Vikipedi

Aron Ralston

Amerikalı doğa sporcusu, mühendis

Aron Lee Ralston (d. 27 Ekim 1975), Amerikalı doğa sporcusu, mühendis.

Aron Lee Ralston
Doğum27 Ekim 1975 (48 yaşında)
Indianapolis, Indiana
Mezun olduğu okul(lar)Carnegie Mellon Üniversitesi
Pittsburgh, Pensilvanya
MeslekKonuşmacı, dağcı, mühendis
Boy1,78 m (5 ft 10 in)
EvlilikJessica Trusty (2009-2011)
Çocuk(lar)Leo Ralston (d. 2010)

Ralston, 2003 yılında güneydoğu Utah'ta yaptığı bir kanyon geçişi sırasında yaşadığı kazadan kurtulmasıyla tanınmıştır. Sağ kolunu sıkıştıran kaya parçası yüzünden beş gün yedi saat boyunca kanyonda kalan Amerikalı, kurtulmak için yanındaki çakıyla kolunu kesmek zorunda kaldı. Sıkıştığı yerden kurtulsa bile, güvenli bölgeye geçmek için yaklaşık 20 metre yükseklikteki dik kayalıktan aşağı inmek zorundaydı.[1]

Bu olay Ralston'un Between a Rock and a Hard Place adlı otobiyografisinde yazıya döküldü. Ayrıca 127 Saat isimli filme de konu oldu.

Hayatı değiştir

27 Ekim 1975'te Indianapolis'te doğan Ralston, henüz 11 yaşındayken ailesiyle Denver'a yerleşti. Colorado'nun Greenwood Village bölgesindeki Cherry Creek High School'dan mezun oldu. Daha sonra Pittsburgh'deki Carnegie Mellon Üniversitesi makine mühendisliği ve Fransızca bölümlerinden mezun oldu. 2002 yılında hayatını dağcılıkla geçirmek üzere Intel'deki işinden ayrıldı. Hedefi Colorado'nun tüm fourteener'lerine (14.000 fitten yüksek zirveler, tanıma bağlı olarak sayıları 53 ya da 54 tanedir) kışın, yalnız başına tırmanmaktı. Ralston sonraki dönemde bu hedefine ulaştı.

Ralston 2009 Ağustos'unda Jessica Trusty ile evlendi; ilk çocukları Leo Şubat 2010'da dünyaya geldi.[2][3][4]

Kaza değiştir

Aron Ralston 26 Nisan 2003 tarihinde, Utah'ın Wayne County bölgesinin doğusunda, Canyonlands Ulusal Parkı'ndaki Horseshoe Kanyonu'nun hemen güneyindeki Blue John Kanyonu'ndan geçiş yapmaktaydı. Aşağı inerken bastığı büyük kaya yerinden oynadı; Ralston'un sağ eli ve kolunun ön bölümü ezildi ve kaya ile kanyon duvarı arasında kaldı.[5] Kanyona geleceğinden kimseye bahsetmeyen Amerikalıyı, bu sebeple kimse de arayamayacaktı.

Ölümü düşünen dağcı, bir yandan kolunu kurtarmaya çalışırken, yanında kalan suyu (yaklaşık 350 ml) azar azar kullanarak beş gün geçirdi. Kolunu kurtarma çabaları 360 kg'lık kaya karşısında faydasız olmuştu. Üç gün boyunca kayayı kaldırmaya ve bir şekilde kırmaya çalışan Ralston, susuzluk ve ruh halinin etkisiyle, sıkışan kolunu ön bölümden kesmek üzere hazırladı. Turnike ile denemeler yapan Ralston, ilk gün sadece küçük kesikler oluşturabildi. Dördüncü günde kolunu kemikten kesmesi gerektiğini fakat elindeki aletlerin buna yetmeyeceğini fark etti.

Beşinci günde suyu tükenen Ralston, kanyon duvarına adını, doğum tarihini ve tahmini ölüm tarihini kazıdı; ailesine son sözlerini videoya kaydetti. Geceden sağ çıkacağını düşünmüyordu. Bir sonraki günün sabahına da uyanınca, kemiği kırabileceği düşüncesi yeniden oluştu. Bunu da başaran Amerikalı, iki inçlik kör bıçağa sahip çakısıyla yaklaşık bir saatte kolunu kesti. Ralston çakının üreticisi hakkında, Leatherman olmadığı dışında, bilgi vermedi; durumu "15 dolarlık bir lamba ve yanında bedava bir çakı aldığınızda ne alabiliyorsanız o" şeklinde anlatmıştı.[6]

Ralston sıkıştığı yerden kurtulsa da, hala arabasına gidebilmesi gerekiyordu. Düştüğü yerden tırmanarak çıktıktan sonra, yaklaşık 20 metrelik dik yamaçtan aşağı tek eliyle inmeyi başardı. Ardından da kanyonu güneş altında yürümeye başladı. Arabasından 13 km kadar uzaktaydı. Yürüyüşü sırasında Eric ve Monique Meijer çifti ile oğulları Andy'e rastladı. Hollandalı aile Raltson'a su verdi ve yetkilileri durumdan haberdar etti. Ralston kan kaybından öleceğini düşündüyse de, ailesinin kayıp bildirimiyle aramalara yeni başlamış kurtarma ekipleri, helikopterle gelerek, kolunu kesişinden altı saat sonra onu kurtardı.

Kaza sonrası değiştir

Dağcılık ve maceracılık değiştir

 
Ralston orta Colorado dağlarında, Aspen, 2009.

Ralston kaza sonrasında da tırmanışlarına devam etti. Şili'deki Ojos del Salado ve Arjantin'deki Monte Pissis 2008 yılındaki turda tırmandığı dağlar arasındaydı.[7] 2005'te, 1997 yılında başladığı ve Blue John Kanyonu kazasından sonra da devam ettirdiği projesi çerçevesinde, Colorado'daki 53[8] fourteener'in tamamına, kışın ve yalnız başına tırmanan ilk kişi oldu.[9][10][11]

Medyadaki yeri değiştir

Ralston kaza sonrasında birçok kez medyada boy gösterdi.[12] 21 Temmuz 2003 günü The Late Show with David Letterman'a katıldı;[13] 6 Ekim 2005'te ise İrlanda'da The Late Late Show programına konuktu.

Ralston'un hikâyesi 10 Eylül 2004'te, "Desperate Days in Blue John Canyon" (Blue John Kanyonu'nda Çaresiz Günler) adıyla Dateline NBC'nin iki saatlik bölümünde anlatıldı.[14] Ralston iki kez The Today Show, birer kez Good Morning America ve The Tonight Show with Jay Leno yapımlarına konuk oldu.[12] Bunların yanında The Ellen DeGeneres Show'a, Bill Hemmer'in sunduğu CNN yapımı American Morning'e, James Franco ile birlikte Minute to Win It'e, Anderson Cooper 360°'a, CNN Saturday Morning'e ve Deborah Norville'in sunduğu CBS Evening News'e çıktı.[12]

Ralston 2003 yılında GQ tarafından Yılın Adamı, Vanity Fair tarafından ise Yılın Kişisi seçildi.[12] Ralston ABD yapımı Minute To Win It'te yarışmacı oldu; yarışmadan 125.000 $ kazandı.[15] Yarışmanın o bölümü NBC'de 23 Nisan 2011 tarihinde yayınlandı.

Simpsonların 30 Ekim 2011'de yayınlanan "Treehouse of Horror XXII" adlı bölümünde, Homer Ralston'un kazasına benzer bir durumda sıkışıp telefonuyla yardım istediğinde, telefonun diğer tarafındaki isim Ralston tarafından seslendirildi.[16]

Ralston'un otobiyografisi Between a Rock and a Hard Place, 7 Eylül 2004'te Atria Books etiketiyle yayımlandı.

127 Saat değiştir

 
Ralston, 127 Saat filminin Toronto ön gösteriminde.
Ana madde: 127 Saat

İngiliz yönetmen Danny Boyle, Raslton'un başından geçenleri anlatan 127 Saat adlı bir film çekti.[17] 2010'un Mart ve Nisan aylarında çekimleri yapılan film, New York ile Los Angeles'ta 5 Kasım 2010'da gösterime girdi. Filmin bütçesi Fox Searchlight Pictures tarafından sağlandı.[18] Filmde Ralston'u James Franco canlandırdı.[19] Film Telluride ve Toronto film festivallerinde büyük beğeni topladı. Toronto'daki gösterimde, filmin son kol kesme sahnesinde izleyiciler arasından bayılanlar oldu.[20]

Film eleştirmenlerden iyi notlar aldı. İncelemelerin toplandığı Rotten Tomatoes istatistiklerine göre, yapılan 197 profesyonel değerlendirmenin %93'ü olumluydu; filme verilen puan ortalaması da 10 üzerinden 8.2 oldu.[21]

127 Saat, 2011'deki 83. Akademi Ödüllerinde, En İyi Film (Zoraki Kral kazandı) ve Franco'yla En İyi Erkek Oyuncu (Zoraki Kral'daki rolüyle Colin Firth kazandı) da dahil altı dalda Oscara aday gösterildi. Aday olunan diğer dallar En İyi Uyarlama Senaryo, En İyi Film Müziği, En İyi Özgün Şarkı ve En İyi Film Kurgusu'ydu.

Ralston 127 Saat filminin gerçekliği konusunda "o kadar gerçeğe uygun ki, bir yandan drama olarak kalırken, diğer yanda bir belgesele ancak bu kadar yaklaşabilirsiniz" demiş ve "yapılmış en iyi film" olarak gördüğünü eklemişti.[22]

Kaynakça değiştir

  1. ^ Duncan Campbell (3 Mayıs 2003). "Mountaineer trapped by boulder amputated arm with pocketknife". Londra: The Guardian. 9 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2010. 
  2. ^ Inbar, Michael (8 Aralık 2009). "Hiker who cut off arm: My future son saved me - TODAY People - People: Tales of survival". Today.msnbc.msn.com. 17 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2010. 
  3. ^ "Pick Me Up CATCH-UP". Pick Me Up magazine. 1 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2010. Şablon:Dl
  4. ^ "Aron Ralston Interview – The Man Who's (sic) Real Life Story Danny Boyle's upcoming Movie '127 Hours' Is Based On". Flicks and Bits. 8 Ekim 2010. 11 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2010. 
  5. ^ "The Daily Mirror". Los Angeles Times. 14 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2012. 
  6. ^ Kennedy, J. Michael (9 Mayıs 2003). "CMU grad describes cutting off his arm to save his life". Pittsburgh Post-Gazette. 28 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2007. 
  7. ^ Howell, Peter (11 Kasım 2010). "Between a rock and a happy place". The Star. Toronto. 15 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2010. 
  8. ^ "14ers.com • Colorado 14ers". 31 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2012. 
  9. ^ "My Summit Problem". 26 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2007. 
  10. ^ "14ers.com". 16 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2010. 
  11. ^ Mutrie, Tim (11 Mart 2005). "Ralston sends it: First solo winter fourteener project complete". The Aspen Times. 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2011. 
  12. ^ a b c d "Aron Ralston - Speaker Profile". Keynotespeakers.com. 1 Eylül 2005. 19 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2010. 
  13. ^ "Aron Ralston Sacrifices His Right Arm to Save His Life". Cmu.edu. 22 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2010. 
  14. ^ "Desperate days in Blue John Canyon". 1 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2012. 
  15. ^ "One-Armed Adventurer To Take Part In Game Show". 15 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2012. 
  16. ^ ""Fox Details 'The Simpsons,' Oct. 30 Episode: 'Treehouse of Horror XXII'"". mediamarketjournal.com. 24 Ekim 2011. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2011. 
  17. ^ "Spend 127 Hours with Danny Boyle". Dreadcentral.com. 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2010. 
  18. ^ Xan Brooks (5 Kasım 2009). "Danny Boyle climbs on mountaineer epic 127 Hours". Londra: Guardian. 26 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2010. 
  19. ^ Siegel, Tatiana (6 Ocak 2010). "James Franco puts in 'Hours'". Variety. Reed Business Information. 10 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2010. 
  20. ^ Kellett, Christine (15 Eylül 2010). "Audience faints at 'realistic' amputation film". The Age. Melbourne. 18 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2010. 
  21. ^ "127 Hours". Rotten Tomatoes. Flixster. 28 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2011. 
  22. ^ Barkham, Patrick (15 Aralık 2010). "The extraordinary story behind Danny Boyle's 127 Hours". The Guardian. Londra. 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2012. 

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aron_Ralston&oldid=30018819" sayfasından alınmıştır