12 Kahraman Haydut

12 Kahraman Haydut,[1][2] 1967 Birleşik Krallık-ABD ortak yapımı savaş-aksiyon filmidir. Özgün adı The Dirty Dozen olan film 1969 yılında Türkiye'de de gösterime girmişti.

12 Kahraman Haydut
The Dirty Dozen
"12 Kahraman Haydut" (The Dirty Dozen) filminin özgün sinema afişi
YönetmenRobert Aldrich
YapımcıKenneth Hyman
SenaristNunnally Johnson
Lukas Heller
E.M. Nathanson'un romanından
OyuncularLee Marvin
Ernest Borgnine
Charles Bronson
Telly Savalas
MüzikFrank De Vol
Görüntü yönetmeniEdward Scaife
KurguMichael Luciano
StüdyoMetro-Goldwyn-Mayer
Seven Arts Productions
DağıtıcıMetro-Goldwyn-Mayer
Warner Home Video DVD
MGM/UA Home Entertainment DVD
CinsiSinema filmi
TürüSavaş, dram, aksiyon, komedi
RenkRenkli (Metrocolor)
Yapım yılı1967
Çıkış tarih(ler)i15 Haziran 1967 ABD
Süre145 dakika
ÜlkeBirleşik Krallık Birleşik Krallık
Amerika Birleşik Devletleri ABD ortak yapımı
Dilİngilizce, Fransızca, Almanca
Hasılat$45,3 milyon
Devam filmiThe Dirty Dozen: Next Mission (1985)(TV Filmi)
Dirty Dozen: The Deadly Mission (1987) (TV Filmi)
The Dirty Dozen: The Fatal Mission (1988) (TV Filmi)
"Dirty Dozen: The Series" (1988)(TV Dizisi)
Diğer adları12 Kahraman Haydut(Türkiye)
Les Douze salopards(Fransa)
Quella sporca dozzina(İtalya)
Doce del patíbulo(İspanya)
Das Dreckige Dutzend(Almanya)

Senaryosunu E. M. Nathanson'un 1965 yılında yazdığı aynı adlı çok satan romanından (ISBN 978-0-9704662-0-4) Nunnally Johnson ve Lukas Heller'in birlikte uyarlayıp yazdıkları filmin yönetmeni Robert Aldrich'tir. Ünlülerden oluşan geniş bir oyuncu kadrosuna sahip filmin başlıca rollerinde Lee Marvin, Ernest Borgnine, Charles Bronson, Jim Brown, John Cassavetes, George Kennedy, Trini López, Robert Ryan, Telly Savalas ve Donald Sutherland oynamışlardır. Film 1968 yılında "En İyi Özel Efekt-Ses Efekti Akademi Ödülü"nü kazanmıştı.

150 dakika süren bu uzun soluklu filmde II. Dünya Savaşı sırasında müebbet hapis ve ölüm cezaları almış bir düzine mahkûmun özgürlükleri karşılığında eğitilerek tehlikeli bir imha görevine gönderilmeleri anlatılmaktadır.

Özet değiştir

1944 yılında II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru üstleri ile disiplin sorunları da olan Binbaşı Reisman (Lee Marvin)'dan Fransa'da üst düzey Nazi subaylarının toplanacakları bir şatoya intihar saldırısı düzenlemek üzere bir görev birliği oluşturması istenir. Böyle bir görev için aklı başında hiçbir askerin gönüllü olmayacağı varsayılarak bu birliği oluşturacak askerlerin ölüm ya da müebbet hapis cezaları almış askeri mahkûmlardan seçilmesine karar verilir. Bu mahkûmlar arasında bir sapık (Telly Savalas), bir psikopat (John Cassavetes), geri zekalı bir katil (Donald Sutherland) ve en az onlar kadar kötü birkaç mahkûm daha vardır. (Charles Bronson, Trini Lopez, Jim Brown ve Clint Walker.) Ödülleri ise görevden sağ dönebilirlerse özgürlüklerini kazanmaları olacaktır.

Film hakkında notlar değiştir

  • Filmde görülen şato film için özel olarak yaptırılmış,gerçeklerine oldukça benzeyen, fonksiyonel ve büyükçe bir maketti. 72 metre uzunluğundaki bu maket o zamana kadar yapılanların en büyüklerinden biriydi. Çevre yapıları ve ekleri ile birlikte o kadar büyük ve sağlam yapılmıştı ki film icabı havaya uçurulması gerektiğinde bunun ancak 70 ton kadar bir patlayıcı ile mümkün olabileceği anlaşıldı, bunun üzerine maketin de daha küçük bir maketi yapılarak o patlatıldı.
  • 1960'ların en fazla gişe yapan filmlerinden biri olan "12 Kahraman Haydut" MGM şirketinin tarihinde en fazla para kazandıran filmler listesinde de 6. sırada yer almaktadır[3]
  • Trini López (d. 1937) Meksika asıllı Amerikalı bir şarkıcıdır. İlk kez Frank Sinatra tarafından keşfedilen Lopez şarkıcılığının yanı sıra söz yazarı, dansçı ve bir sinema oyuncusudur. En çok bilinen şarkıları arasında "If I Had a Hammer", "Michael" ve "Lemon Tree" sayılabilir.
  • O yıllarda çekilmiş yurtseverlik temalarını şovenist tavırlarla işleyen birçok savaş filmi fazla ilgi görmezken sinemadaki birçok tabuları yıkan "12 Kahraman Haydut" popüler sinemada yeni bir çığır açmıştı. Bu filmin kahramanları (veya anti-kahramanları) fahişelerle düşüp kalkıyor,otoriteye karşı geliyor, ayrım gözetmeden insan öldürüyordu. Bir anlamda Sergio Leone'nin ve Sam Peckinpah'ın western'de yaptıklarını bu film savaş filminde yapıyordu. Bu da sonuçta gişede bir patlama demekti.
  • Robert Aldrich'e tartışmalı bir sahne olan Jim Brown'un içinde Alman subaylarla birlikte kadınların da bulunduğu sığınağa bomba attığı sahneyi filmden çıkardığı takdirde "En İyi Yönetmen" Oscar'ını alabileceği söylendiğinde bunu yapmadı. Ona göre savaş zaten bir cehennemdi.

Ödüller değiştir

Kazandığı Ödüller:

Adaylıkları:

Oyuncu kadrosu değiştir

 
John Cassavetes, Charles Bronson ve Telly Savalas
Oyuncu Rolü
Lee Marvin Binbaşı Reisman
Ernest Borgnine General Worden
Charles Bronson Joseph Wladislaw
Jim Brown Robert Jefferson
John Cassavetes Victor Franko
Richard Jaeckel Çavuş Bowren
George Kennedy Binbaşı Max Armbruster
Trini López Pedro Jiminez
Ralph Meeker Yüzbaşı Stuart Kinder
Robert Ryan Albay Everett Dasher Breed
Telly Savalas Archer Maggott
Donald Sutherland Vernon Pinkley
Clint Walker Samson Posey
Robert Webber General Denton
Tom Busby Milo Vladek
Ben Carruthers Glenn Gilpin
Stuart Cooper Roscoe Lever
Robert Phillips Onbaşı Morgan
Colin Maitland Seth Sawyer
Al Mancini Tassos Bravos
George Roubicek Er Arthur James Gardner
Thick Wilson General Worden'ın yaveri

Filmin Müziği değiştir

Filmde kulanılan müzik parçaları şunlardır:

  • "The Bramble Bush" - Müzik : Frank De Vol... Sözler: Mack David
  • "Einsam" - Müzik : Frank De Vol... Sözler: Sibylle Siegfried
  • "Don't Sit Under The Apple Tree With Anyone Else But Me" - Lew Brown, Charles Tobias, Sam H. Stept
  • "National Emblem" - Yazan : Edwin Eugene Bagley
  • "Main Title" - Müzik : Frank De Vol
  • "Building The Barracks" - Müzik : Frank De Vol

Devam filmleri değiştir

"12 Kahraman Haydut"'un yirmi yıl kadar sonra 1980'li yıllarda televizyon için 4 devam filmi daha çekildi. Ayrıca 1988 yılında 11 bölümlük aynı adlı bir televizyon dizisi de yapıldı. Bunlar:

Yıl Film/dizi Notlar Oyuncular
1986 The Dirty Dozen: Next Mission TV filmi İlk filmde oynayan Lee Marvin ve Ernest Borgnine bu filmde de var
1987 Dirty Dozen: The Deadly Mission TV filmi Lee Marvin ve Ernest Borgnine'a Bo Svenson da katılmış
1988 The Dirty Dozen: The Fatal Mission TV filmi Lee Marvin ve Ernest Borgnine'a bu kez Alex Cord katılmış
1988 "Dirty Dozen: The Series" TV dizisi, 1 sezon 11 bölüm sürdü

Bunlardan başka 2012 yılında flmin bir yeniden çevriminin yapılması da planlanmıştır.[4]

Etkilediği filmler değiştir

İşe yaramaz ağır suçlulardan oluşmuş toplum dışı bir grup askerin, savaş gibi özel bir felaket durumunda sıra dışı özel bir görev üstlendiklerinde kendi yöntemleriyle de olsa bu görevin altından başarıyla kalkmaları ve bu şekilde kendilerini ispat etmeleri temasının işlendiği "12 Kahraman Haydut" filmi bu yönüyle birçok başka filme de ilham kaynağı olmuştu. Takip eden yıllarda benzer anti-kahramanların olduğu filmler arka arkaya çekilmeye devam etti. Hatta İtalyanlar bu konuda o kadar çok sayıda ve iş yapan filmler ürettiler ki, tıpkı Western türüne bir Spagetti Western alt türünü hediye ettikleri gibi, Savaş Filmleri türüne de Macaroni Combat (Macaroni War veya Euro War adları da kullanılmaktadır) adı verilen bir alt tür kazandırdılar.[5] Bu alt türün en ünlü örneği olan 1978 yapımı Quel Maledetto Treno Blindato ABD'de The Inglorious Bastards adıyla gösterilmişti. Aynı zamanda iflah olmaz bir sinefil olan Amerikalı yönetmen Quentin Tarantino bu filmden esinlenerek 2009 yılında küçük bir isim değişikliğiyle Inglourious Basterds'i çekti (Film Türkiye'de Soysuzlar Çetesi adıyla gösterildi).

Yıl Film Ülke Yönetmen Oyuncular
1969 Where Eagles Dare ABD Brian G. Hutton Richard Burton, Clint Eastwood
1970 Kelly's Heroes ABD Brian G. Hutton Clint Eastwood, Telly Savalas, Donald Sutherland
1978 Quel Maledetto Treno Blindato (The Inglorious Bastards) İtalya Enzo G. Castellari Bo Svenson, Peter Hooten, Michel Constantin
1984 Code Name: Wild Geese İtalya Antonio Margheriti Lee Van Cleef, Ernest Borgnine
2009 Inglourious Basterds (Soysuzlar Çetesi) ABD Quentin Tarantino Brad Pitt, Eli Roth

Kaynakça değiştir

  1. ^ http://www.imdb.com/title/tt0061578/releaseinfo 16 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Türkçe isim için referans.
  2. ^ Mitos ve Kuşku (kitap), Atilla Dorsay. Görsel Yayınlar s. 159. Türkçe isim için referans.
  3. ^ "AllMovie | Movies and Films Database | Movie Search, Ratings, Photos, Recommendations, and Reviews". 9 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2008. 
  4. ^ "The Dirty Dozen (1967) - Connections - IMDb". 1 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2009. 
  5. ^ "Euro War - Wikipedia". 14 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2009. 

Dış bağlantılar değiştir