Banco Medici

Floransalı Medici ailesine ait özel bir banka olan Banco Medici (Medici Bankası), Medici ailesinin gücünün ve nüfuzunun temelini oluşturmakta, aynı zamanda 15. yüzyıl ortalarında Avrupa’nın en büyük bankaları arasında sayılmaktaydı.

Tarihçe

Medicilerin kredi faaliyetleri 13. yüzyıl itibarıyla belgelenmektedir. Medicilerin o dönemde sahip oldukları işlem hacmi, Bardi, Peruzzi ve Acciaiuoli gibi diğer önemli Floransalı ailelerin sahip olduğu işlem hacmine oranla daha düşüktür.

1330 yılından sonra Medici ailesinin bankacılık sektöründen neredeyse tamamen geri çekilmesi ve sadece kendi gayrimenkullerini işletmeye başlaması ile Floransa’nın en önemli diğer üç bankacı ailesi olan Bardi, Peruzzi ve Acciaiuoli, 14. yüzyıl başlarında Avrupa’nın bütün önemli şehirlerinde şubeler açmış ve Papalık kurumunun finans işlerini fiilen tekellerine almışlardı. Ancak bu ekonomik egemenlik fazla uzun sürmemiş ve İngiltere Kralı III. Edward’ın “Yüz Yıl Savaşı” sebebiyle biriken borçlarını ödemeyi reddetmesi üzerine sona ermiştir.

O zamana kadar en fazla güce sahip olan bu bankacı ailelerin iflası üzerine Medici ailesinden olan, yetenekli bir ekonomist ve tüccar olarak tanınan Vieri di Cambio de’Medici (1323–1395) finans sektörüne girer. Vieri di Cambio de’Medici, 1348 – 1392 yılları arasında, Avrupa’nın en önemli şehirlerinde birçok şube açarak geniş bir banka ağı kurar.

Vieri di Cambio de’Medici’nin yetiştirdiği kişiler ve sonraki ortakları arasında yeğeni Giovanni di Bici de’Medici de (1360 – 1429) bulunmaktadır. Roma’daki şubeyi yöneten Giovanni di Bici de’Medici, Piccardi Bueri ile evlenerek 1500 Florinlik bir paraya sahip olur ve bu para ile yönettiği Roma şubesini devralır.

Banco Medici’nin kuruluşu ve yükselişi

Giovanni di Bici de’Medici, amcasının ölümünden iki yıl sonra, 1397 yılında, banka faaliyetlerini Floransa’ya taşır ve orada Banco Medici’yi kurar. 10.000 Florin olan başlangıç sermayesinin yarısı Giovanni di Bici de’Medici’ye, diğer yarısı da birçok farklı ortağa aittir. O zamanın diğer bankaları gibi Banco Medici de, bono, kredi ve yatırım işleri ile ilgilenen bir depozito bankası olma özelliği taşımaktaydı.

1408 yılında, Banco Medici’nin, Floransa, Venedik ve Roma’daki şubelerinin yanı sıra iki önemli şubesi daha vardı ve Roma şubesi Napoli şubesini işletmekteydi.

1413 yılında Giovanni di Bici de’Medici, arkadaşı olduğu Papa XXIII. Johannes’in en önemli bankacısı olmayı başarır ve zamanla papalık kurumunun finans işlerini fiilen tekeline alır. Bu egemenlik de, aslında kısa süreli olur ve 1415 yılında XXIII. Johannes’in papalıktan indirilmesiyle sona erer. Daha sonra Banco Medici ile Albertini ve Spini bankaları arasında bir rekabet başlar ve Medici, ortaya çıkan bir kriz nedeniyle Roma’daki papa hükûmeti üzerinde tekrar büyük bir nüfuza sahip olur. Böylece, Medicilerin en büyük gelir Roma’dan elde edilir.

Cosimo il Vecchio olarak da adlandırılan Cosimo de’ Medici (1389–1464), kendi yönetimi döneminde bankanın ve buna bağlı olarak ailenin finans alanındaki hâkimiyetini geliştirmeye devam eder.

Cosmio de’ Medici’nin sürgün dönemi

Mediciler, ilk gerilemeyi 1433 yılında, Albizzi ailesi ile aralarında Floransa şehir yönetimi için bir güç savaşının ortaya çıkması ve bunun sonucunda Cosmio de’Medici’nin 10 yıllık bir sürgün cezasına mahkûm edilmesi ile yaşar. Bunun akabinde Cosmio, Venedik şehrine yerleşir ve Banco Medici’nin merkezini de oraya taşır.

Bankanın taşınması, Albizzilerin yönetimden düşmesine ve sürgün kararın bozulması ile Cosmio de’Medici’nin ve bankasının Floransa’ya geri gelmesini sağlayan bir politik ve ekonomik bir krize neden olur.

Cosmio de’Medici’nin ölümü ve bankanın zayıflaması

Cosmio’nun ölümünden sonra Medici bankası büyük bir zarara uğrar. Politik durum elverişsizdir. İlk sorunlar Lyon şubesinde ortaya çıkar; ama bu sorun Francesko Sasseti sayesinde atlatılır. Angelo Tani de, kısa bir süreliğine olsa da, 1469 yılına kadar Londra’daki şubenin istikrara kavuşması için çabalar. Medici’lere aşırı borçlanmış olan Burgonya Dukalığı’nın çökmesi, Tommaso Portinari tarafından Belçika’nın Brugge kentinde yönetilen bankanın 1478 yılında en az 70.000 Florinlik bir zarara uğramasına yol açar. Son olarak İngiltere’de meydana gelen Güller Savaşı, Osmanlı’nın genişlemesi ve buna bağlı olarak Osmanlı-Venedik savaşı, bankanın 1490’lı yılların başında tamamen iflas etmesine neden olur. 1494 yılında da Milano şubesinin varlığına da son verilir ve aynı yıl, Medici ailesi Floransa’dan sürülür.

Kaynakça

1950’li yıllarda Floransa arşivinde önemli kaynaklara ulaşılmıştır. Bankanın gizli muhasebe defteri (libri segreti), Floransalı Medici-Bank’ın 1397 ile 1450 yılları arasındaki tarihi için önemli bir kaynaktır. 1450’den sonraki gizli muhasebe defterleri bugüne kadar henüz bulunamamıştır; ancak çok sayıda iş mektubu bulunmuştur. Bu mektuplarla birlikte ortaklık anlaşmaları, bono, portföy senetleri, güven mektupları ve hayata geçirilemeyen, bir yeniden yapılanma planı bulunmaktadır.