Arif İsmet Bey
Arif İsmet Bey, İsmetzade Doktor Mehmed Arif olarak da bilinir (d. 1870, Kerkük ö. 18 Ocak 1911, İstanbul), Osmanlı siyaset adamı ve yazar. Yazar olarak daha çok Gürcü Köyleri adlı kitabıyla tanınır.
Arif İsmet babasının görevi dolayısıyla bulunduğu Kerkük’te doğdu. Babası Gelibolu eşrafından İsmail Hakkı İsmet Efendi’ydi. İsmail Hakkı İsmet Efendi Yemen’e atanınca, Arif İsmet de yükseköğrenime kadar olan eğitimini orada tamamladı. Daha sonra İstanbul’da Mekteb-i Mülkiye-i Tıbbiye’ye girdi ve 1894 yılında bu okuldan mezun oldu. Tıp öğrencisiyken, büyük bir ihtimalle bir Gürcü olan annesinin akrabalarını ziyaret etmek için Samsun’a gitti. O tarihte Çarşamba ilçesine bağlı olan Muslubey adlı Gürcü köyünü ziyaret edip izlenim ve tespitlerini Tarik gazetesinde tefrika halinde yayımladı. Bu yazıları Ocak 1894’te Gürci Köyleri adıyla kitap (Bu kitapta yazar İsmetzade Doktor Mehmed Arif adını kullanmıştır) olarak basıldı.
Arif İsmet daha sonraki dönemde Lapseki, Ünye, Fatsa, Konya ve Biga’da belediye hekimi olarak görev yaptı. Fatsa’da bir süre kaymakam yardımcısı olarak bulundu. Hekimlik görevine daha sonra Şehremaneti’nde devam etti. Bu arada siyasetle de ilgilenen Arif İsmet, 1908’de İttihat ve Terakki Fırkası’ndan Biga mebusu seçildi.[1] Sıkı bir İttihatçı olarak Hasan Fehmi Bey cinayeti, 31 Mart Vakası gibi konularda Meclis-i Mebûsan’da muarızlarıyla sert tartışmalara girdi. Fakat yolsuzluklara bulaştığı gerekçesiyle İttihat ve Terakki Fırkası yöneticilerini eleştirmekten de geri durmadı. 1910’da, o tarihte dahiliye nazırı olan Talat Paşa’yı sert eleştiriler yöneltti.[2]
Arif İsmet, Türkiye’ye göç etmiş Gürcüler konusunda başka kaynaklarda rastlanmayan bilgilerin aktarıldığı Gürci Köyleri[3] adlı kitabından bir yıl önce Asuman adlı kitabı kaleme aldı. Gökyüzü, hava, rüzgâr, kasırga, barometre gibi pozitif bilimlerde değindiği bu kitabında Kuran’dan ayetlere de yer verdi. Bu arada, kitabın künyesinde geçen adıyla Mirza Abdürrahim Efendi’nin bir kitabını Amerika’da İslamiyet adıyla Osmanlıcaya çevirdi. On beş yıl boyunca Tarik, Şura-yı Ümmet, Sabah, İkdam gibi gazetelerde yazan Arif İsmet, 18 Ocak 1911’de Meclis-i Mebusan’daki bir oturum sırasında geçirdiği kalp krizi sonucunda öldü.
Asuman, Amerika'da İslamiyet ve Gürcü Köyleri adlı eserleri tek kitapta toplanıp 2019'da yeniden yayımlanmıştır.[4]
Kaynakça değiştir
- ^ Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi
- ^ Arif İsmet Bey. Asuman, Amerika'da İslamiyet, Gürcü Köyleri, Yayıma hazırlayan: Mehmet Ilgaz, 2019, İstanbul, s. 4-17, ISBN 9786058026179.
- ^ İsmetzade Doktor Mehmed Arif, Gürcü Köyleri, İstanbul, 2002 (Birinci baskı: 1893), 55 sayfa, Yayıma hazırlayan: Fahrettin Çiloğlu, ISBN 975-8260-11-1.
- ^ Arif İsmet Bey. Asuman, Amerika'da İslamiyet, Gürcü Köyleri, Yayıma hazırlayan: Mehmet Ilgaz, 2019, İstanbul, 269 sayfa, ISBN 9786058026179.