Ankaray
Ankaray veya A1 (AŞTİ - Dikimevi) Hafif Raylı Sistemi, Türkiye'nin başkenti Ankara'da hizmet veren 8,527 kilometre (5,298 mi) uzunluğundaki hafif raylı sistemdir.[a] Hizmete girdiği 30 Ağustos 1996 tarihi itibarıyla, Ankara'nın ilk, Türkiye'nin de -İstanbul'daki M1 hattı'ndan sonraki- ikinci hafif raylı sistemidir.
| Ankaray A1 (AŞTİ - Dikimevi) Hafif Raylı Sistemi | |||
|---|---|---|---|
  | |||
 | |||
| Genel bilgiler | |||
| Durum | İşletmede AŞTİ - Dikimevi İnşa hâlinde AŞTİ - Söğütözü Proje aşamasında Dikimevi - Natoyolu | ||
| Sahibi | Ankara Büyükşehir Belediyesi | ||
| Yer | Ankara, Türkiye | ||
| İlk - Son durak | |||
| İstasyonlar | İşletmede A1: 11 İnşa hâlinde A1: 1 Proje aşamasında A2: 8 | ||
| Sefer sıklığı | 4 dakika - 10 dakika arası | ||
| Web sitesi | www.ego.gov.tr/ankaray | ||
| Hizmet | |||
| Türü | Hafif raylı sistem | ||
| Sistem | Ankara metrosu | ||
| Güzergah | 2 | ||
| Tren sayısı | 11 (33 vagon) | ||
| İşletmeci(ler) | EGO Genel Müdürlüğü | ||
| Bakım tesisi | Söğütözü | ||
| Yolcu sayısı | 27.000 kişi/saat | ||
| Tarihçe | |||
| Açılış | 30 Ağustos 1996[1] | ||
| Teknik bilgiler | |||
| Hat uzunluğu | 8,5 km (5,3 mi) | ||
| Hat açıklığı | Standart (1435 mm) | ||
| Elektrikleme | 750 V DA üçüncü ray | ||
| Çalışma Hızı | 38 km/sa (24 mph) | ||
| En yüksek rakım | 3,46 m (11,4 ft) | ||
| |||
11 istasyondan oluşan hat, Yenimahalle ilçesinin güneydoğusundaki Ankara Şehirlerarası Otobüs Terminali (AŞTİ)'nin doğusunda yer alan AŞTİ istasyonundan başlayıp, Çankaya ilçesinin kuzey doğusundaki Dikimevi istasyonunda son bulur. Ankaray kelimesi, Ankara ile ray kelimelerinin birleştirilmiş hâlinden oluşmaktadır.
Tarihçe değiştir
Ankara'nın 1990 yılına ait yatırım planında orta kapasiteli bir toplu taşıma hattı inşaatı yer aldı. Planlanan hat Hazine Müsteşarlığı, Devlet Planlama Teşkilatı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve EGO'nun katıldığı ortak toplantıda incelendi ve 1991 yılının sonunda kabul edildi.
Hat Söğütözü'nden başlayıp Kızılay'dan geçerek doğuda Dikimevi'ne varacak şekilde planlandı. Kızılay'da o sırada inşaat halinde olan Batıkent'e giden M1 hattına aktarma yapmak mümkün olacaktı. Ankara'nın artan ulaşım talebini karşılamak amacıyla yapımına 7 Nisan 1992 tarihinde inşaata başlanıldı. Ankaray, 30 Ağustos 1996 tarihinde tamamlanarak dönemin başbakanı Necmettin Erbakan tarafından AŞTİ - Dikimevi güzergâhında hizmete açıldı. Ankaray, İstanbul'daki M1 hattından sonra açılan ilk, Ankara'daki M1 hattı ve İzmir'deki M1 hattından önce açılarak ülkedeki ikinci metro hattı olmuştur. 2022 yılı itibarıyla Mamak yönünde Natoyolu bölgesine uzatma işinin projesi tamamlanmış ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'na onay için gönderilmiştir.[2]
İşletim değiştir
Güzergâh değiştir
Ankaray, 8,527 kilometre (5,298 mi) uzunluğundaki doğu-batı aksında Söğütözü'ndeki AŞTİ ile Çankaya'daki Dikimevi arasında 11 istasyon olarak çalışmaktadır. AŞTİ ile Emek istasyonları arasındaki 0,740 kilometre (0,460 mi) kısım haricinde, hattın tamamı yer altındadır. Güzergâh, Mevlana Bulvarı'nın doğu tarafında kalan, otobüs terminalinin karşısındaki AŞTİ'den başlar. Daha sonra Emek istasyonuna gitmek için yeryüzüne çıkar, buradan istasyonun kuzey yönüne doğru 0,254 kilometre (0,158 mi) kuzeye doğru yol alır. Rota doğu yönüne, Bahriye Üçok Bulvarı'na döner ve bu bulvarın altından devam eder, daha sonra Anıtkabir yakınlarında bulvarın adı Gazi Mustafa Kemal Bulvarı olur. Maltepe istasyonundan Ankara Garı'na ulaşılabilir. Hat doğu yönüne Kızılay istasyonuna ulaşarak devam eder. Buradaki istasyondan M1 ve M2 hatlarına aktarma yapılabilir. Kızılay'dan sonra Ankaray güzergâhı Ziya Gökalp Caddesi altından Kurtuluş istasyonuna kadar devam eder. Kurtuluş istasyonundan B1 (Sincan - Kayaş) Banliyö Treni'ne aktarma yapmak mümkündür. Kurtuluş istasyonundan sonra güzergâh Cemal Gürsel Bulvarı altından devam eder ve Dikimevi istasyonunda sona erer.
İstasyonlar değiştir
| Sıra | İstasyon | İlçe | Aktarma | Tür | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Söğütözü | Çankaya |  (Söğütözü)
|
Yer altı | Ankaray Tren Bakım & İşletme Atölyeleri, Armada AVM, Next Level AVM, Bayındır Söğütözü Hastanesi, TOBB ETÜ Hastanesi, Congresium Ankara |
| ↑↑ İnşa hâlinde ↑↑ | |||||
| 2 | AŞTİ | Çankaya |  (Ankara Otogarı (AŞTİ))
|
Yer altı | Ankara Şehirlerarası Otobüs Terminali, 30 Ağustos Zafer Parkı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Aski Barajlar ve Ana İshale Daire Başkanlığı |
| 3 | Emek | Hemzemin | Çitlekci Konya Yolu, Bişkek Caddesi, Ada Kız & Erkek Öğrenci Yurdu | ||
| 4 | Bahçelievler | Yer altı | Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, Ankara Atatürk Anadolu Lisesi, İlhan Cavcav Tesisleri, Alparslan Türkeş Bulvarı | ||
| 5 | Beşevler | TCMB Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi | |||
| 6 | Anadolu/Anıtkabir | Anadolu (Tandoğan) Meydanı, Anıtkabir, Gazi Mustafa Kemal Bulvarı, Ankara Üniversitesi, Makine ve Kimya Endüstrisi Genel Müdürlüğü, TİKA, Anadolu Ajansı, OYAK Genel Müdürlüğü,Ankaragücü Tandoğan Tesisleri | |||
| 7 | Maltepe |  (Ankara YHT Garı)・ ・ (Ankara Garı)・ (Gar)・M6・M7 (Gar)
|
Ankara Garı ve Ankara YHT Garı'na yaklaşık 200 metre mesafesinde olup, aktarma imkânı vardır. | ||
| 8 | Demirtepe | Maltepe Camii, Gazi Mustafa Kemal Bulvarı, Strazburg Caddesi, Birlik & Kayalar İş Merkezi | |||
| 9 | 15 Temmuz Kızılay Millî İrade |  ・ ・ (15 Temmuz Kızılay Millî İrade)・M5 (15 Temmuz Kızılay Millî İrade)
|
Kızılay Meydanı, Kızılay AVM, Güvenpark, Millî Eğitim Bakanlığı, Atatürk Bulvarı, Kahramanlar İş Merkezi, Çankaya Kaymakamlığı, Çankaya Belediyesi, Çankaya İlçe Nüfus Müdürlüğü | ||
| 10 | Kolej | TED Üniversitesi | |||
| 11 | Kurtuluş | (Kurtuluş)
|
Kurtuluş Parkı, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı | ||
| 12 | Dikimevi | Cebeci, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Hastanesi --- Cebeci Tren İstasyonu yaklaşık 350 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arası aktarma imkânı yoktur. | |||
| ↓↓ Proje aşamasında ↓↓ | |||||
| 13 | Abidin Paşa | Mamak | Yer altı | ||
| 14 | Aşık Veysel | ||||
| 15 | Tuzluçayır | ||||
| 16 | General Zeki Doğan | ||||
| 17 | Fahri Korutürk | ||||
| 18 | Cengizhan | ||||
| 19 | Akşemsettin | ||||
| 20 | Natoyolu | Anatolium Ankara AVM, Nata Vega Outlet AVM | |||
Not: Bahçelievler istasyonu hariç tüm istasyonlarda EGO otobüslerine aktarma imkânı vardır.
Tarife değiştir
Ankara'daki bütün toplu taşıma hatları şehir içi akıllı kart sistemi olan AnkaraKart ile entegredir. Bütün hat aynı tarife bölgesi içerisindedir. AnkaraKart kullanarak tek biniş tam kart tarifesi ücreti 9,50 ₺, indirimli tarife için 4,75 ₺'dir. AnkaraKart olmayan tek kullanımlık biletler içinse ücret 11 ₺'dir. Öğrencilere yönelik aylık 225 biniş karşılığında yapılan abonman ücreti 140 ₺'dir. Ankaray'a başka metro hatlarından ya da otobüs hatlarından aktarma yapmanın ücreti ise tam kart tarifesi için 3,50 ₺, indirimli tarife için 2,25 ₺'dir.[3] Ankaray'dan metroya ve metrodan Ankaray'a aktarmalar istasyon içinden yapılır, bu aktarmalardan ek ücret alınmaz (Ankaray Maltepe İstasyonu - M4 hattı Gar İstasyonu aktarması hariç).
Genişletme projeleri değiştir
Söğütözü uzatması değiştir
AŞTİ'den Söğütözü'ne bir istasyonluk uzatma inşa edilmektedir. M2 hattındaki Söğütözü Metro İstasyonu'nun içine inşa edilen istasyon ile M2 hattına aktarma sağlanacaktır.[4] 2022 itibarıyla uzatmanın tünel delme, ray serim, elektrifikasyon ve istasyon işleri tamamlanmış, fakat hattın eski sinyalizasyon sisteminin buraya kurulamamasından dolayı işletime açılamamıştır. Natoyolu uzatması kapsamında tüm hattın sinyalizasyonu GoA2 seviyesinde modernize edilecek ve bu istasyon hizmete alınacaktır.[5]
Natoyolu uzatması değiştir
15 Mayıs 2020 tarihinde Ankara Büyükşehir Belediyesi, Ankaray hattını Dikimevi'nden Mamak ilçesindeki Natoyolu'na uzatacak hattın proje ihalesine çıktı.[6] Şu anki hattın Dikimevi istasyonundan Natoyolu Caddesi ile Doğukent Caddesi'nin kesişiminde bitmesi öngörülen 7.4 kilometrelik ve 8 istasyonluk bir uzatma yapılması planlanmaktadır. Her ne kadar bu hat ayrı bir hatmış gibi A2 hattı olarak kodlansa da mevcut A1 Ankaray hattının doğu yönüne doğru uzatılması işidir. Hattın inşası tamamlandığında Natoyolu'ndan Söğütözü'ne kadar aktarmasız seyahat imkânı sağlanacaktır.
4 Haziran 2020 tarihinde firmalardan ön yeterlilik tekliflerini alan Ankara Büyükşehir Belediyesi, 11 Ağustos 2020 tarihinde "Ankaray (A1) Dikimevi-Natoyolu Raylı Sistem Uzatma Hattı Uygulama Projesi" olarak ihaleye çıktı. 12 Ekim 2020 tarihinde ihaleyi kazanan İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştiraki Metro İstanbul firması ile imzalar atıldı.[7] 20 Ekim 2020 tarihinde de kazanan firmaya yer teslimi yapıldı.[8] 18 Ocak 2021 tarihinde proje kapsamında zemin etüt sondaj çalışmalarına başlanıldı.[9] Yapılan çalışmaların ardından 8 istasyon belli oldu.[10] 10 Şubat 2022 tarihinde hattın projesi tamamlandı ve onay için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'na gönderildi. Kasım 2022 yılında bakanlıktan onay alan proje 2023 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yatırım Programı'nda kendine yer buldu.
Cumhurbaşkanlığı tarafından 2023 Yılı Yatırım Programı'na alınan projenin başlangıç tarihi 2022, bitiş yılı 2026'dır. Projenin toplam maliyeti 9 milyar 876 milyon 869 bin TL olup bu maliyetin 8 milyar 602 milyon 729 bin TL'lik bölümü dış kredi ile temin edilecektir.[11] Uzatmanın 2050 yılına kadar hattın yıllık yolcu sayısını yaklaşık %67 artırması beklenmektedir. Proje kapsamında alınacak araç sayıları ise şu şekildedir:
| Yıl | Alınacak Araç Sayısı | Toplam Araç Sayısı |
|---|---|---|
| 2022 | 33 (11 dizi) | |
| 2025 | 21 (7 dizi) | 54 (18 dizi) |
| 2031 | 18 (6 dizi) | 72 (24 dizi) |
| 2042 | 36 (12 dizi) | 108 (36 dizi) |
Haziran 2023 itibarıyla Ankara Büyükşehir Belediyesinin ilgili proje için yapım ihalesine çıkması beklenmektedir.
ODTÜ uzatması değiştir
Henüz plan aşamasında olup, Söğütözü'nden Orta Doğu Teknik Üniversitesi'ne kadar yaklaşık 5 km uzatılacak olan hat; Yüzüncüyıl ve ODTÜ olmak üzere iki istasyondan oluşacaktır.
Güzergâh şeması değiştir
Ayrıca bakınız değiştir
Notlar değiştir
- ^ Özellikleri itibarıyla metro hattı olan Ankaray'ı, Ankara Büyükşehir Belediyesi hafif raylı sistem olarak sınıflandırmaktadır.
Kaynakça değiştir
- ^ "Ankaray". EGO Genel Müdürlüğü. 30 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2015.
- ^ "ANKARA'YA METRO MÜJDESİ: DİKİMEVİ-NATOYOLU METROSU İÇİN PROJE TAMAMLANDI". EGO Genel Müdürlüğü. 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2022.
- ^ "Ankara Şehir İçi Yolcu Taşıma Ücretleri". EGO Genel Müdürlüğü. 9 Ocak 2023. 16 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023.
- ^ "Raylı Sistem Hizmetleri". EGO. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "A1 Hattı (Ankaray) Dikimevi- Natoyolu Raylı Sistem Uzatma Hattı".[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Ankara'ya yeni metro müjdesi: Büyükşehir, Dikimevi-Natoyolu metro hattı için kolları sıvadı". Sözcü. 15 Mayıs 2020. 21 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2021.
- ^ "Ankara'nın yeni metrsounu İBB yapacak". Sözcü. 13 Ekim 2020. 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2021.
- ^ "Başkent Mesaisi 17. Bölüm Konuğumuz Ego Genel Müdürü Nihat Alkaş". 20 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021.
- ^ "Etüt Sondaj". Twitter. 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Mansur Yavaş Habertürk TV'de!". Habertürk. 25 Ağustos 2021. 15 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2022.
- ^ "2023 Yılı Yatırım Programı - Sayfa 131" (PDF). 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Haziran 2023.
Dış bağlantılar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Ankaray ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |