Altıntaş, Köse
Altıntaş, Gümüşhane ilinin Köse ilçesine bağlı bir köydür.
| Altıntaş | |
|---|---|
 | |
 Gümüşhane'nin Türkiye'deki konumu | |
  Altıntaş Altıntaş'ın Gümüşhane'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Gümüşhane |
| İlçe | Köse |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 2000 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 38 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0456 |
| İl plaka kodu | 29 |
| Posta kodu | 29650 |
Tarihçe değiştir
Köyün Kilise ve İvcikler tepe mevkilerinde ele geçen bulgulardan, buralarda Geç Bakır Çağı'na tarihlenen yerleşim izlerine rastlanılmıştır.[3] Köyün şimdiki yerleşim yerinin güneyinde o zamanlardan kaldığı düşünülen bir kilise kalıntısı ve harabeler mevcuttur. 16. yüzyıl kayıtlarında yerleşim Altuntaş adıyla yer almaktadır.[4] Köyde 1516 yılında 5 Hristiyan nefer yaşarken 1530 yılında 2 Hristiyan nefer ve 1 mücerret (bekâr ve yalnız erkek), 1591 yılında 7 Müslüman, 12 Hristiyan nefer yaşamaktadır. (Bilgi: İsmet Miroğlu, Bayburt Sancağı.) Köyün o zamanki gelir kaynakları madencilik, hayvancılık ve yaylacılıktır. 1835 yılı nüfus sayımında sadece erkek nüfus sayılmış olup buna göre 7 haneden oluşan köyde 25 erkek yaşamaktadır.[5] 1876 yılı sayımına göre de 7 hane bulunan köyde 21 kişinin yaşadığı görülmektedir.[3]
Köy Rus Harbi yıllarında diğer köyler gibi Ermeni çetelerinin saldırılarına maruz kalmıştır. Köy erkeklerinin bir kısmı öldürülmüş, kalanların tamamına yakını da göç etmeye zorlanmıştır. Göç edenlerin bir kısmı Sivas ve Çorum’a kadar gitmişlerdir. Köyden göç edip de hâlâ oralarda yaşayanlar vardır. O yıllarda Kırklar Boğazı denilen yerde güvenlik ve asayişi sağlamak için bir karakol olduğu bilinmektedir ve harabeleri mevcuttur.
Coğrafya değiştir
Köy, Salyazı köyünün üzerinde, 2200 rakımlı Kırklar Dağı'nın eteğinde yer almaktadır. Köy, bağlı olduğu ilçe merkezinin kuzey doğusundadır. Köyün kuzeydoğusunda Kitre, kuzeyinde Kocayokuş, kuzeybatısında Yenice, batısında Oylumdere, güneyinde ise Salyazı köyü bulunmaktadır. Köyden Mormuç Ovası'nı ve Gümüşhane-Bayburt Havaalanı'nı kuş bakışı görmek mümkündür.
Köyün güneyinde çok eskiden beri kurulmuş garipler mezarlığı vardır ve kimlerin yattığı hala bilinmemektedir. Köyün batı yönünde Karakuz denilen yerin eskiden gür ormanlarla kaplı olduğu ve halk arasında zaman zaman oradan çam kütüklerinin çıkarıldığı söylenir. Madenler semtinde de maden ocaklarının çalıştırıldığı söylenir ve maden ocakları hala mevcuttur.
Köyün Yenice köyü yönünde Kırklar Mağarası bulunmaktadır. Mağaranın uzunluğu 295 metredir. Girişi oldukça zor olan mağara henüz turizme açık olmadığından gerekli güvenlik ve mağaracılık ekipmanlarıyla ve rehber eşliğinde ziyaret edilebilmektedir.[6][7]
Köyün doğusunda (eski Bayburt yolu) köyün büyüklerini mezun etmiş ancak yıllardır kapalı hâlde bir ilköğretim okulu ve okul bahçesinde artık başka amaçla kullanılan lojman binası mevcuttur.[8] Millî Eğitim Bakanı'nın "Önümüzdeki üç ay içinde Türkiye'deki hane sayısı onun altında olmayan ama köy okulu kapalı olan tüm okulları vatandaşımızın hizmetine sunacağız."[9] açıklamasından sonra okulun yeniden açılması beklenmektedir.
Köy kara yolu ile Köse ilçe merkezine 21 km, Gümüşhane il merkezine 68 km,[1] Bayburt’a 37 km, Bayburt-Erzincan asfaltına 5,5 km, havaalanına 8,5 km uzaklıktadır.
Nüfus değiştir
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 38[2] |
| 2020 | 61[2] |
| 2019 | 51[2] |
| 2018 | 76[2] |
| 2017 | 16[2] |
| 2016 | 13[2] |
| 2015 | 53[2] |
| 2014 | 62[2] |
| 2013 | 75[2] |
| 2012 | 70[2] |
| 2011 | 78[2] |
| 2010 | 40[2] |
| 2009 | 97[2] |
| 2008 | 100[2] |
| 2007 | 110[2] |
| 2000 | 143[1] |
| 1990 | 173[1] |
| 1985 | 290[10] |
| 1980 | 304[11] |
| 1975 | 390[12] |
| 1970 | 344[13] |
| 1965 | 372[14] |
| 1960 | 303[15] |
| 1955 | 260[16] |
| 1950 | 255[17] |
| 1945 | 236[18] |
| 1940 | 230[19] |
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d "Altıntaş Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Gümüşhane Köse Altıntaş Köyü Nüfusu". Nufusune.com. 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2022.
- ^ a b Saylan, Kemal (2014). Gümüşhane İdari, Sosyal ve Ekonomik Tarih (1850-1918). İstanbul: Gümüşhane Üniversitesi Yayınları. s. 16,37,225,238. ISBN 978-605-63476-5-8.
- ^ "387 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Karaman ve Rûm Defteri (937/1530) II" (PDF). Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı. Devlet arşivleri. 1997. s. 169. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.
- ^ Gül, Abdulkadir; Kılıç, Ümit (2010). "XIX. Yüzyılda Kelkit Kazası'nın Demografik Yapısına Genel Bir Bakış". Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 10 (44). Devlet arşivleri. s. 44. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.
- ^ "Kırklar Mağarası". Köse Kaymakamlığı. 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.
- ^ "Altıntaş (Kırklar) Mağarası | Mağaralar | Türkiye'nin Gizli Hazineleri". www.magaralar.gov.tr. 19 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2021.
- ^ "Gümüşhane Köse Altıntaş köyü". GÜYAD. Eyüp Taşdelen. 1 Ocak 2021. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022.
- ^ "BAKAN ÖZER: KAPALI OLAN TÜM KÖY OKULLARINI AÇACAĞIZ". meb.gov.tr. 10 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1981). "1980 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1977). "1975 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1973). "1970 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1961). "1955 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü (1954). "1950 Umumî Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1948). "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1944). "1940 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyetler, Kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.