Başkumandanlık Kanunu
Başkumandanlık kanunu, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Kütahya-Eskişehir Muharebelerinden sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Mustafa Kemal Paşa'ya Türk ordusunun başkomutanlığını verdiği 5 Ağustos 1921 tarihli kanun.[1]
Mustafa Kemal, Kütahya-Eskişehir Savaşlarındaki yenilginin sorumlusu olarak kendisinin gösterildiğini ifade etmiştir. Bu zor günlerde hiç düşünmeden vatanın kurtuluşu için bütün sorumluluğu almayı kabul etmiştir.
Mersin milletvekili Hüseyin Selahattin (Köseoğlu) Bey, mecliste Mustafa Kemal için "Ordunun başına geçsin!" görüşünü ortaya atmıştır.
Tartışmaların giderek artması üzerine 4 Ağustos 1921 tarihinde mecliste yapılan gizli oturumda Mustafa Kemal, kendisini destekleyen milletvekillerine teşekkür ettikten sonra meclis başkanlığına bir önerge vermiştir. Bu önergede TBMM'nin yetkilerini (yasama, yürütme) fiili olarak kullanma şartıyla başkumandanlığı kabul edeceğini bildirmiştir. 5 Ağustos 1921'de Meclis tarafından çıkarılan bir kanunla başkumandanlık yetkisi 3 aylık bir süreyle Mustafa Kemal'e verilmiştir.[2]
Başkumandanlık Kanunu daha sonra üçer ay uzatılmıştır (30 Ekim 1921, 4 Şubat 1922, 6 Mayıs 1922). 20 Temmuz 1922'de Mustafa Kemal'in başkumandanlık yetkisi TBMM tarafından süresiz olarak uzatılmıştır. Bu yetkiyle Büyük Taarruz'da ordunun başına geçen Mustafa Kemal Paşa'nın, Kurtuluş Savaşı'nda zaferin kazanılmasında çok büyük payı olmuştur.
Mustafa Kemal Başkumadanlık görevini 29 Ekim 1923'te cumhurbaşkanı seçilinceye kadar sürdürmüştür.
Kaynakça değiştir
- ^ "Mustafa Kemal'in Başkomutanlığa Getirilmesi 5 Ağustos 1921". 14 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ 4. BAŞKOMUTANLIK YASASI (5 AĞUSTOS 1921) VE TEKALİF-İ MİLLİYE EMİRLERİ (7-8 AĞUSTOS 1921) (PDF). Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı. 18 Nisan 2019. ss. 106-107.