Akdağmadeni

Yozgat'ın ilçesi

Akdağmadeni, Yozgat'a bağlı bir ilçedir. Doğuda Sivas'ın Şarkışla ilçesi, güneyde Çayıralan, batıda Sarıkaya ve Saraykent, kuzeyde ise Kadışehri ile çevrilidir. İlçenin güneyi sarıçam ve meşe ormanlarıyla kaplıdır.

Akdağmadeni
İlçe merkezinden bir görünüm
İlçe merkezinden bir görünüm
Yozgat'ın Türkiye'deki yeri
Yozgat'ın Türkiye'deki yeri
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlYozgat
Coğrafi bölgeİç Anadolu Bölgesi
İdare
 • KaymakamFatih Topuz[1]
 • Belediye başkanıNezih Yalçın (MHP)
Yüzölçümü
 • Toplam1.796 km²
Rakım1.352 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam42,919
 • Kır
-
 • Şehir
-
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu66300
İl alan kodu0354
İl plaka kodu66

İklimi değiştir

İlçe iklimi karasal iklim ile Karadeniz iklimi arasında bir tipe sahiptir. İlçe yaylada olduğundan Orta Anadolu'nun iklimine de benzerliği vardır. Yazları çok sıcak; kışları aşırı soğuk olmaz. Kar yağışı, Yozgat'ta olduğu gibi, Kasım ayının ortalarını bulur, Nisan ayına dek yerde kaldığı olur. Yıllık yağış miktarları ortalamada 478-500 milimetredir. Yazın sıcaklık 20-25 derece arasında değişmektedir. Yıllık sıcaklık ortalaması 8-12 derece arasında oynar. Bunun %50-60 ı bitki mevsiminde yağar. Havası genellikle rutubetlidir. Rüzgarlar, doğu ve güneyden eser. Kuzey rüzgarlarına karşı dağlar koruyucu bir durumdadır.

 
Yozgat, Akdağmadeni

Bitki örtüsü değiştir

Akdağmadeni bölgenin geneline oranla daha çok yağış aldığı için doğal bitki örtüsünü genelde ormanlar oluşturmaktadır. İldeki en geniş orman alanına sahip olan Akdağmadeni'nde sarıçam, ardıç, yabani fındık, alıç ve palamut gibi ağaç türleri bulunmaktadır. Orman dışındaki alanlar ise, daha çok mera olarak değerlendirilen bozkırlar ve çayırlardır. İlçe topraklarının %32,5'i ormanlarla kaplıdır.[2] Türkiye orman ortalaması 13,6; İç Anadolu Bölgesi orman ortalaması ise ancak %8'dir[kaynak belirtilmeli].

Akdağmadeni ilçesi orman yüzdesinin, dahil olduğu İç Anadolu Bölgesi'nden fazla oluşunun yegane sebebi, yükseltinin fazlalığı ve İç Anadolu'ya oranla geçiş iklim tipinde bulunmasıdır. Bundan 20 yıl önce ilçe yüzölçümünün %49'u ormanlarla kaplıydı. Ancak son yıllardaki tarla açmaları nedeniyle arazinin ancak %32'sinde orman örtüsü kalmıştır. İlçede ormanlık saha daha çok güneydoğu bölümdeki dağlık alanda yoğunlaşmaktadır. Buralarda büyük yerleşim yerleri olmadığından orman örtüsü varlığını muhafaza etmektedir. İlçe ormanlarının %65,6'sı koru ormanı, %34,4'ü baltalık ormanıdır. İlçede yer yer yayvan yapraklı ormanlar (Meşelikler) ve iğne yapraklı ormanlar (boyu 25-30 metreyi bulan Karaçam ve Kızılçam) bulunur. Yayvan yapraklı ormanlarla iğne yapraklı ormanlar, karışık olarak görülür.

İlçenin batısında, Sazlıdere Köyü ve karşısından itibaren ilçe sınırına kadar ana yol üzeri ve çevresi özellikle kuzeye düşen kısmı tamamen meşelik kaplıdır. Oluközü Köyü Meşe Korusu Anadolu'da ayrı bir nadide yer olarak gösterilir. Köy halkı arasında yerleşen düzenli kesim (teskere) anlayışı ile koruluğu 20 bölgeye ayırarak her sene bir kesim aralığında kullanılıp diğer sene başka kesim aralığına geçilmektedir.

İlçenin ormanları yaş itibarıyla çok gençtir. Ortalama 10-15 metre yüksekliğinde olan sarı çam ağaçlarının arasında az miktar da karamaz ağacı bulunmaktadır. Karamaz ağacı Türkiye'de sadece bu ilçede bulunmaktadır.[2] Karamaz ağacı daha çok ilçenin kuzey doğusunda, doğu ormanlarının güneye bakan yamaçlarında yetişmektedir. Akdağmadeni ormanlarında bir miktarda fındıklı Fındık Ağaçları bulunmaktadır. Bunlardan başka özel olarak yetiştirilen, bol miktarda Elma, Armut, Erik, Vişne ve Şeftali ve Kaysı Ağaçları vardır. Ev önlerinde Üzüm Asmaları, dere boylarında Söğüt Ağaçları, Selvi Kavakları, Son yıllardaki "Benim bir dikili kavağım var" kampanyasıyla birçok yere Orman İşletmesi Müdürlüğü'nün temin etmiş olduğu çam fidanları dikilmektedir. Özellikle eski Rum ve Ermenilerden kalan evlerin önünde asırlık ceviz ağaçları bulunmaktadır. Ceviz neslinin devam etmesinde izinsiz kesilmemesine borçludur. Yaz aylarının bunaltıcı sıcaklarında serinletici etkisi, temiz havasıyla Akdağmadenililer'in mesire yeri durumuna gelen ormanlarda, yeşilin her türlü tonunu görmek mümkündür. Özellikle ilçe merkezi yakınındaki, kaynak suyunun bulunduğu "Kadıpınarı" hafta sonu tatillerinde ve bayramlarda halkı kendine çekmektedir.

İlçenin adı değiştir

Yöre isminin belirlenmesinde, sahip olduğu ve işletilmeye açılan yeraltı madenlerinin büyük rolü olmuştur. 1815'te Akdağ eteklerinde Çinko-Kurşun madeni işletmesi kurulmuş[3] ve "Maden" kelimesi zamanla bu yerleşim yerinin ismi olmuştur. Maden işçilerinin akınıyla yerleşik köy düzenine geçilen bu yöre, belirli bir süre "Maden" adıyla anılmıştır. Akdağ eteklerinde kurulması nedeniyle de, dağın ismine atıfla "Akdağlar'dan çıkan maden" anlamına gelen Akdağmadeni adını almıştır.

Nüfus değiştir

Yıl Toplam Şehir Kır
1927[4] 38.024 2.225 35.799
1935[5] 45.433 2.159 43.274
1940[6] 51.477 4.992 46.485
1945[7] 52.048 2.458 49.590
1950[8] 58.958 2.753 56.205
1955[9] 58.678 3.123 55.555
1960[10] 49.706 4.028 45.678
1965[11] 52.534 4.321 48.213
1970[12] 55.645 5.742 49.903
1975[13] 60.657 7.909 52.748
1980[14] 64.076 10.192 53.884
1985[15] 66.029 10.911 55.118
1990[16][a] 62.776 12.220 50.556
2000[17] 61.373 20.312 41.061
2007[18] 54.530 25.647 28.883
2008[19] 53.789 23.631 30.158
2009[20] 52.624 24.548 28.076
2010[21] 53.065 24.747 28.318
2011[22] 50.591 25.573 25.018
2012[23] 49.442 24.956 24.486
2013[24] 48.249 24.152 24.097
2014[25] 47.309 24.395 22.914
2015[26] 44.326 23.229 21.097
2016[26] 43.826 22.889 20.937
2017[26] 43.070 22.795 20.275
2018[26] 42.919 21.273 21.646
2019[26] 42.621 22.258 20.363
2020[26] 42.407 22.130 20.277

Notlar değiştir

  1. ^ Saraykent ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2015. 
  2. ^ a b Sevinç, Murat (2008), Karabulut, Zekeriya (Ed.), Akdağmadeni Folkloru, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk dili ve edebiyati Ana Bilim Dalı Türk Halk Edebiyati bilim dalı [ölü/kırık bağlantı]
  3. ^ "Akdağmadeni Coğrafi yapısı". Akdağmadeni resmi sitesi. 18 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2012. 
  4. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  5. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  6. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  7. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  8. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  9. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  10. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  11. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  24. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  25. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  26. ^ a b c d e f

Dış bağlantılar değiştir