Ankara-İstanbul yüksek hızlı demiryolu
Ankara – İstanbul yüksek hızlı demiryolu ya da kısaca Ankara – İstanbul YHD, Ankara YHT – Halkalı arasında Yüksek Hızlı Tren hizmeti verilen azami 250 kilometre/saat (160 mph) hıza uygun çift hatlı, elektrikli, sinyalli yüksek hızlı demiryolu hattıdır.
| Ankara – İstanbul YHD | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Genel bilgiler | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Durum | İşletmede | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sahibi | TCDD | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Yer | YHT (8.) Bölge | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| İlk - Son durak | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| İstasyonlar | 14 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hizmet | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Türü | Yüksek hızlı demiryolu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sistem | TCDD | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| İşletmeci(ler) | TCDD Taşımacılık | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bakım tesisi | Etimesgut Yüksek Hızlı Tren Ana Bakım Deposu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Yolcu sayısı | 2.557.000 (2011)[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Açılış | 13 Mart 2009 (Ankara – Polatlı – Eskişehir)[2] 25 Temmuz 2014 (Eskişehir – Pendik) 12 Mart 2019 (Pendik – Halkalı) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Teknik bilgiler | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hat uzunluğu | 655,490 kilometre (407,303 mi) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hat açıklığı | Standart (1.435 mm) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektrikleme | 25 kV AA | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Çalışma Hızı | 250 km/sa (160 mph) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İstasyonlar değiştir
YHT hattında 14 istasyon bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla (Ankara başlangıçlı olarak)
- Ayrıca Pamukova YHT Garı ve Sapanca YHT Garı'nın inşaatları devam etmektedir.
Yolculuk süreleri değiştir
- Konvansiyonel demiryolu: 576,615 kilometre (358,292 mi) (Ankara – Eskişehir – İstanbul-Haydarpaşa güzergâhı)
- Konvansiyonel tren: 7 saat 50 dakika (Fatih Ekspresi) ile 9 saat (Anadolu Ekspresi) arasında
- Yüksek hızlı demiryolu: 655,490 kilometre (407,303 mi) (Ankara YHT – Halkalı güzergahı), 621,717 kilometre (386,317 mi) (Ankara YHT – Söğütlüçeşme güzergahı),
- Yüksek Hızlı Tren: (Ankara – İstanbul YHT) en kısa 4 saat 20 dakika (2021 yılı)
- Bütün kısımlar tamamlandığında hedeflenen: 3 saat 45 dakika (Ankara – Halkalı)
- Sürat demiryolu projesi: 1,5 saat (Ankara – Halkalı)
İnşaat aşaması değiştir
Yüksek hızlı demiryolu hattının Ankara - Eskişehir arasındaki kısmı 13 Mart 2009'da[2], Eskişehir - Pendik arasındaki kısmı 2014'te, Pendik - Halkalı arasındaki kısmı ise 12 Mart 2019'da Marmaray ile birlikte hizmete girmiştir. Ayrıca hattın Ankara'daki başlangıç/bitiş istasyonu olan Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı 29 Ekim 2016 tarihinde hizmete girmiştir.
Gecikme değiştir
İhaleyi kaybeden firmanın yargıya başvurusu sebebiyle 3 sene gecikme olmuştur. Test aşamasında yaşanan gecikmelere ise sinyalizasyon hattına yapılan sabotajların sebep olduğu iddia edilmiştir.[15]
Proje kapsamında yapılanlar değiştir
- Alt geçit: 122
- Viyadük: 21
- Köprü: 43
- Kazı: 32 milyon m³
- Üst geçit: 56
- Menfez: 480
- Tünel: 43
- Dolgu: 19 milyon m³
Revizyonlar ve tamamlanmamış kesimler değiştir
Tünel-26 değiştir
YHD hattı üzerindeki en uzun tünel olan Tünel-26'da yapılan kazılar esnasında yaşanan göçme ve toprak kaymaları sebebiyle proje güzergâhında mecburi değişiklik yapılmıştır. Tünelin sadece bir kısmı şu an aktif olup, kalan kısımları için çalışmalar devam etmektedir. Bu süre zarfında trenler YHD hattının Tünel-28 ile Tünel-27 arasındaki kısmında konvansiyonel demiryoluna geçiş yapmakta ve yaklaşık 8 km sonrasında Tünel-26'nın açılan kısmının bittiği noktada tekrar YHD hattına dönerek yoluna devam etmektedir. Tünelin tamamının 2023'te bitirilip hizmete alınması planlanmaktadır.
Doğançay ripajı değiştir
Bu kestirme hat ile Geyve – Doğançay – Arifiye – Sapanca hattında yüksek hızlı trenin hızını 80 km/h'e düşürecek olmasından dolayı Arifiye istasyonu Doğançay ripajı ile by-pass edilecektir.
Doğançay ripajı, Geyve'de Alifuatpaşa mevkiinden başlayıp, Doğançay'da Sakarya Nehri'ni ve D-650 Karayolu'nu köprüyle geçip, Sapanca'da mevcut YHD hattına bağlanıyor. 34 km'lik tünel ve viyadükten oluşan bu kestirme için 21 Şubat 2012'de ihaleye çıkıldı. İhaleye katılan firmaların mali zarfları 29 Mart 2012 tarihinde açıldı ve maliyet inanılmaz büyük olduğundan dolayı ihalenin iptaline kadar verildi.[16] 2021'e dek bu kesimde trenler Alifuatpaşa'da konvansiyonel demiryolu hattına geçip, Sapanca'da tekrar YHD hattına dönerek yoluna devam etmekteydi. İnşaat çalışmaları devam etmekte olup, ilk etap olan Gevye (Alifuatpaşa) - Doğançay arası Haziran 2021'de hizmete girdi. Hizmete giren ilk etapta trenler Doğançay'da konvansiyonel hatta bağlanmakta ve böylece Doğançay'a kadarki virajlı ve dar tünelli kesim by-pass edilmekte ve artık YHT'ler tarafından kullanılmamaktadır. Kalan kısmın ise 2023'te bitirilip hizmete alınması planlanmaktadır. Tamamı hizmete girdiğinde Arifiye istasyonu YHT kullanımına kapatılıcak ve trenler Pamukova ve Sapanca'da duracaktır. Ripaj, T-26 tüneliyle birlikte hizmete girdiğinde Ankara-İstanbul arası seyahat süresi 35 dakika daha kısalacaktır.
Sürat demiryolu projesi ve Marmaray Tüneli'ne alternatif değiştir
Şu anki kısmen tamamlanmış ve kısmen devam etmekte olan projenin yüksek hız akreditasyonu alabilecek kesimi Köseköy'de son bulmaktadır. Trenler İstanbul'a ulaşabilmek için yenilenen konvansiyonel demiryolu hattını kullanmaktadır. Ayrıca 2019 yılına dek Sapanca – Köseköy arasındaki YHT hattı Ada Ekspresi ve yük trenleri tarafından da kullanılmaktaydı. 2019'da bu kesim, hemen bitişiğine YHT harici trenlerin kullanacağı çift hat konvansiyonel demiryolu inşa edilerek konvansiyonel hattan ayrılmıştır. Köseköy – İzmit – Gebze hattı üzerinde ise şu an 3. ve kimi yerlerde 4. rayların serimi sürmektedir. Bu sayede YHT hattı, burada da konvansiyonel hattan ayrılacak ve böylece mevcut YHT hattı, Köseköy'den Gebze'ye dek uzayacaktır.
İleriki ihtiyaçlar, Marmaray Tüneli'nde oluşabilecek sıkışıklar ve daha hızlı bir demiryolu hattı için, Sürat Demiryolu olarak da adlandırılan ikinci bir YHD projesi geliştirilmiştir. Bu proje esasında ilk olarak 1980'lerde öne sürülmüş ve hatta inşasına başlanmış ancak ödenek yetersizliğinden dolayı yarıda kesilmiştir. Bu projede trenlerin maksimum hızının 350 km/saat'e kadar çıkması planlanmakta olup, güzergah Ankara – Beypazarı – Nallıhan – Mudurnu – Arifiye üzerinden gelip buradan mevcut YHD hattına bağlanacaktır. Marmaray Tüneli'ne alternatif olarak da İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı – Yavuz Sultan Selim Köprüsü – İstanbul Havalimanı – Halkalı güzergahı planlanmıştır.
Proje gerçekleşmeleri değiştir
Proje 10 Etaptan oluşmaktadır.
- Tamamlanan etaplar [17]
- Ankara – Sincan : 24 km
- Sincan – Esenkent : 15 km
- Esenkent – Eskişehir : 206 km
- Eskişehir Gar geçişi
- Eskişehir – İnönü : 30 km
- İnönü – Vezirhan : 54 km
- Vezirhan – Köseköy : 104 km (kısmen)
- Köseköy – Gebze : 56 km
- Gebze – Pendik – Halkalı: 75.771 km
- Devam eden etaplar
- Tünel-26: 8 km
- Doğançay ripajı: 34 km
İnönü – Gebze etabında 36 adet tünel yapımı planlanmış ancak uygulamada bazı tüneller birleştirilmiş veya iptal edilmiştir. TBM ile açılan T-26 tünelinde heyelan riski ile önce tünelin yeri değiştirilmiş daha sonra TBM'nin tünel içinde ilerleyememesi üzerine bu kısım iptal edilerek güzergâh değiştirilmiştir. Şu anda yeni güzergâhta bulunan tüneldeki çalışmalar sürmektedir.
| Hat bölümü | Uzunluk (km) | İnşaatın başlangıcı / Resmi açılış | Notlar |
|---|---|---|---|
| Ankara – Sincan | 24 | 2016–2018 | Ankara ve Sincan arasındaki mevcut hatlara Başkentray kapsamında hızlı tren hattı eklendi. |
| Sincan – Esenkent | 15 | 2008–2010 | Sincan ve Esenkent arasındaki mevcut hatlar, hızlı tren hattı tamamlanana kadar kullanıldı. |
| Esenkent – Eskişehir | 206 | 2004–2009[18] | Sanat yapıları: 2 karayolu köprüsü ve 30 karayolu üstgeçidi, 7 demiryolu köprüsü ve 13 köprü. 4 viyadük (toplam 4 km den fazla) ve 1 tünel (471 m). İlk test sürüşü Nisan 2007. |
| Eskişehir YHT Garı | 3.4 | 2008–2014 | Eskişehir'de trafik sıkışıklığına neden olmamak için tünel içinden geçen hat planlandı. Plan, 1379 metre aç-kapa tünelden oluşan şehir geçişi, 2 hızlı tren hattı, 1 konvansiyonel tren hattı içeriyor. |
| Eskişehir – İnönü | 30 | 2008–2014 | |
| İnönü – Vezirhan | 54 | 2008–2014 | Tünel 26'nın tamamı, 2023'te hizmete girecek. |
| Vezirhan – Köseköy | 104 | 2008–2014 | Doğançay ripajı'nın ilk etabı 2021'de hizmete alındı. Kalanı 2023'te hizmete alınacak. |
| Köseköy – Gebze | 56 | 2012–2014 | Konvansiyonel hat, 3. ve -bazı yerlerde- 4. hat çekilerek YHT hattından ayrılacaktır. |
| Gebze – İstanbul-Haydarpaşa/Halkalı | 44 | 2013–2019 | Gebze ile İstanbul arasındaki son bölüm Marmaray kapsamında tamamlanmıştır. Haydarpaşa Garı sonradan açılacaktır. |
Demiryolu Hattında TCDD Taşımacılık Tarafından İşletilen Tren Hatları değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ "Devlet Demiryolları İstatistik Yıllığı (2007 – 2011)" (PDF). TCDD. s. 63. 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Haziran 2020.
- ^ a b "Hızlı tren seferlerine başladı". CNN Türk. 13 Mart 2009. 15 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020.
- ^ a b Ankara - Sivas YHD
- ^ a b Başkentray
- ^ a b c d e f g h İstanbul-Haydarpaşa - Ankara demiryolu
- ^ a b Polatlı - Konya YHD
- ^ a b Polatlı - İzmir YSD
- ^ Eskişehir - Afyonkarahisar - Konya demiryolu
- ^ a b Bandırma - Bursa - Osmaneli YSD
- ^ Arifiye - Adapazarı şube demiryolu
- ^ a b c d e f Marmaray
- ^ Metrobüs
- ^ a b c İstanbul-Sirkeci - Pythion demiryolu
- ^ a b İstanbul-Halkalı - Kapıkule yüksek standartlı demiryolu
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2012.
- ^ "TCDD Ankara-İstanbul Hızlı Tren Hattı Ana Sayfası". TCDD. 17 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2015.
- ^ UIC celebrates the introduction of high speed in Turkey 20 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 19/3/2009 uic.asso.fr
Dış bağlantılar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Ankara-İstanbul yüksek hızlı demiryolu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- TCDD resmî sitesi 8 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- TCDD Taşımacılık resmî sitesi 8 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.