26. Türkiye Hükûmeti

Türkiye'nin ilk koalisyon hükûmeti (1961–1962)

26. Türkiye Hükûmeti veya VIII. İnönü Hükûmeti, 27 Mayıs Darbesi'nin ardından düzenlenen 1961 seçiminin ertesinde kurulan ilk hükûmettir. Sekizinci İnönü Hükûmeti olarak da bilinir. Cumhuriyet tarihinin ilk koalisyon hükûmetidir. İsmet İnönü'nün başkanlığında Cumhuriyet Halk Partisi ile Adalet Partisi arasında büyük koalisyon hükûmetidir ve 20 Kasım 1961 - 25 Haziran 1962 tarihleri arasında görev yapmıştır.[1]

26. Türkiye Hükûmeti
VIII. İnönü Hükümeti
Kuruluş20 Kasım 1961
Sona erme25 Haziran 1962
Ülke Türkiye
Kişiler ve kuruluşlar
Devlet başkanıCemal Gürsel
Hükûmet başkanıİsmet İnönü
Bakan sayısı17
Üye parti(ler)Cumhuriyet Halk Partisi
Adalet Partisi
Meclisteki durumuKoalisyon hükûmeti
269 / 450
Ana muhalefet partisiYeni Türkiye Partisi
Ana muhalefet lideriEkrem Alican
Tarihçe
Yasama dönemi12. dönem
Seçim(ler)1961 Türkiye genel seçimleri
Diğer
Önceki25. Türkiye Hükûmeti
Sonraki27. Türkiye Hükûmeti

Arka plan değiştir

CHP 15 Ekim 1961'de yapılan seçimlerde %36,7; AP ise %34,8 oy aldı. Böylece 450 sandalyeli parlamentoda CHP 173, AP 158 sandalye kazandı. İnönü, AP ile Türkiye tarihinin ilk koalisyon hükümetini kurdu. AP, 1960 Darbesi liderleri tarafından yasaklanan Demokrat Parti'nin (DP) halefi olduğunu iddia ediyordu. İnönü'nün temel amacı eski darbe liderleri ile Adalet Partisi arasındaki gerilimi sona erdirmekti. Adalet Partisi, 26. Hükümetin görev yaptığı görece kısa süre içinde DP'li siyasetçiler üzerindeki yasağı kaldırmaya çalışmış, ancak eski darbe yanlıları bu politikaya karşı çıkmıştır. 22 Şubat 1962'de Türkiye yeniden bir darbe girişimiyle karşı karşıya kaldı, ancak İnönü bunu bastırmayı başardı.[2]

Kabine değiştir

Görev[3][4] İsim Siyasi Parti
Başbakan İsmet İnönü Cumhuriyet Halk Partisi
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Akif Eyidoğan Adalet Partisi
Devlet Bakanı Turhan Feyzioğlu Cumhuriyet Halk Partisi
Mehmet Avni Doğan
20 Kasım 1961 - 23 Mayıs 1962
Hıfzı Oğuz Bekata
23 Mayıs 1962 - 5 Haziran 1962
Necmi Ökten Adalet Partisi
Nihat Su
Adalet Bakanı Sahir Kurutluoğlu Bağımsız
Millî Savunma Bakanı İlhami Sancar Cumhuriyet Halk Partisi
İçişleri Bakanı Ahmet Topaloğlu Adalet Partisi
Dışişleri Bakanı Selim Sarper Cumhuriyet Halk Partisi
Feridun Cemal Erkin Bağımsız
Maliye Bakanı Şefik İnan Cumhuriyet Halk Partisi
Millî Eğitim Bakanı Mehmet Hilmi İncesulu
Bayındırlık Bakanı Mehmet Emin Paksüt
Ticaret Bakanı İhsan Gürsan Adalet Partisi
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Süleyman Suat Seren
Gümrük ve Tekel Bakanı Şevket Buladoğlu
Tarım Bakanı Ali Cavit Oral
Ulaştırma Bakanı Mustafa Cahit Akyar
Çalışma Bakanı Bülent Ecevit Cumhuriyet Halk Partisi
Sanayi Bakanı Fethi Çelikbaş
Basın Yayın ve Turizm Bakanı Kamran Evliyaoğlu Adalet Partisi
İmar ve İskan Bakanı Muhittin Güven

Sonrası değiştir

Koalisyon hükümetinin son ayında ana konu eski DP'liler için bir af yasası fikriydi. Bir röportaja göre, İnönü bu konudaki görüş ayrılığının hükümeti işlevsiz hale getirdiğini düşündü ve istifa etti.[5]

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 17 Mart 2003. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 
  2. ^ Şevket Süreyya Aydemir:İkinci Adam, Cilt III, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1999, ISBN 975-14-0037- 6, sf 545-546
  3. ^ Official page of prime minister 15 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ "VIII. İnönü Hükümeti Bakanlar Kurulu". web.archive.org. 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2023. 
  5. ^ "İsmet İnönü Konuşma, Demeç, Makale, Mesaj ve Söyleşileri 1961 – 1965". www.ismetinonu.org.tr. 10 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2023.