Batı Sahra çatışmaları (2020-günümüz)

2020-2023 Batı sahra çatışmaları, Fas'ın Gergerat'a askeri müdahalesi, Fas Krallığı ile tek taraflı bağımsızlık ilan eden Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti arasındaki silahlı bir çatışmadır. Toplam 18 asker hayatını kaybetmiştir.[1][2][3][4][4][5][6][güncellenmeli]

2020-2023 Batı Sahra çatışmaları
Batı sahra çatışmaları

Çatışmaların başladığı gergerat kırmızı daire içinde işaretlenmiştir.
Tarih13 Kasım 2020-günümüz
Bölge
Gergerat
Durum devam ediyor
Taraflar
 Fas  Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti
Komutanlar ve liderler

FasVI. Muhammed

Sahra Demokratik Arap Cumhuriyetiİbrahim Gali

Çatışan birlikler
Fas Silahlı Kuvvetleri Sahra Halk Kurtuluş Ordusu
Kayıplar
6 asker 12 asker

Fas ile Sahra Cumhuriyeti arasındaki gerilim, Ekim 2020'nin ortalarında Sahralı barışçıl protestocuların Fas işgali altındaki Batı Sahra'yı Sahra altı Afrika'ya bağlayan tartışmalı bir yolu kapatmasıyla derinleşti. Protestocular, BM tarafından izlenen 5 kilometre genişliğindeki bir tampon şeridin içinden geçtiği küçük Guerguerat köyünün yakınındaki yolda kamp kurdu. Tartışmaya rağmen, rotanın ekonomik önemi artmıştı.[7] Protesto yaklaşık 200 Faslı kamyon şoförünü sınırın Moritanya tarafında mahsur bıraktı.[8]

Sahralı yetkililerine göre, Fas kuvvetleri Kasım ayı başlarında bölgenin yakınına konuşlandırıldı[9] Moritanya güçleri, Sahralılar tarafından kontrol edilen Fas sınırı boyunca konumlarını güçlendirdi.[10]

13 Kasım'da Fas, Gergerat yakınlarındaki protestocuları temizlemek ve malların ve insanların serbest dolaşımını yeniden sağlamak için Berm'den Batı Sahra'nın askerden arındırılmış tampon şeridine askeri bir operasyon başlattı. Sahralılar Fas askeri operasyonunun 1990'ların ateşkes anlaşmalarını ihlal ettiğini belirterek Birleşmiş Milletler'i müdahale etmeye çağırdı ve ayrıca Fas güvenlik güçlerini tampon şeritte silahsız sivillere ateş etmekle suçladı.[11][12] Fas, taraflar arasında herhangi bir silahlı çatışma olduğunu yalanladı ve ateşkesin devam ettiğini söyledi, Sahralı yetkililer ateşkesin bittiğini ilan etti. Aynı gün Bermi boyunca çatışmalar yayıldı. Fas, Al Mahbes yakınlarındaki bir Sahrawi saldırısını püskürttüğünü iddia etti.[13][14] Sahra Cumhuriyeti ertesi gün Fas'a savaş ilan etti. Çatışmanın başlangıcından bu yana, her iki ülke de kitlesel seferberlik başlattı ve Sahra Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı, Fas-Bermi boyunca her gün askeri hedefleri bombaladığını iddia ediyor. Bu, 1991'den beri bölgedeki ilk büyük çatışma.[15][16][17][18]

Arka plan değiştir

 
Batı Sahra Savaşı sırasında Batı Sahra topraklarındaki Fas duvarları.(Sarı renk Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti

Tartışmalı bölge Batı Sahra, Afrika'nın kuzeybatı kıyısındaki Mağrip bölgesinde yer alan, çoğunlukla çöl bölgelerinden oluşan seyrek nüfuslu bir alandır. Bölge, İspanyol hükûmetinin Birleşmiş Milletler'e bölgeden çekildiğini bildirdiği Şubat 1976'ya kadar bir İspanyol kolonisiydi. O zamandan beri bölge, Suudi Arabistan ve Ürdün de dahil olmak üzere bir dizi önde gelen Arap müttefiki  tarafından desteklenen Fas ile bir Afrika Birliği üyesi olan Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti arasında uzun süredir devam eden bir toprak anlaşmazlığının konusu olmuştur.

Polisario Cephesi, Mayıs 1973'ten bu yana İspanyol sömürge yetkililerine karşı düşük yoğunluklu bir ulusal kurtuluş savaşı yürütürken, Batı Sahra Savaşı Ekim 1975'te, uzun süredir İspanyol diktatör Francisco Franco'nun ölümünden sadece haftalar önce, Fas ve Moritanya güçleri bir araya geldiğinde başladı. Fransa'nın yardımıyla bölgeyi işgal ettiler.[19][20][21][22] Moritanya, çatışmanın başlarında Batı Sahra'dan çekilip Sahra Cumhuriyeti'ni tanırken, savaşın sonunda Fas, Atlantik Okyanusu boyunca uzanan batı kesimindeki geniş çöl topraklarının üçte ikisinden fazlasının kontrolünü ele geçirmişti.[23] Savaş sırasında, 1980 ile 1987 arasında, Fas, yaklaşık 2,700 kilometre (1,700 mil) uzunluğunda, çoğu kumdan altı bariyer inşa etti.[24] Savaştan sonra, 6 Eylül 1991'de BM aracılıyla bir ateşkes imzalandı ve Sahralılara kendi kaderini tayin etme konusunda bir referandum sözü verildi. Birleşmiş Milletler, bölgeyi 1963'ten beri kendi kendini yönetmeyen bir bölge olarak tanıyor.[kaynak belirtilmeli] Çabalara rağmen, planlanan referandum o zamandan beri defalarca ertelendi;  Fas, kimin oy kullanmasına izin verildiği konusundaki memnuniyetsizliğini gerekçe göstererek referandum şartlarını reddetmişti.[25]

Çatışmanın seyri değiştir

Resmi açıklamalar değiştir

Fas değiştir

13 Kasım'da Özgünlük ve Çağdaşlık Partisi, Terakki ve Sosyalizm Partisi, Halk Hareketi Partisi ve İstiklal Partisi Fas askeri müdahalesine desteklerini dile getirdiler. Ertesi gün Fas Temsilciler Meclisi, askeri müdahalenin meşru olduğunu vurgulayan bir açıklama yaptı.[26] 16 Kasım'da Fas Kralı "Sahra'nın kabul edilemez eylemlerini sona erdirmek için övgüye değer girişimler" diye bahsetti.[27]  Ayrıca Fas başbakanı Saadeddine Othmani, Fas güçlerinin önderliğindeki operasyonun Moritanya sınırındaki rotayı açmak için stratejik bir değişiklik olduğunu belirtti.[28]

Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti değiştir

16 Kasım'da Sahra'nın dışişleri bakanı Mohamed Salem Ould Salek, savaşın sona ermesinin artık "Sahra Cumhuriyeti topraklarının bazı bölümlerinin yasadışı işgalinin sona ermesiyle" bağlantılı olduğunu ve savaşın "Fas'ın Guerguerat'taki saldırganlık eyleminin sonucu" olarak belirtti.[29]

Yurtiçi Tepkiler değiştir

Fas değiştir

13 Kasım'da Sahra kaynakları, fiilen Fas tarafından yönetilen Batı Sahra'nın gayri resmi başkenti Laayoune'de çatışmalara karşı kitlesel protestolar düzenlendiğini bildirdi.  Fas medyası belediye başkanına atıfta bulunarak, şehrin nüfusunun Fas güçlerini desteklediğini belirterek bu iddiaları yalanladı. Buna rağmen, STK medya kuruluşu Équipe Media, Fas hükûmetinin güçlü bir polis gücü uyguladığını ve birkaç aktivisti tutukladığını bildirdi. Ertesi gün, aynı kaynak Fas güvenlik güçlerininSmara'da çok sayıda göstericiyi  tutukladığını bildirdi.[30]

14 Kasım'da bazı Sahralı aşiret liderleri, Fas'ın Guergueat'ta dolaşımı yeniden sağlamak için yaptığı müdahaleyi destekleyen ortak bir bildiri yayınladı . Faslı Bisikletçiler Kulübü ve Kraliyet Petank Kulübü'nden elliden fazla binici, 27 Aralık'tan 3 Ocak 2021'e kadar Fas ordusunun geçişi güvence altına alma hamlesine desteklerini ifade edecek şekilde Kazablanka'dan Guerguerat sınır kapısına bir gezi düzenledi.[31]

Sahralılarün kendi kaderini tayin hakkı aktivisti Sultana Khaya, Fas'ın Batı Sahra üzerindeki kontrolünü bir işgal olarak tanımlıyor ve ABD'yi kendi kaderini tayin hakkı lehine Fas üzerindeki diplomatik baskıyı yoğunlaştırmaya çağırdı.[32] Kasım 2020'den beri fiilen ev hapsinde tutuluyor ve bir dizi uluslararası insan hakları örgütünün bildirdiği üzere, Faslı güvenlik güçleri tarafından defalarca ev baskınlarına ve cinsel saldırıya maruz kalıyor.[33][34][35]

Uluslararası Tepkiler değiştir

Uluslarüstü ve bölgesel kuruluşlar değiştir

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres[36] ve Afrika Birliği Komisyonu başkanı MoussaFakiçatışmayla ilgili ciddi endişelerini dile getirdi ve Faki, "Sahra sorunu uzun süredir devam ediyor. Bunu en başta bir dekolonizasyon vakası olarak çözmek ve bu konudaki BM çabalarını desteklemek acil hale geldi."dedi.[37][38] AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Güvenlik Konseyi kararları uyarınca Birleşmiş Milletler'in çatışmaya barışçıl bir çözüm bulma çabalarını desteklediğini belirterek , Guerguerat'ta hareket özgürlüğünün güvence altına alındığını vurguladı. İslam İşbirliği Teşkilatı genel sekreteri Yousef Al-Othaimeen ve Körfez İşbirliği Konseyi genel sekreteri Nayef bin Falah Al-Hajraf, Fas'ın "özgürlüğünü güvence altına alma" dedikleri çabaları desteklediklerini açıkladılar.[39]

Temsil Edilmeyen Milletler ve Halklar Organizasyonu, Batı Sahra'ya desteğini dile getiren bir bildiri yayınladı ve Fas'ın Batı Sahra üzerindeki "yasadışı egemenlik iddiasını" kınadı.[40]

Ülkeler değiştir

Azerbaycan,[41] Bahreyn,[42] the Orta Afrika Cumhuriyeti,[43] Komorlar,[43] the Kongo Demokratik cumhuriyeti,[44] Çad,[45][46] Cibuti,[47] Ekvator ginesi,[48] Gabon,[47][49] Gambiya,[50] Haiti,[51] Ürdün,[52] Kuveyt,[53] Liberya,[54] Oman,[55] Katar,[56] São Tomé and Príncipe,[43] Suudi Arabistan,[57] Senegal,[58] Sierra Leone,[59] Türkiye,[60] Yemen (Hadi Hükumeti),[61] ve BAE[62] Fas'a desteklerini ilettiler. Guyana Sahra'nın tanınmasını geri çekti.[63]

Filistin Tarafsız kaldı.[64]

Mısır,[47] Moritanya,[65] Rusya,[66] and İspanya[67] her iki tarafada ateşkes çağrısı yaptı.

Yurtdışında ki azınlıklar değiştir

15 Kasım'da bir grup Sahralı, İspanya'nın Valensiya kentindeki Fas konsolosluğu önünde bir miting düzenledi . Protestocular konsolosluktan Fas bayrağını indirerek binanın üzerine Sahra Cumhuriyeti'nin bayrağını diktiler.[68][69] İspanya ve Fas olayı kınadı.

Analiz değiştir

Uluslararası Kriz Grubu'nun Portekizli analisti Riccardo Fabiani'ye göre, çatışma "büyük yankı uyandırabilecek potansiyel bir kırılma noktası" olabilir ve Birleşmiş Milletler'in bu konuda oldukça ihmalkar davrandığını da sözlerine ekledi.[13]

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Why is the Western Sahara conflict heating up?". France 24. 6 Kasım 2021. 6 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2022. 
  2. ^ "Sahara occidental: trois Algériens tués dans un bombardement attribué au Maroc". LExpress.fr (Fransızca). 3 Kasım 2021. 3 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2021. 
  3. ^ "Time for International Re-engagement in Western Sahara". Crisis Group (İngilizce). 11 Mart 2021. 10 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2021. 
  4. ^ a b "Regional Overview: Africa | 3–9 April 2021" (İngilizce). 14 Nisan 2021. 19 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2021. 
  5. ^ <ref>"ACLED Dashboard". 8 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Marruecos reconoce "hostigamientos" del Frente Polisario, pero sin víctimas mortales". 14 Kasım 2020. 15 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "Polisario Front threatens to end Morocco ceasefire". Middle East Monitor (İngilizce). 11 Kasım 2020. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  8. ^ "Moroccan truckers stuck on Mauritania border urge help". Arab News (İngilizce). 6 Kasım 2020. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  9. ^ Presse, AFP-Agence France. "Polisario Front Warns Morocco Against Moving Troops Into Buffer Zone". www.barrons.com (İngilizce). 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  10. ^ "Mauritania army reinforces positions along border with Morocco". MEO (İngilizce). 11 Aralık 2020. 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  11. ^ "UN chief vows to do utmost to keep Western Sahara cease-fire". AP NEWS (İngilizce). 20 Nisan 2021. 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  12. ^ Dahir, Abdi Latif (13 Kasım 2020). "Morocco Launches Military Operation in Western Sahara Buffer Zone". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 18 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  13. ^ a b "Western Saharan Polisario says Morocco has broken ceasefire". www.aljazeera.com (İngilizce). 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  14. ^ "Military Clashes Erupt in Western Sahara After 30-Year Truce". Bloomberg.com (İngilizce). 13 Kasım 2020. 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  15. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; wardeclared isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  16. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; mormobil isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  17. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; wsjstart isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  18. ^ "Los ataques del ELPS prosiguen contra las fuerzas enemigas a lo largo del Muro de la Vergüenza". Sahara Press Service (İspanyolca). Sahara Press Service. 22 Aralık 2020. 23 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2020. 
  19. ^ Damis, John (1983). "The Western Sahara Conflict: Myths and Realities". Middle East Journal (İngilizce). Middle East Institute. 37 (2): 169-179. JSTOR 4326560. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2020. 
  20. ^ Besenyő, János (January 2010). "The Occupation of Western Sahara by Morocco and Mauritania" (PDF) (İngilizce). 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Kasım 2020. 
  21. ^ Zunes, Stephen (4 Ağustos 2010). Western Sahara: War, Nationalism, and Conflict Irresolution. Syracuse University Press. ss. 75-79. ISBN 978-0-8156-5258-8. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2020. 
  22. ^ Sorenson, David (19 Nisan 2018). Interpreting the Middle East: Essential Themes. Taylor & Francis. ss. 222-223. ISBN 978-0-429-97933-0. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2020. 
  23. ^ AfricaNews (13 Kasım 2020). "Military Tensions Rise in Morocco-Polisario Western Sahara Conflict". Africanews (İngilizce). 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  24. ^ Belalloufi, Amal (7 Şubat 2017). "Life behind the Sahara desert 'wall of shame'". Yahoo News (İngilizce). 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020. 
  25. ^ Popoviciu, Andrei (18 Kasım 2020). "The failed diplomacy between Morocco and Polisario". Al Jazeera. 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2020. 
  26. ^ "Guergarate: Lower House Stresses Legitimacy of Morocco's Actions | MapNews". www.mapnews.ma. 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  27. ^ "Morocco's King Says Determined to React Against Any Security Threat". Asharq AL-awsat (İngilizce). 18 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  28. ^ "Royal Armed Forces' Operation, 'Strategic Change' Putting End to Attempts to Block Guerguarat: El Othmani | MapNews". www.mapnews.ma. 18 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  29. ^ November 2020, Naharnet Newsdesk 16; 17:22. "Polisario Says Conflict to End when Morocco Ends 'Occupation'". Naharnet. 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  30. ^ "الرئيسية". Equipe Media (Arapça). 14 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  31. ^ "نادي الدراجين المغاربة ، والنادي الملكي للكرة الحديدية في زيارة لمعبر الكركرات : الثوابت الوطنية فوق كل اعتبار". نبأ 24 - الخبر اليقين (Arapça). 31 Aralık 2020. 27 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  32. ^ Khaya, Opinion by Sultana Sidibrahim (29 Temmuz 2021). "Opinion: I've been raped, beaten and held under house arrest for fighting for my Sahrawi people". CNN. 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2021. 
  33. ^ "Morocco/Western Sahara: Further information: Sahrawi activist raped by Moroccan forces: Sultana Khaya". Amnesty International (İngilizce). 1 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2021. 
  34. ^ "Western Sahara: Harassment of Independence Activist". Human Rights Watch (İngilizce). 5 Mart 2021. 5 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2021. 
  35. ^ "Sultana Khaya". Front Line Defenders (İngilizce). 5 Şubat 2021. 5 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2021. 
  36. ^ "Guterres 'remains committed' to maintaining 1991 ceasefire in Western Sahara | UN News". news.un.org (İngilizce). 13 Kasım 2020. 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  37. ^ "Statement of the Chairperson of the African Union Commission, H.E. Mr. Moussa Faki Mahamat, on the tensions in the Guerguerat buffer zone" (İngilizce). African Union. 14 Kasım 2020. 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020. 
  38. ^ "مفوضية الإتحاد الإفريقي تعرب عن قلقها البالغ وتلح على تسوية القضية الصحراوية بإعتبارها قضية تصفية إستعمار" (Arapça). 16 Kasım 2020. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2020. 
  39. ^ "OIC Supports Morocco's Measures to Secure Freedom of Civil and Commercial Movement in Guerguerat The official Saudi Press Agency". www.spa.gov.sa. 4 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  40. ^ "UNPO: UNPO Statement on Western Sahara". unpo.org. 11 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  41. ^ Mebtoul, Taha (4 Aralık 2020). "Western Sahara: Azerbaijan Supports Morocco's Action in Guerguerat". Morocco World News (İngilizce). 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2021. 
  42. ^ "Bahrain expresses its solidarity with the Kingdom of Morocco against the attacks of the "Polisario" militias". Aluom (İngilizce). 14 Kasım 2020. 21 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2020. 
  43. ^ a b c "European voices join wave of support to Morocco's action against Polisario militias in Guerguerat". Northafricapost (İngilizce). 16 Kasım 2020. 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2020. 
  44. ^ "SAHARA- GUERGUARAT: LE PRÉSIDENT DE LA RDC APPORTE SON SOUTIEN AU MAROC". Agence Afrique. 27 Kasım 2020. 7 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
  45. ^ "Tchad Diplomatie". Facebook (Fransızca). 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2020. 
  46. ^ "Le Tchad condamne l'obstruction par les milices du "polisario" de la circulation des biens et des personnes à El Guerguarat". MSN. 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2020. 
  47. ^ a b c "El Guerguerate: Plusieurs pays africains soutiennent le Maroc". Yabiladi (Fransızca). 15 Kasım 2020. 15 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020. 
  48. ^ "Le Gouvernement de la République de Guinée Équatoriale a exprimé sa solidarité et appui au Gouvernement du Royaume du Maroc pour une initiative qu'il a qualifié de juste et légitime, conformément à la légalité internationale" (Fransızca). MFAC. 15 Kasım 2020. 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2020. 
  49. ^ "Sécurisation d'El Guerguerate : Le Gabon soutient les initiatives marocaines". Gabonreview (Fransızca). 16 Kasım 2020. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 
  50. ^ "Guergarate: large soutien africain à l'action du Maroc". Le Petit Journal Marocain (Fransızca). 16 Kasım 2020. 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2020. 
  51. ^ "Haïti – Diplomatie : Haïti prend position dans le conflit frontalier au Maroc". haitilibre.com (Fransızca). 23 Kasım 2020. 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2020. 
  52. ^ "الأردن يقف مع المغرب في حماية مصالحه ووحدة أراضيه وأمنه". Al Ghad (Arapça). 13 Kasım 2020. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2020. 
  53. ^ "دولة الكويت تؤيّد "الإجراءات" التي اتخذها المغرب في منطقة الكركرات". Euronews (Arapça). 14 Kasım 2020. 18 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2020. 
  54. ^ "Liberia Voices Support for Morocco's Operation in Guerguerat". GNN Liberia (İngilizce). 21 Kasım 2020. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. 
  55. ^ "الإمارات وقطر تعلنان دعمهما لتدخل الجيش المغربي في الكركرات". Alyaoum24 (Arapça). 13 Kasım 2020. 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2020. 
  56. ^ "السلطنة تعرب عن تأييدها للمملكة المغربية الشقيقة فيما اتخذته من إجراءات لحماية أمنها وسيادتها على أراضيها". Shabiba (Arapça). 13 Kasım 2020. 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2020. 
  57. ^ "Saudi Arabia supports Morocco's measures to ensure freedom of traffic in Guerguerat". Union of OIC News Agencies (İngilizce). 15 Kasım 2020. 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2020. 
  58. ^ "Le président sénégalais salue le "sens de la mesure et de la retenue" du Maroc pour maintenir la stabilité à El Guerguarat". Afrique24 (Fransızca). 19 Kasım 2020. 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2020. 
  59. ^ "Sahara: Sierra Leone Affirms Support for Moroccan Autonomy Initiative". Maroc.ma (İngilizce). 30 Ağustos 2021. 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2021. 
  60. ^ Dag, Burak (15 Kasım 2020). "W. Sahara: Turkey voices support for political solution". Anadolu Agency (İngilizce). 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2020. 
  61. ^ "اليمن تؤيد الاجراءات المغربية لضمان عودة الحركة الطبيعية في منطقة معبر الكركرات" (Arapça). Yemeni Ministry of Foreign Affairs. 14 Kasım 2020. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020. 
  62. ^ al-Abdalawi, Taj-Eddin (14 Kasım 2020). "UAE backs Morocco over Western Sahara border zone". Anadolu Agency (İngilizce). 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2020. 
  63. ^ "Guyana withdraws recognition of pseudo-SADR". The North Africa Post (İngilizce). 15 Kasım 2020. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020. 
  64. ^ "Palestine Ambassador to Algeria Attacks Morocco's Territorial Integrity". Morocco World News. 14 Kasım 2020. 4 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2020. 
  65. ^ "Tensions flare in Western Sahara as pro-independents Polisario accuse Morocco of ending ceasefire". France24 (İngilizce). 13 Kasım 2020. 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2020. 
  66. ^ "Comment by the Information and Press Department on the developments in Western Sahara" (İngilizce). Russian Ministry of Foreign Affairs. 14 Kasım 2020. 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2020. 
  67. ^ "Spain calls for "responsibility and restraint" in Western Sahara". The Diplomat in Spain (İngilizce). 14 Kasım 2020. 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2020. 
  68. ^ "España condena el intento de colocar la bandera saharaui en el consulado marroquí de Valencia". El Español (İspanyolca). 15 Kasım 2020. 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020. 
  69. ^ "El Gobierno condena el "intento" de colocar la bandera saharaui en el consulado de Marruecos en Valencia". Okdiario (İspanyolca). 15 Kasım 2020. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.