Baştangı

Baştangı (Tıva Türkçesi: Баштаңгы, Birleştirilmiş Türk Dilleri Latin alfabesine aktarımı:Baştaňgı – Tıva Türkleri'nde gelinler tarafından düğünde giyilen gelinlere özgü baş giyim.

Ayrıntılar

Gelinliğin rengi, biçimi ve önemi dinlere veya kültürlere göre farklılık gösterdiğinden Tıva'nın kendi bölgesine özgü giyimidir. Gelinlerin düğün giyimi, kültüre özgü bir duvak türü. Gelinlerin başlarını, bazen de yüzlerini kapayan dantel ya da tülden oluşan süslü örtü. Tıva Türklerine özgü halk kostümüdür. Düğün Tıva Türkleri'nin en önemli aile bayramıdır, kutlama çok coşkulu ve hareket doludur. Tıva türküleriyle birlikte iyi dilekler sunulur. Gelinin giyimi şöyledir: baştangı ardından bir de "dumaalay" ile gelin baş, yüz ince bir tül şeklinde kapatır. Gözler için küçük delikli boncuklu uzun ipek eşarp vardır. İnci, boncuk veya yuvarlak akçe şeklinde gümüş takılar ile süslenir. Bürük şeklinde dikilmiş dantel gibi zarif şeffaf örtüdür. Bunu dumaalay ile birlikte birleştirilip dikilmiş, gelin kızın yüz bölümünü bu örtü ile kapatıp giydirilir. Tıva düğünler ve ayrıca düğünlerde kutsama ritüelleri, Tıva Türklerinin mitolojik, dini, etik düşünceleriyle oluşmuş eylemler kompleksidir. Tıva Türkleri evliliği her kişi için zorunlu kabul edilir. Altı ataya kadar herkes akraba kabul edilir ve bu altı göbek arası evlilik uygun görülmez. Gelin damadın soyunun devamı için de üstün tutulurdu. Düğünde hediye olarak damadın ebeveyni büyükbaş hayvan verir, gelinin ebeveyni ög hazırlar. Bunun yanında mutfak ve yatak takımları verilirdi. Gelinin düğüne hareket zamanında bir şaman veya lama tarafından kutsanır. Damadın ailesinin en büyüğü, bir bardak süt alarak, hısmının yanında bulunduğu gelinin önceden kurulmuş geleneksel keçe eve yaklaşır ve damadın ebeveynini düğün için öge buyur eder. Çaa tikken ögnün odu öşpes bolzun (Чаа тиккен өгнүң оду өшпес болзун!) şeklinde yeni dikilen evin ateşi kesilmesin diye algış (dua) edilir. Ayrıca gelenek olarak da çırık ızırçır veya çırıktajır adı verilen sembolik bir ritüelde bulunur.

Literatür

1. Ç.M. Çap, A.T. Bölgüm-ool. Tıva Ugulzalar, Heeler. Tıvanın Yuriy Künzegeş adlı Yayın Yeri. Kızıl - 2008 yılı. 59 sayfa.

Dış bağlantılar

• Tıva düğün gelenekleril