Afrikalılaşmış bal arısı

Afrikalılaşmış bal arısı; halk arasında " katil bal arısı" olarak isimlendirilen melez bal arısıdır. Orijinal olarak Doğu Afrika ova bal arısının (A. m. scutellata); İtalyan bal arısı (A. m. ligustica) ve İber bal arısı (A. m. ibirensis) gibi Avrupa bal arısı türleri ile melezlenmesi ile meydana gelmiştir.

Katil bal arısı

Doğu Afrika ova bal arısı Brezilya'ya ilk kez 1956'da bal üretimini artırma çabasıyla götürülmüş ancak arılar 1957'de karantinadan kaçmıştır. O zamandan beri melez tür Güney Amerika'ya yayıldı ve 1985'te Kuzey Amerika'ya ulaştı. Kovanlar 1990 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin güneyinde Teksas'ta bulundu.[1]

Afrikalaştırılmış bal arıları tipik olarak çok daha savunmacıdır rahatsızlıklara daha hızlı tepki verir ve insanları diğer bal arısı türlerine göre daha uzağa (400 m) kovalar. Bu arılar kurbanlarını Avrupa bal arılarından 10 kat daha fazla sokmaları nedeniyle 1000 kadar insanı öldürdüler.[1] Ayrıca atları ve diğer hayvanları da öldürürler.[2][3]

Tarih değiştir

Apis mellifera'nın tanınan 29 tane alt türleri büyük ölçüde coğrafi varyasyonlara dayanmaktadır. Tüm alt türler çapraz doğurgandır. Coğrafi izolasyon çok sayıda yerel uyarlamaya yol açtı. Bu adaptasyonlar yerel floranın çiçek açma dönemiyle senkronize olan kuluçka döngülerini, daha soğuk iklimlerde bir kış kümesi oluşturmayı, Afrika'da göçebe sürüleri, çöl bölgelerinde geliştirilmiş (uzun mesafeli) yiyecek arama davranışını ve çok sayıda diğer kalıtsal özellikleri içermektedir.

Batı Yarımküre'deki Afrikalaştırılmış bal arıları, Avrupa ve Güney Afrika'dan bal arılarını melezleyen biyolog Warwick E. Kerr tarafından işletilen kovanlardan gelmektedir. Kerr, tropik koşullarda o zamanlar Kuzey, Orta ve Güney Amerika'da kullanılan Avrupa bal arısı türünden daha fazla bal üretecek bir arı türü üretmeye çalışıyordu. Bu belirli Afrika alt türünü içeren kovanlar, Brezilya'nın güneydoğusundaki São Paulo, Rio Claro yakınlarındaki bir arı kovanında barındırılıyordu ve özellikle savunmacı oldukları görülmüştü. Bu kovanlara, daha büyük kraliçe arıların ve erkek arıların dışarı çıkıp yerel Avrupa arıları popülasyonuyla çiftleşmesini önlemek için özel dışlayıcı ekranlar (ana arı dışlayıcılar adı verilir) takıldı. Kerr'e göre, Ekim ayında 1957'de ziyarete gelen bir arıcı ana arı dışlayıcıların işçi arıların hareketine müdahale ettiğini fark ederek onları çıkardı ve kazara 26 tane A. m. scutellata 'nin Tanganyikan sürülerinin kaçmasına neden oldu. Bu tesadüfi salınımın ardından Afrikalaştırılmış bal arısı sürüleri yayıldı ve yerel Avrupa bal arısı kolonileriyle melezlendi.

Bu kolonilerin torunları, 1970'lerde Amazon havzasından geçerek 1982'de Orta Amerika'ya geçerek ve 1985'te Meksika'ya ulaşarak Kuzey Amerika'ya yayıldı[4] Bu bölgelerdeki hareketleri hızlı olduğundan ve insanlar tarafından desteklenmediğinden Afrikalılaştırılmış bal arıları kötü şöhretli istilacı türler olma ününü kazandılar.[5] Katil arıların Amerika Birleşik Devletleri'ne gelme olasılığı, 1970'lerin sonlarında bir medya sansasyonuna neden oldu ve birkaç korku filmine ilham verdi[6] ve tüm ekosistemleri değiştiren insanların "bilgeliği" hakkında tartışmalara yol açtı.

ABD'deki ilk Afrikalaştırılmış bal arıları, 1985 yılında Kaliforniya'nın San Joaquin Vadisi'ndeki bir petrol sahasında keşfedildi. Arı uzmanları, koloninin karadan seyahat etmediğini, bunun yerine "Güney Amerika'dan gönderilen bir petrol sondaj borusu yükü içinde gizlenmiş olarak geldiğini" düşündüler.[7] İlk kalıcı koloniler 1990'da Meksika'dan Teksas'a geldi. Arizona'nın Tucson bölgesinde, 1994 yılında sürüler üzerinde yapılan bir araştırmada, arıların yalnızca yüzde 15 kadarı Afrikalılaşmıştı; bu sayı 1997 yılına kadar yüzde 90'a çıktı. [8]

Kaynakça değiştir

  1. ^ a b "Africanized Bees". Encyclopedia SI. Smithsonian Institution. 3 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2018. 
  2. ^ "Thousands of bees attack Texas couple, kill horses". CBS News. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2016. 
  3. ^ "Thousands of bees attack Texas couple, kill horses". Travelers Today. 29 Temmuz 2013. 8 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2016. 
  4. ^ Winston, M. L. (1992). Killer bees: The Africanized honey bee in the Americas. Harvard University Press. ISBN 9780674503526. 
  5. ^ "Africanized Honey Bee". University of Florida. 13 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2018. 
  6. ^ "Africanized Honey Bees". University of Florida. 28 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2018. 
  7. ^ "San Diego officials setting traps for expected arrival of 'killer bees'". Los Angeles Times. 10 Mayıs 1989. 6 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2023.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  8. ^ Sanford, Malcolm T. (2006). "The Africanized Honey Bee in the Americas: A Biological Revolution with Human Cultural Implications". American Bee Journal. 24 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2023. 

Ek okuma değiştir

Dış bağlantılar değiştir