Beatrice Mtetwa
Beatrice Mtetwa, insan hakları ve basın özgürlüğü konusunda çalışmalar yapan Zimbabveli avukat. The New York Times gazetesi 2008 yılında Mtetwa’yı ‘’Zimbabve’nin en iyi insan hakları avukatı’’ olarak nitelendirmiştir.[1]
Beatrice Mtetwa | |
|---|---|
 Beatrice Mtetwa in 2014 | |
| Milliyet | Zimbabveli |
| Meslek | Avukat |
| Tanınma nedeni | İnsan hakları çalışmaları |
| Ödüller | CPJ Uluslararası Basın Özgürlüğü Ödülü (2005) Uluslararası Ludovic – Trarieux İnsan Hakları Ödülü (2009) Uluslararası Cesur Kadınlar Ödülü (2014) |
Hukuk eğitimi değiştir
Mtetwa 1981 yılında Botsvana ve Svaziland Üniversitesi hukuk fakültesinden doktora derecesiyle mezun oldu. 1981-1983 yılları arasında Svaziland’da davacı avukatı olarak çalıştı.[2] 1983 yılında Zimbabve’ye yerleşti. Zimbabve’de 1989 yılına dek savcı olarak görev yaptı.[2] 1989 yılında kamu görevinden ayrılarak, bağımsız avukatlık yapmaya karar verdi. Kısa süre sonra da insan hakları hukuku konusunda uzmanlaşmaya başladı.[2] Davalarından birisinde Zimbabve’nin Özel Gönüllü Kuruluşlar Yasası’na karşı başarılı bir savunma gerçekleştirdi. Bu yasaya göre hükümet, sivil toplum kuruluşlarının yönetim kurulu üyelerini dağıtma ve değiştirme hakkına sahipti.[2] Devam eden yıllarda Mtetwa, 2000 yılındaki parlamento seçimlerinden sonra 37 bölgenin seçim sonuçlarına itiraz etti.[2] Mtetwa aktivizminin sebebini bir belgeselde şu şekilde açıkladı; “Ben hükümete isyan etmeye çalışmıyorum. Bunu herhangi bir çıkar, ün veya para için de yapmıyorum. Yapıyorum, çünkü bu yapılması gereken bir iş…’’[3]
Mtetwa yerel veya uluslararası alanda savunması dolayısıyla dikkatleri üzerine çekmiştir.[4] 2003 yılında Zimbabve’den tehcir edilen The Guardian gazetesinden muhabir Andrew Meldrum’un tehcirini durduran kararı, uçak kalkmadan sadece dakikalar önce Harare Uluslararası Havalimanı görevlilerine ileterek, tehcirin önüne geçmiştir.[5] Ayrıca 2005 Zimbabve Seçimlerinde akreditasyonsuz çalıştığı iddiasıyla tutuklanan Sunday Telegraph muhabirleri Toby Harnden ve Julian Simmonds’u savunarak beraat etmelerini sağladı.[4] 2008 yılının nisan ayında aynı gerekçeyle tutuklanan New York Times muhabiri Barry Bearak’ı da savundu ve beraat ettirdi.[1] Mtatwa, buna benzer şekilde 2008 Zimbabve Başkanlık Seçimleri esnasında tutuklanan birçok yerel gazetecinin de avukatlığını üstlendi.[6]
Saldırı ve tehditler değiştir
2003 yılında Mtetwa alkollü araç kullandığı iddiasıyla gözaltına alındı. Polis karakolunda üç saat sonra resmi bir suçlama olmaksızın salıverilen Mtetwa’nın serbest bırakılmadan önce dövüldüğü ve boğazının sıkılarak işkence edildiği bildirildi. Gözaltına alındıktan sonra iki gün konuşamayan Mtetwa, üçüncü gün, içinde tıbbi delilleriyle birlikte kendisine işkence yapan polisler hakkında suç duyurusunda bulundu.[4] 2007 yılında Mtetwa, bir gösteri yürüyüşü esnasında yine polis saldırısına uğradı ve kauçuk joplarla darp edildi.[6][7] Mtetwa, Gazetecileri Koruma Komitesi ile yaptığı bir röportajda kendisine yönelen potansiyel saldırıları önleme prosedürünü şöyle anlattı:
| “ | Sanırım tehlikeli bir durumdan hemen önce farkındalığım artıyor. Örneğin gece yarısı tehlikeli olabilecek bir yere gitmem gerekiyorsa, gideceğim yerde mümkün olduğunca çok basın mensubu olduğuna emin olmalıyım. Çünkü kötü niyetli insanların kameralar kayıt yaparken, yapmak istediklerini yapamadıklarını görebiliyorum. Birçok yönden şanslı olduğumu düşünüyorum, tahmin ettiğim veya diğer insan hakları savunucuları kadar çok taciz ve tehdit almadım. ."[4] | ” |
Uluslararası kariyeri değiştir
2005 yılında Gazetecileri Koruma Komitesi’nin verdiği CPJ Uluslararası Basın Özgürlüğü Ödülü’nü kazandı.[4] Ödülün gerekçesinde ‘’Mtetwa kişisel risk alarak yasaların özgür gazetecilere karşı silah olarak kullanıldığı bir ülkede gazetecileri ve basın özgürlüğünü savundu.’’ cümlesine yer verildi.[4] 2008 yılında Benjamin Button Yaşam Boyu Başarı Ödülünü kazandı.[6] Beatrice Mtetwa sivil toplum kuruluşlarının yanı sıra birçok resmi kurumdan da ödül almıştır. 2009 yılında Avrupa Barosu İnsan Hakları Enstitüsünden Uluslararası Ludovic-Trarieux İnsan Hakları Ödülü’nü kazanmıştır. (Bu ödül avukatlarca, kariyeri boyunca kişisel feragatlerde bulunarak dünya çapında insan hakları savunuculuğu yapan, etkinliklerde bulunan avukatlara verilmektedir.)[8] 2010 yılında Amerikan Barosu Uluslararası İnsan Hakları Ödülü’ne layık bulunmuş,[2] 2011 yılında ise Case Western Üniversitesi’nin verdiği Inamori Etik Ödülü’nü kazanmıştır.[9] Son olarak da 2014 yılında Uluslararası Cesur Kadınlar Ödülü’yle onurlandırılmıştır.[10]
İlk olarak Kanada’daki St.Francis Xavier Üniversitesi’nden (2013) çeşitli platformlarda elde ettiği başarıları için, daha sonra Güney Afrika’da bulunan Rodos Üniversitesi’nden (2016) Zimbabve’deki insan hakları alanındaki çalışmaları dolayısıyla fahri doktora derecesiyle onurlandırılmıştır.
Dış bağlantılar değiştir
- thezimbabwean.co - Mtetwa bids to protect supremacy of the constitution, contests high court order (İngilizce)
- Zimbabwe Independent - Grace’s ring saga: Ahmed’s lawyer complains to JSC 27 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- WorldJusticeProject.org Beatrice Mtetwa sayfası 27 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Kaynakça değiştir
- ^ a b Barry Bearak (2008). "In Zimbabwe Jail: A Reporter's Ordeal". The New York Times. 27 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2011.
- ^ a b c d e f "Mtetwa Wins 2010 International Human Rights Award". American Bar Association Section of Litigation. 2010. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2011.
- ^ "'Zimbabwe: Shadows and Lies'". PBS Frontline. 2004. 27 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2011.
- ^ a b c d e f "IPFA 2005 - Beatrice Mtetwa". Committee to Protect Journalists. 2005. 3 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2011.
- ^ "Zimbabwe's feisty freedom fighter". BBC News. 18 Ekim 2005. 7 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2011.
- ^ a b c "CPJ to honor five international journalists". Committee to Protect Journalists. 16 Eylül 2008. 3 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2011.
- ^ "Zimbabwe police assault lawyers". BBC News. 8 Mart 2007. 27 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2011.
- ^ "Ludovic-Trarieux Prize site". 18 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
- ^ "Past Recipients". Case Western Reserve University. 10 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2012.
- ^ "US Honors International Women of Courage". Voice of America. 4 Mart 2014. 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2014.