali ve il müdürlerinden oluşur. İl özel idaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur ancak vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.
Bingöl valisi Ahmet Hamdi Usta'dır. Ağustos 2023'de Balçova Kaymakamı iken atanmıştır.
Bingöl Belediye Başkanı Erdal Arıkan (AK Parti), 31 Mart 2019 seçimlerinde %38,6 oy oranıyla seçilmiştir.[6]
2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Bingöl ilindeki 11 belediyenin 9'unu AK Parti, 1'ini CHP ve 1'ini de MHP kazanmıştır. Bingöl İl Genel Meclisi üye sayısı: 15 AK Parti, 3 CHP, 3 HDP ve 2 MHP olmak üzere 23’tür. Bingöl Belediye Meclisi ise 16 AK Parti, 9 HDP ve 6 MHP olmak üzere 31 üyeden oluşur.[7]
2018 Türkiye genel seçimleri sonucuna göre Bingöl'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki milletvekili sayısı 3'tür: 2'si AK Partili (Feyzi Berdibek ve Zeki Korkutata) ve 1 tanesi de YSP'lidir (Ömer Faruk Hülagu).[8]
Coğrafya Değiştir
Bingöl ili, Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Fırat bölümünde 8.125 km²yi bulan yüz ölçümüne sahip, 38 27' ve 40°27' doğu boylamlarıyla 41°20' ve 39°54' kuzey enlemleri arasında bulunmaktadır. Bingöl ilinin, doğusunda Muş, kuzeyinde Erzincan ve Erzurum, batısında Elazığ ve Tunceli, güneyinde ise Diyarbakır ili bulunmaktadır. Bingöl ilinin yüz ölçümünün yüzde 22.82'si merkez ilçeye aittir. Merkez ilçeden sonra sırasıyla Genç, Karlıova, Solhan, Adaklı, Kiğı, Yedisu ve Yayladere gelmektedir. Rakımı en düşük ilçe Genç ilçesi, rakımı en yüksek ilçe ise Karlıova'dır.
- İlde bulunan belli başlı yaylalar; Bingöl Yaylası, Solhan'da; Şerafettin Yaylaları, Genç'de; Çötele (Çotla) Yaylası, Karlıova'da; Hırhal ve Çavreş Yaylası, Kiğı'da; Kiğı Yaylası ve Dağın Düzü Yaylaları, Adaklı'da; Kârer Yaylası'dır.
- Başlıca dağ ve tepeler; Bingöl Dağı (3250 m), Genç Dağı (2940 m), Şeytan Dağı (2906 m), Sülbüs Dağı (2884), Şerafettin Dağı (2544 m)
- Belli başlı ovalar; Bingöl, Genç, Karlıova ve Sancak Ovaları gibi küçük ovalar da mevcuttur. Bu ovalardan Bingöl Ovasının yüzölçümü 80 km² olup deniz seviyesinden yüksekliği 1150 metredir.
- Belli başlı akarsular şunlardır; Peri Çayı, Murat Nehri, Göynük Suyu
- Bingöl'de buzullar tarafından açılan sirk adı verilen birçok göl vardır. Bu göllerin başlıcaları şunlardır; Gölbahri, Karlı Göl, İçme Gölü, Kuş Gölü, Zırlır Gölü, Sar Gölü, Er Gölü, Harem Gölü, Çili Göl, Belli Göl, Kıllı Göl, Manastır Gölü ve Kerkis Gölüdür.[9]
İklim Değiştir
Bingöl'ün yükselti faktörü ve kuzeyden gelen serin ve nemli hava kütlelerine açık olması nedeniyle yazları sıcak, kışları ise soğuk geçmektedir. Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü' verilerine göre Bingöl ilinde yıllık ortalama sıcaklık 12.1 derece ve yıllık yağış miktarı 873.7 mm kadar, kar yağışlı olduğu gün sayısı 24.5 gün, don olduğu gün sayısıda 94.1 gün kadardır.[10]
Turizm Değiştir
Orman zenginliği bakımından Türkiye'de 33. sırada yer alan Bingöl'de başlıca turistik gezilecek yerler şunlardır; Kös Kaplıcaları, Hesarek Kayak Merkezi, Yolçatı Kurucadağ Kayak Merkezi, Çır Şelalesi, Pergasur Şelalesi, Sülbüs Dağı, Şerafettin Dağları, Gerendal Gölü, Tarbasan Gölü, Tarihi Urartu Yolu, Göl Mezrası, Buban Bacaları, Yüzen Adalar Tabiat Anıtı, Zağ Mağaraları, Kalkanlı Mağarası, Kiğı Kalesi, Kral Kızı ve Seberitas Kaleleridir.
Ekonomi Değiştir
Bingöl ekonomisinde en etkili olan sektörler arasında Maden-Mermer yüzde 37,6 ciro payı ile ilk sırada yer alırken, Gıda yüzde 35,3 ile ikinci, Yapı elemanları yüzde 12,8 ile üçüncü mobilya ise yüzde 9,6 ile dördüncü sırada yer almaktadır. Bingöl'ün ihracatının yüzde 72,9 gibi büyük bir oranı maden ve gıda gibi sektörlerden oluşmaktadır. Sanayi ürünlerinin oranı ise yüzde 23,4 te kalmaktadır.[11] Bingöl ili Türkiye'de arıcılığın yapıldığı önemli illerdendir. 84.269 adet kovandan 1263 ton bal elde edilir. 14,9 kg ile kovan başına verim Türkiye ortalamasının (14,5 kg) az üzerindedir. Türkiye'deki kovan sayısı ve bal üretiminin %1,5'ini Bingöl gerçekleştirir.[12] Tarım ve hayvancılığın yaygın olduğu şehirde Sütaş'ın entegre tesisleri de bulunmaktadır.[13] İlde, dünyanın 2. büyük, Türkiye'nin de ilk hibrit enerji santrali olan 1 milyon metrekarelik arazi üzerine kurulmuş, 80 megavatlık güneş enerji santrali ile 400 bin hanenin yıllık tüketimini karşılayabilecek Aşağı Kaleköy Barajı ve Hidroelektrik Santrali elektrik üretimi yapmaktadır.[14]
Eğitim Değiştir
Bingöl Üniversitesi 2007 yılında kurulmuştur. Üniversite 10 fakülte, 5 enstitü, 1 yüksekokul, 6 meslek yüksekokulu ve 24 araştırma ve uygulama merkezi ile faaliyetlerini sürdürmektedir. İlde daha önce Fırat Üniversitesi bünyesinde yükseköğretim kurumları mevcuttu.
- Fakülte - 10 adet: Fen Edebiyat Fakültesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Veterinerlik Fakültesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, İslami İlimler Fakültesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ziraat Fakültesi, Spor Bilimleri Fakültesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Fakültesi
- Yüksek Okul - 1 adet:
Yabancı Diller Yüksek Okulu
- Meslek Yüksek Okulu - 6 adet: Gıda,Tarım ve Hayvancılık Meslek Yüksekokulu, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu, Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu, Solhan Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu, Genç Meslek Yüksek Okulu, Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu
- Enstitü - 5 adet: Fen Bilimleri Enstitüsü, Kıraat İlmi Enstitüsü, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yaşayan Diller Enstitüsü
Kültür Sanat Değiştir
Halk Oyunları Değiştir
Belli başlı halk oyunları; Kartal Oyunu, Çepik (El Çırpma), Delilo Oyunu, Çaçan Oyunu, Çulapı (Üç Ayaklı Çatal Ağaç) Oyunu, Gövend (Halay), Horani, Gelin Oyunu, Seyirlik ve Eğlencelik Oyunlar, Darı Sulama, Sarımsak Oyunu, Şel Atmak (Taş Atmak), Değirmenci, Kalkağan Şenliği, Muhtar, Cirit Oyunu, Kalaycı [15][16]
Mutfak Değiştir
Bingöl tava, sörina pel, keldoş, mastuva, klorik/gıllorik, Soğuk Çeşme kavurması, lopik, şilki, kıjı çorbası, yelıng/guluk çorbası, tutmaç çorbası, turakin, zervet (löl), kılç, ve hasıda gibi yiyecek çeşitleri Bingöl yöresine özgü yiyeceklerdir. Türkiye’de marka değeri olan Bingöl balı, Bingöl kavurması, Bingöl tava, Sörina pel, Mastuva, Keldoş, Tutmaç Çorbası, Lopik ve Burma kadayıf tatlısı gibi yiyecekler, yöre mutfağında en çok sevilen yiyeceklerdir.[17] Bingöl Balı, Bingöl Çobantaşı Kavurması, Sivan Dut Pekmezi ve Yedisu Horoz Kuru Fasülyesi coğrafi işaret belgesi almıştır.[18]
Spor Değiştir
Futbol branşında, Bingöl ilini Bölgesel Amatör Lig'de 12 Bingölspor ile Karlıova Yıldırımspor temsil etmektedir.
Voleybol branşında, 2020-2021 sezonu Efeler Liginde mücadele eden Solhanspor, ligi 9. sırada tamamlamıştır. Bir başka voleybol temsilcisi Yeni Solhanspor TVF 2. liginde mücadele etmektedir.
Büyük Bingöl Spor Kulübü, 2014 yılından beri Futsal Liginde mücadele etmektedir.[19]
Solhan Ayak Tenisi Takımı, 2022 yılında ikincisi düzenlenen Ayak Tenisi Türkiye Şampiyonasında iki yılda da Türkiye şampiyonu olup, 29 Kasım 2022 tarihinde 15 ülkenin katılımıyla düzenlenecek olan Dünya Şampiyonası'na katılmak için milli davet almıştır.[20]
Bingöl'deki önemli spor tesisleri şunlardır: Bingöl Şehir Stadyumu (3.000), Merkez Karşıyaka Spor Salonu (5.000), Üniversite Kapalı Spor Salonu (1000), Solhan Spor Salonu (500), Merkez Kapalı Yarı-Olimpik Yüzme Havuzu (500), Hesarek ve Yolçatı Kurucudağ Kayak merkezleri.
Nüfus Değiştir
Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2023 verileri [21])
Bingöl ili nüfusu: 282.556'dır. Bu nüfusun %70,56'ı şehirlerde yaşamaktadır (2022 sonu). İlin yüzölçümü 8.004 km2'dir. İlde km2'ye 35 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 95’dir.) İlde yıllık nüfus % 0,20 oranında azalmıştır. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Merkez(% 1,64)- Yayladere (-% 4,95)
06 Şubat 2023 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 8 İlçe, 11 belediye, bu belediyelerde 68 mahalle ve ayrıca 320 köy vardır.
2022 yılı sonunda Bingöl ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri | |||||||||||
İlçe | Nüfus
2021 |
Nüfus
2022 |
Nüfus
Artışı % |
Belediye
Sayısı |
Mahalle
Sayısı |
Köy
Sayısı |
Köy
Nüfusu |
Şehir
nüfusu |
Şehirde
oturan % |
Alanı
km2[22] |
km2'ye
düşen kişi |
Adaklı | 8.243 | 8.041 | -2,48 | 1 | 7 | 32 | 4.918 | 3.123 | 38,84 | 825 | 10 |
Genç | 33.929 | 32.757 | -3,52 | 1 | 5 | 68 | 11.876 | 20.881 | 63,75 | 1443 | 23 |
Karlıova | 28.309 | 27.083 | -4,43 | 1 | 6 | 47 | 18.779 | 8.304 | 30,66 | 1566 | 17 |
Kiğı | 4.801 | 4.684 | -2,47 | 1 | 3 | 25 | 1.911 | 2.773 | 59,20 | 483 | 10 |
Merkez | 168.953 | 171.752 | 1,64 | 3 | 29 | 88 | 32.793 | 138.959 | 80,91 | 1814 | 95 |
Solhan | 33.973 | 33.491 | -1,43 | 2 | 7 | 27 | 10.562 | 22.929 | 68,46 | 1033 | 32 |
Yayladere | 2.052 | 1.953 | -4,95 | 1 | 6 | 20 | 1.008 | 945 | 48,39 | 417 | 5 |
Yedisu | 2.852 | 2.795 | -2,02 | 1 | 5 | 13 | 1.325 | 1.470 | 52,59 | 423 | 7 |
Bingöl | 283.112 | 282.556 | -0,20 | 11 | 68 | 320 | 83.172 | 199.384 | 70,56 | 8.004 | 35 |
İlin yıllara göre nüfusları Değiştir
Bingöl il nüfus bilgileri | ||||
---|---|---|---|---|
Yıl | Toplam | Sıra | Fark | Şehir - Kır |
1940[23] | 70.184 | 61 | %6 4.023 66.161 %94 | |
1945[24] | 75.510 | 61 | %8 | %6 4.519 70.991 %94 |
1950[25] | 97.328 | 61 | %29 | %9 9.122 88.206 %91 |
1955[26] | 113.341 | 64 | %16 | %12 13.054 100.287 %88 |
1960[27] | 131.364 | 65 | %16 | %11 14.723 116.641 %89 |
1965[28] | 150.521 | 65 | %15 | %14 20.401 130.120 %86 |
1970[29] | 177.951 | 64 | %18 | %20 35.451 142.500 %80 |
1975[30] | 210.804 | 64 | %18 | %22 45.961 164.843 %78 |
1980[31] | 228.702 | 64 | %8 | %24 54.997 173.705 %76 |
1985[32] | 241.548 | 63 | %6 | %25 61.199 180.349 %75 |
1990[33] | 250.966 | 65 | %4 | %35 86.648 164.318 %65 |
2000[34] | 253.739 | 66 | %1 | %49 123.470 130.269 %51 |
2007[35] | 251.552 | 63 | -%1 | %56 141.703 109.849 %44 |
2008[36] | 256.091 | 64 | %2 | %54 137.286 118.805 %46 |
2009[37] | 255.745 | 64 | -%0 | %54 138.574 117.171 %46 |
2010[38] | 255.170 | 64 | -%0 | %54 138.069 117.101 %46 |
2011[39] | 262.263 | 64 | %3 | %56 147.081 115.182 %44 |
2012[40] | 262.507 | 64 | %0 | %57 150.166 112.341 %43 |
2013[41] | 265.514 | 64 | %1 | %57 150.556 114.958 %43 |
2014[42] | 266.019 | 64 | %0 | %59 155.697 110.322 %41 |
2015[43] | 267.184 | 64 | %0 | %60 160.614 106.570 %40 |
2016[43] | 269.560 | 63 | %1 | %62 167.917 101.643 %38 |
2017[43] | 273.354 | 64 | %1 | %64 175.824 97.530 %36 |
2018[43] | 281.205 | 64 | %3 | %60 168.180 113.025 %40 |
2019[43] | 279.812 | 64 | -%0 | %64 179.821 99.991 %36 |
2020[43] | 281.768 | 62 | %1 | %65 183.613 98.155 %35 |
2021[43] | 283.112 | 62 | %0 | %66 187.408 95.704 %34 |
Konum Değiştir
Konum Bilgileri | |||||
İlçe | Kuruluş Yılı[44] | Alanı km² | Rakım mt. | Merkeze Uzaklık km[45] | Ulaşan Yollar[45] |
Bingöl Merkez | 1.814 | 1.159 | -27, -07, | ||
Adaklı | 1987 | 825 | 1.507 | 78 | -27=> => |
Genç | 1926 | 1.443 | 1.018 | 21 | -07, |
Karlıova | 1934 | 1.566 | 1.824 | 70 | -05, |
Kiğı | Cumh.önce | 483 | 1.519 | 75 | -27=> => |
Solhan | 1932 | 1.033 | 1.424 | 57 | -28 |
Yayladere | 1987 | 417 | 1.569 | 108 | -26=> => => |
Yedisu | 1990 | 423 | 1.534 | 129 | -05=> |
BİNGÖL | 1935 | 8.004 |
Galeri Değiştir
-
Bingöl şehir merkezi
-
Piltan (Balaban Bey) Camii
-
Buban Bacaları
-
Sülbüs Dağı
-
33 Şehit Anıtı
Kaynakça Değiştir
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Güncel Nüfus Değerleri
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "İl Brifingi" (PDF). 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- ^ "Bingöl'ün Coğrafi Konumu". 24 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2021.
- ^ "İlin İklimi". 24 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2021.
- ^ "Bingöl ili sosyal analiz çalışması" (PDF). 8 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Eylül 2021.
- ^ SANDAL, Ersin Kaya; KAN, Celal (2013). "Bingöl İli'nde Arıcılık Faaliyetleri". Türk Coğrafya Dergisi. 21 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016.
- ^ Sütaş Bingöl Entegre Tesisleri
- ^ Türkiye'nin ilk hibrit santrali
- ^ "Bingöl Araştırmaları Dergisi" (PDF). 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
- ^ "Bingöl Kültürel Yapı". 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2021.
- ^ "BİNGÖL MUTFAK KÜLTÜRÜ VE GASTRONOMİ TURİZMİ Yılmaz IRMAK". 24 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2021.
- ^ "Coğrafi İşaretler". 15 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2022.
- ^ "Büyük Bingöl Spor". 19 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2022.
- ^ "Üstü üste Türkiye şampiyonu olan ayak tenisi takımı, Dünya Şampiyonası'na hazırlanıyor". 19 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Şubat 2020.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g
- "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Bingöl Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Bingöl Nüfusu". nufusune.com.
- ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
- ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü