1960 Kıbrıs Cumhuriyeti yasama seçimleri
1960 Kıbrıs Cumhuriyeti yasama seçimleri, Kıbrıs Cumhuriyeti'nde 31 Temmuz 1960 tarihinde yapılan yasama seçimleridir. Bu seçimlerde Temsilciler Meclisi'nin üyeleri seçilmiş olup iki cemaatin de katıldığı tek yasama seçimleridir. Seçimlerin sonucunda Glafkos Klerides Temsilciler Meclisi'nin ilk başkanı olurken Orhan Müderrisoğlu Temsilciler Meclisi'nin ilk başkan yardımcısı olmuştur.
 | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Temsilciler Meclisi'ndeki 50 sandalyenin tamamı | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Seçim Sistemi
değiştirKıbrıs'ın bağımsızlığı üzerine geliştirilmiş olan yeni Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası gereğince Temsilciler Meclisi'nin 50 üyesi olması kararlaştırılmış; hükümet kadrolarındaki 70:30 Rum-Türk oranı gereğince bu üyelerin 35'i Rum ve 15'i Türk olacak şekilde belirlenmişti. Ayrıca Rum Cemaat Meclisi'nin üçü azınlık temnsilcileri olmak üzere 26 üyesi ve Türk Cemaat Meclisi'nin 30 üyesi bulunmaktaydı, ve bu meclislerin seçimleri de Temsilciler Meclisi seçimlerine ek olarak 7 Ağustos 1960'ta gerçekleştirildi.
1959'da çıkartılan seçim yasası gereğince Kıbrıs altı seçim bölgesine bölündü ve seçmenlere bölgelerine atanan vekil sayısı kadar vekile oy verme hakkı tanındı.[1] Aynı yasa ve Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası seçimler için ayrı çoğunluk prensibini uygulamaya koymuş, Rum ve Türk seçimlerini ve çoğunluklarını birbirlerinden ayırmıştır.
| Kaza | Rum vekil sayısı | Türk vekil sayısı | Toplam vekil sayısı |
|---|---|---|---|
| Lefkoşa Kazası | 12 | 5 | 17 |
| Mağusa Kazası | 7 | 3 | 10 |
| Limasol Kazası | 7 | 2 | 9 |
| Larnaka Kazası | 3 | 2 | 5 |
| Baf Kazası | 4 | 2 | 6 |
| Girne Kazası | 2 | 1 | 3 |
Seçim Süreci
değiştirSeçimlerdeki adaylar önceden belirlenmiş olup bu durum seçim rekabetini büyük ölçüde engelledi. Eski Lefkoşa belediye başkanları Temistoklis Dervis ve Yannis Klerides'in önderlik ettiği Demokratik Birlik, seçim sisteminin Yurtsever Cephe'ye imtiyaz geçtiğini öne sürerek seçimlere katılmayı reddettiler.[2][1]
Yurtsever Cephe ve AKEL, bir seçim anlaşması yaparak Temsilciler Meclisi vekilliklerini 30-5 ve Cemaat Meclisi vekilliklerini 20-3 şeklinde paylaştılar;[3] bu durum pek çok yerde partili adayların rakipsiz seçilmesini ve bağımsızların adaylıktan çekilmelerine yol açtı. Limasol'da seçimlerin tek kadın adayı Kallisteni Mauni adaylıktan çekilirken Baf'taki Rum adaylar rakipsiz seçildi.[4]
Eski EOKA üyelerinden enosis yanlısı olan ve Kıbrıs'ın bağımsızlığına sıcak bakmayan bir grup, tepki olarak Pankıbrıs Mücadeleciler Birliği adında bir yapılanma kurarak ikisi Lefkoşa'da, biri Girne'de ve biri Larnaka'da olmak üzere dört aday çıkardı.[5]
Türk seçmen listelerinde Kıbrıs Milli Türk Birliği adayları büyük ölçüde rakipsiz seçildiler. Temsilciler Meclisi seçimlerinde KMTB 6 bağımsız adaya karşı yarışırken Cemaat Meclisi seçimlerinde bağımsız aday Bükay Köprülü'nün adaylıktan çekilmesi sebebiyle herhangi bir seçim yapılmadı.[6]
Ermeni cemaati içerisinde Ermeni temsilcinin belirlenmesi için gayrıresmi bir adaylık seçimi yapıldı. Berç Tilbiyan ve Vahram Levonyan arasında yapılan seçimleri Tilbiyan kazandı ve Yurtsever Cephe listesinden aday gösterilerek rakipsiz seçildi.[6]
Sonuçlar
değiştir
Temsilciler Meclisideğiştir
|
Cemaat Meclislerideğiştir
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Seçim sonrasında seçilen vekillerden Andreas Papadopulos, Osman Örek, Fazıl Plümer ve Niyazi Manyera, Cumhurbaşkanı III. Makarios tarafından bakan olarak atandıkları için 25 Eylül 1960'ta ara seçimler gerçekleştirildi. Bu ara seçimlerde Rum adaylardan Dafnis Panayides galip gelirken Türk adaylardan Mağusa adayı Nebil Nabi rakipsiz seçilmiş, Lefkoşa'daki seçimlerde ise KMTB'nin iki adayına karşılık bağımsız aday Mehmet Kemal Deniz seçilerek o dönemin ilk seçilmiş bağımsızı olmuştur.[7]
Kaynakça
değiştir- ^ a b Marshall William Conley (1967) Political Community and Social Conflict: Cyprus[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Yitzhak Oron Middle East Record Volume 1, 1960 The Moshe Dayan Centre, p225
- ^ "POLITICAL COMMUNITY AND SOCIAL CONFLICT: CYPRUS (An Application of Systems' Analysis, using Partial Allocative theories)" (PDF). 14 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Nisan 2020.
- ^ Christophorou, Christophoros. "Βουλευτικές εκλογές, 31 Ιουλίου 1960". Eklektor (Yunanca). 11 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2020.
- ^ "The first Parliamentary Elections, 31 July 1960 – Eklektor". 9 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025.
- ^ a b "7.8.1960: Με τη διεvέργεια εκλoγώv μόvo στηv επαρχία Κερύvειας και εκλέγovται τα μέλη της Πρώτης Ελληvικής Κoιvoτικής Συvέλευσης (Κoιvoτικής Βoυλής) εvώ στηv τoυρκική Κoιvότητα απoφεύχθηκαv oι εκλoγές για τηv αvάδειξη της Τoυρκικής Κoιvoτικής Συvέλευσης". www.papademetris.net. 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
- ^ "Εκλογές 31ης Ιουλίου 1960". 17 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
 | Kıbrıs Cumhuriyeti ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |