1960 Kıbrıs Cumhuriyeti yasama seçimleri

1960 Kıbrıs Cumhuriyeti yasama seçimleri, Kıbrıs Cumhuriyeti'nde 31 Temmuz 1960 tarihinde yapılan yasama seçimleridir. Bu seçimlerde Temsilciler Meclisi'nin üyeleri seçilmiş olup iki cemaatin de katıldığı tek yasama seçimleridir. Seçimlerin sonucunda Glafkos Klerides Temsilciler Meclisi'nin ilk başkanı olurken Orhan Müderrisoğlu Temsilciler Meclisi'nin ilk başkan yardımcısı olmuştur.

1960 Kıbrıs Cumhuriyeti yasama seçimleri
Kıbrıs Cumhuriyeti
31 Temmuz 1960 1970 →

Temsilciler Meclisi'ndeki 50 sandalyenin tamamı
  Birinci parti İkinci parti Üçüncü parti
 
Lider Glafkos Klerides Fazıl Küçük Ezekias Papayannu
Parti Yurtsever Cephe KMTB AKEL
Sandalye 30 15 5

Seçilen Temsilciler Meclisi Başkanı

Glafkos Klerides
Yurtsever Cephe

Seçim Sistemi

değiştir

Kıbrıs'ın bağımsızlığı üzerine geliştirilmiş olan yeni Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası gereğince Temsilciler Meclisi'nin 50 üyesi olması kararlaştırılmış; hükümet kadrolarındaki 70:30 Rum-Türk oranı gereğince bu üyelerin 35'i Rum ve 15'i Türk olacak şekilde belirlenmişti. Ayrıca Rum Cemaat Meclisi'nin üçü azınlık temnsilcileri olmak üzere 26 üyesi ve Türk Cemaat Meclisi'nin 30 üyesi bulunmaktaydı, ve bu meclislerin seçimleri de Temsilciler Meclisi seçimlerine ek olarak 7 Ağustos 1960'ta gerçekleştirildi.

1959'da çıkartılan seçim yasası gereğince Kıbrıs altı seçim bölgesine bölündü ve seçmenlere bölgelerine atanan vekil sayısı kadar vekile oy verme hakkı tanındı.[1] Aynı yasa ve Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası seçimler için ayrı çoğunluk prensibini uygulamaya koymuş, Rum ve Türk seçimlerini ve çoğunluklarını birbirlerinden ayırmıştır.

Temsilciler Meclisi üye sayıları
Kaza Rum vekil sayısı Türk vekil sayısı Toplam vekil sayısı
Lefkoşa Kazası 12 5 17
Mağusa Kazası 7 3 10
Limasol Kazası 7 2 9
Larnaka Kazası 3 2 5
Baf Kazası 4 2 6
Girne Kazası 2 1 3

Seçim Süreci

değiştir

Seçimlerdeki adaylar önceden belirlenmiş olup bu durum seçim rekabetini büyük ölçüde engelledi. Eski Lefkoşa belediye başkanları Temistoklis Dervis ve Yannis Klerides'in önderlik ettiği Demokratik Birlik, seçim sisteminin Yurtsever Cephe'ye imtiyaz geçtiğini öne sürerek seçimlere katılmayı reddettiler.[2][1]

Yurtsever Cephe ve AKEL, bir seçim anlaşması yaparak Temsilciler Meclisi vekilliklerini 30-5 ve Cemaat Meclisi vekilliklerini 20-3 şeklinde paylaştılar;[3] bu durum pek çok yerde partili adayların rakipsiz seçilmesini ve bağımsızların adaylıktan çekilmelerine yol açtı. Limasol'da seçimlerin tek kadın adayı Kallisteni Mauni adaylıktan çekilirken Baf'taki Rum adaylar rakipsiz seçildi.[4]

Eski EOKA üyelerinden enosis yanlısı olan ve Kıbrıs'ın bağımsızlığına sıcak bakmayan bir grup, tepki olarak Pankıbrıs Mücadeleciler Birliği adında bir yapılanma kurarak ikisi Lefkoşa'da, biri Girne'de ve biri Larnaka'da olmak üzere dört aday çıkardı.[5]

Türk seçmen listelerinde Kıbrıs Milli Türk Birliği adayları büyük ölçüde rakipsiz seçildiler. Temsilciler Meclisi seçimlerinde KMTB 6 bağımsız adaya karşı yarışırken Cemaat Meclisi seçimlerinde bağımsız aday Bükay Köprülü'nün adaylıktan çekilmesi sebebiyle herhangi bir seçim yapılmadı.[6]

Ermeni cemaati içerisinde Ermeni temsilcinin belirlenmesi için gayrıresmi bir adaylık seçimi yapıldı. Berç Tilbiyan ve Vahram Levonyan arasında yapılan seçimleri Tilbiyan kazandı ve Yurtsever Cephe listesinden aday gösterilerek rakipsiz seçildi.[6]

Sonuçlar

değiştir

Seçim sonrasında seçilen vekillerden Andreas Papadopulos, Osman Örek, Fazıl Plümer ve Niyazi Manyera, Cumhurbaşkanı III. Makarios tarafından bakan olarak atandıkları için 25 Eylül 1960'ta ara seçimler gerçekleştirildi. Bu ara seçimlerde Rum adaylardan Dafnis Panayides galip gelirken Türk adaylardan Mağusa adayı Nebil Nabi rakipsiz seçilmiş, Lefkoşa'daki seçimlerde ise KMTB'nin iki adayına karşılık bağımsız aday Mehmet Kemal Deniz seçilerek o dönemin ilk seçilmiş bağımsızı olmuştur.[7]

Kaynakça

değiştir