Amazonas (Brezilya)
Amazonas, Brezilya'nın en büyük eyaleti. Adını Amazon Nehri'nden alır. Kuzeybatıda Kolombiya, kuzeyde Venezuela ve Brezilya'nın Roraima bölgesi, doğuda ve güneydoğuda Pará ve Mato Grosso eyaletleri, güneyde Rondônia eyaleti, güneybatıda Acre eyaleti ve batıda Peru ile komşudur.
| Amazonas Estado do Amazonas | |
|---|---|
 Bayrak  Arma | |
 | |
|
Koordinatlar: 5°G 63°B / 5°G 63°B | |
| Ülke |
 Brezilya |
| Başkent | Manaus |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 1.570.745,7 km² (606.468,3 mil²) |
| Nüfus (2007) | |
| • Toplam | 3.483.985 |
| • Yoğunluk | 2,2/km² (5/mil²) |
| Demonim | Amazonense |
| Zaman dilimi | UTC-05.00 |
|
UTC-04.00 | |
| ISO 3166 kodu | BR-AM |
TarihDüzenle
İspanyol kâşif Francisco de Orellana, 1541-1542'de Amazon Nehri'nin And Dağlarındaki kaynaklarından biri olan Coca'dan yola çıkıp Atlas Okyanusundaki ağzına kadar yaptığı yolculuk sırasında bu bölgeden geçti. 1669'da Portekizli kaptan Francisco da Mota Falcao, bugünkü Manaus'un yerinde Sao Jose do Rio Negrinho adlı kaleyi kurdu. 1775'te, merkezi Negro Irmağının yukarısındaki Mariua'da (bugün Barcelos) bulunan Sao Jose do Rio Negrinho yönetim birimi oluşturuldu.
Brezilya'nın bağımsızlığını elde etmesinden sonra, 1850'de özerkliğini kazanıncaya değin Rio Negro, Para eyaletine bağlı kaldı. 1852'de ise Amazonas ili haline geldi. 1889'da imparatorluk yönetimi devrilince, Amazonas eyalet oldu ve 1891'de kendi anayasasına kavuştu.
Kauçuk ticareti 1880'den 1910'a değin Amazonas'a zenginlik getirdikten sonra geriledi. Bu amaçla 1900'de Manaus'ta modern bir liman kurulmuştu. 1946'da Brezilya hükûmeti Amazon Havzasının ekonomik kalkınması için, bugün de yürürlükte olan bir planı uygulamaya koydu.
CoğrafyaDüzenle
Brezilya'nın en yüksek noktası olan Neblina Doruğunun (2,994 m) bulunduğu kuzey kenarı dışında, eyaletin deniz düzeyinden ortalama yüksekliği 100 metre'yi geçmez. Bölgenin büyük bir kısmı Amazon ormanlarıyla kaplıdır.
EkonomiDüzenle
Büyük ölçüde tarım üretimine dayanan Amazonas ekonomisinde kauçuk, manyok ve portakal üretimi öne çıkar.
ValilerDüzenle
| Dönem | kimlik | etiket | |
|---|---|---|---|
| 1991 | 2005 | Gilberto Mestrinho | PMDB |
| 1995 | 2003 | Amazonino Mendes | PTB |
| 2003 | 2010 | Eduardo Braga | PMDB |
| 2010 | 2014 | Omar Aziz | PMN |
| 2014 | 2017 | Jose Melo De Oliveira | PROS |
| 2017 | 2017 | David Almeida | PSD |
| 2017 | 2018 | Amazonino Mendes | PDT |
| 2019 | devam etmekte | Wilson Lima | PSC |
OrmansızlaşmaDüzenle
2005 yılı için SIPAM (Brezilya Amazon Koruma Sistemi) verilerine göre Amazon Eyaleti güneyinde 928 km 2 Amazon yağmur ormanı yok edildi, ormansızlaşmadan etkilenen alan sadece bu bölgede 12.445 km 2'ye ulaştı . Temizleme, yetkililer tarafından korunan alanları bile ilgilendiriyor.
11 Ağu 2019 Ocak'tan bu yana bölgeyi kasıp kavuran çok sayıda orman yangını karşısında devlet olağanüstü hal ilan etti .
DinlerDüzenle
2010 yılında Amazonas eyaletindeki dinlerDüzenle
| Din | yüzde | numara |
|---|---|---|
| Katoliklik | %59.46 | 2.071.453 |
| Protestanlık | %31.16 | 1.085.480 |
| Dinsizlik | %6.03 | 209.952 |
| ruhçuluk | %0.42 | 14.800 |
| Yahudilik | %0.05 | 1696 |
| Umbanda ve Camdomble | %0.05 | 1677 |
Notlar ve ReferanslarDüzenle
- [1] 13 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- [2] 23 Mart 2015 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
{{#coordinates:}}: sayfa başına birden fazla birincil etiket olamaz