Vikipedi

İzmir-Afyonkarahisar demiryolu

Türkiye'de bir demiryolu hattı

İzmir-Basmane - Manisa - Afyonkarahisar demiryolu, Türkiye'nin batısında, İzmir-Basmane ile Afyonkarahisar arasında bulunan TCDD'ye ait 421,726 kilometre (262,048 mi) uzunluğundaki ana demiryolu hattıdır.

İzmir-Basmane - Manisa - Afyonkarahisar demiryolu
Hat üzerindeki 98. köprüyü geçen bölgesel tren
Genel bilgiler
Sistem TCDD
Durum İşletmede
Bölge 3. & 7. Bölge
Terminal İzmir Basmane Garı
Afyonkarahisar Ali Çetinkaya Garı
İstasyonlar 62 (İşletmede)
75 (Toplam)
Web sitesi http://www.tcdd.gov.tr
İşletim
Açılış 1865 - 1895[1]
Sahibi The Smyrna Cassaba Railway (1865 - 1893)
Société Ottomane du Chemin de fer de Smyrne-Cassaba et Prolongements (1893 - 1934)
TCDD (1934 - Günümüz)
İşletmeci(ler) The Smyrna Cassaba Railway (1865 - 1893)
Société Ottomane du Chemin de fer de Smyrne-Cassaba et Prolongements (1893 - 1934)
TCDD (1934 - 2016)
TCDD Taşımacılık (2016 - Günümüz)
Depo merkezleri İzmir, Manisa, Afyonkarahisar
Teknik
Hat uzunluğu 421,726 kilometre (262,048 mi)
Hat açıklığı Standart (1435 mm)
Elektriklenme 25 kV AA Katener (Basmane - Manisa)
Güzergâh haritası
Izmir-Afyon railway map.png

Sembol açıklamaları
Aydın, Denizli, Burdur, Isparta yönüne[2]
0,000 kilometre (0 mi)
İzmir Basmane Garı[3]
M1 (İzmir metrosu) (Basmane)
T2 (Alsancak Gar)
1,999 kilometre (1,242 mi)
Hilal[2]
0,000 kilometre (0 mi)
İzmir Alsancak Garı[2]
? km
Hilal (İstavroz)[3] / M1 (İzmir metrosu) (Hilal)
İzmir Alsancak Limanı
T2 (Alsancak Stadyumu)
T2 (Havagazı)
TCDD Bakım Atölyesi
T2 (Üniversite)
M1 (İzmir metrosu) & T2 Bakım Tesisi
M1 (İzmir metrosu) & T2 (Halkapınar)
2,705 kilometre (1,681 mi)
0,000 kilometre (0 mi)
Halkapınar[3][4]
~3,300 kilometre (2,051 mi)
Çınarlı
M1 (İzmir metrosu) (Stadyum)
–
? km
Mersinli
M1 (İzmir metrosu) (Sanayi)
4,527 kilometre (2,813 mi)
Salhane
–
? km
Bölge / M1 (İzmir metrosu) (Bölge)
6,134 kilometre (3,811 mi)
Bayraklı
M1 (İzmir metrosu) (Bornova)
–
~4,900 kilometre (3,045 mi)
Bornova[4]
M1 (İzmir metrosu) (Ege Üniversitesi)
7,724 kilometre (4,799 mi)
Turan
M1 (İzmir metrosu) (Evka 3)
8,575 kilometre (5,328 mi)
Naldöken
Karşıyaka Tüneli
10,323 kilometre (6,414 mi)
Alaybey
T1 (Alaybey)
10,953 kilometre (6,806 mi)
Karşıyaka
T1 (Karşıyaka İskele)
11,920 kilometre (7,407 mi)
Nergiz
13,135 kilometre (8,162 mi)
Demirköprü (Yalı)
14,086 kilometre (8,753 mi)
Şemikler
15,080 kilometre (9,370 mi)
Mavişehir
17,141 kilometre (10,651 mi)
Çiğli
18,303 kilometre (11,373 mi)
Ata Sanayi
19,419 kilometre (12,066 mi)
Egekent
24,450 kilometre (15,193 mi)
Ulukent
25,988 kilometre (16,148 mi)
Egekent 2
31,680 kilometre (19,685 mi)
0,000 kilometre (0 mi)
Menemen[3][5]
Aliağa, Bergama yönüne[5]
38,425 kilometre (23,876 mi)
Emiralem
~40,800 kilometre (25,352 mi)
Regülatör
45,229 kilometre (28,104 mi)
Ayvacık
46,770 kilometre (29,062 mi)
İzmir
Manisa
~52,700 kilometre (32,746 mi)
Ormanfidanlık
55,953 kilometre (34,768 mi)
Muradiye
63,087 kilometre (39,200 mi)
Horozköy
66,048 kilometre (41,040 mi)
0,000 kilometre (0 mi)
Manisa Garı[3][6]
-
27,845 kilometre (17,302 mi)
Kemalpaşa[7]
Balıkesir, Bandırma yönüne[6]
-
~13,700 kilometre (8,513 mi)
İzmir
Manisa
79,697 kilometre (49,521 mi)
0,000 kilometre (0 mi)
Çobanisa[3][7]
~87,900 kilometre (54,619 mi)
Madenköprü
93,180 kilometre (57,899 mi)
Turgutlu (Kasaba)
~97,800 kilometre (60,770 mi)
Zincirlikuyu
105,017 kilometre (65,255 mi)
Urganlı
113,694 kilometre (70,646 mi)
Ahmetli
117,600 kilometre (73,073 mi)
Yaraşlı
~120,200 kilometre (74,689 mi)
Mersindere
123,540 kilometre (76,764 mi)
Sart
131,580 kilometre (81,760 mi)
Salihli
134,350 kilometre (83,481 mi)
Gümüşçayı
138,920 kilometre (86,321 mi)
Kabazlı
142,908 kilometre (88,799 mi)
Yeşilkavak
146,500 kilometre (91,031 mi)
Köseali
153,095 kilometre (95,129 mi)
Kavaklıdere
155,219 kilometre (96,449 mi)
Yeniköy
160,319 kilometre (99,618 mi)
Piyadeler (Alkan)
168,969 kilometre (104,992 mi)
Alaşehir
177,970 kilometre (110,585 mi)
Killik
187,320 kilometre (116,395 mi)
Konaklar
198,062 kilometre (123,070 mi)
Türkmentepe
198,200 kilometre (123,156 mi)
Manisa
Uşak
202,971 kilometre (126,120 mi)
Davutlarköyü
207,501 kilometre (128,935 mi)
Güneyköy
~212,000 kilometre (131,731 mi)
Armutlu
217,937 kilometre (135,420 mi)
Eşme
234,991 kilometre (146,017 mi)
Ahmetler
252,225 kilometre (156,725 mi)
İnay
271,760 kilometre (168,864 mi)
Ovaköy
286,780 kilometre (178,197 mi)
Uşak Garı
~292,100 kilometre (181,503 mi)
Uşak Şeker Fabrikası
303,129 kilometre (188,356 mi)
Kapaklar
312,354 kilometre (194,088 mi)
Nohutova
~317,000 kilometre (196,975 mi)
Kızılcasöğüt
~321,700 kilometre (199,895 mi)
Öksüzköy
327,179 kilometre (203,300 mi)
Banaz
~334,700 kilometre (207,973 mi)
Boğazhamamı
345,223 kilometre (214,512 mi)
Oturak
354,950 kilometre (220,556 mi)
Uşak
Kütahya
357,556 kilometre (222,175 mi)
3. Bölge
7. Bölge
357,779 kilometre (222,314 mi)
Dumlupınar
363,300 kilometre (225,744 mi)
Kızılcaköy
371,850 kilometre (231,057 mi)
Kütahya
Afyonkarahisar
372,085 kilometre (231,203 mi)
Yıldırım Kemal
381,525 kilometre (237,069 mi)
Başkimse
~389,400 kilometre (241,962 mi)
Ayvalı
395,783 kilometre (245,928 mi)
Balmahmut
406,593 kilometre (252,645 mi)
Gecekhamam
Isparta, Burdur, Denizli yönüne[8]
419,938 kilometre (260,937 mi)
0,000 kilometre (0 mi)
Afyonkarahisar Şehir Garı[3][8]
Kütahya, Eskişehir, Balıkesir yönüne[9]
421,726 kilometre (262,048 mi)
161,230 kilometre (100,184 mi)
Afyonkarahisar Ali Çetinkaya Garı[3][8][9]
Konya, Mersin, Adana yönüne[9]
Bu diyagramı:

Ege Bölgesi'ni İç Anadolu Bölgesi'ne bağlayan ve Türkiye'nin en eski ikinci demiryolu hattı olan hat, TCDD 3. ve 7. Bölge'nin sorumluluk alanı içerisinde yer almakta ve TCDD Taşımacılık tarafından işletilen İzmir Mavi Treni, Konya Mavi Treni, 6 Eylül Ekspresi, 17 Eylül Ekspresi, Ege Ekspresi ve Pamukkale Ekspresi Anahat Trenleri'ne[10] ve Basmane - Uşak, Basmane - Alaşehir ve Manisa - Alaşehir Bölgesel Trenleri'ne[11] ile İZBAN A.Ş. tarafından işletilen Banliyö Trenleri'ne[12] hizmet vermektedir.

Hattın başlangıç noktası İzmir Basmane Garı
Hattın bitiş noktası Afyonkarahisar Ali Çetinkaya Garı

TarihçeDeğiştir

Osmanlı hükûmeti, İngiliz sermayeli The Smyrna Cassaba Railway / İzmir - Kasaba Demiryolu (SCR) Şirketi'ne 4 Temmuz 1863'te İzmir'den Kasaba (Turgutlu)'ya demiryolu inşa edilmesi için imtiyaz vermiştir. 1864'te inşasına başlanan demiryolu hattı 10 Ekim 1865'te Manisa'ya, 10 Ocak 1866'da ise Kasaba (Turgutlu)'ya ulaşarak hizmete girmiştir.[1]

SCR Şirketi 1866'da mevcut hattın Manisa'dan Alaşehir'e uzatılması için yeni bir imtiyaz elde etmiş ve aynı yıl hattın inşasına başlanmıştır. Ancak Mayıs 1866'da başlayan borsa krizi sonucunda şirket iflas etmiş ve Osmanlı hükûmeti tarafından iflastan kurtarılmıştır. Ardından Osmanlı hükûmeti'nin mali desteği ile şirket tarafından inşasına devam edilen hat, 13 Mart 1875'te hizmete girmiştir. SCR Şirketi 1887'de mevcut hattın Alaşehir'den Afyonkarahisar'a uzatılması için yeni bir imtiyaz daha elde etmiş ve aynı yıl inşasına başlanan hat, yine Osmanlı hükûmeti'nin mali desteği ile 1890'da hizmete girmiştir. Ancak, İngiliz sermayeli SCR Şirketi sürekli olarak yeni mali desteklere ihtiyaç duyduğundan, Osmanlı hükûmeti SCR Şirketi'ni satın almış ve feshetmiştir. Bu şirkete ait olan demiryolu hatları da 17 Şubat 1893'te -Uluslararası Wagons-Lits (Yataklı Vagon) Şirketi'nin sahibi olan- Belçikalı girişimci Georges Nagelmackers'a satılmıştır. Nagelmackers, mevcut hatları işletmek ve yeni hatlar inşa etmek amacıyla 16 Temmuz 1893'te Fransız sermayeli Société Ottomane du Chemin de fer de Smyrne-Cassaba et Prolongements / Osmanlı İzmir - Kasaba Demiryolu ve Uzantıları Şirketi (SCP)'ni kurmuştur.[1]

SCP Şirketi, Afyonkarahisar'da demiryolu inşa faaliyetleri yürüten Chemins de Fer Ottomans d'Anatolie / Osmanlı Anadolu Demiryolları (CFOA) Şirketi ile 1899 yılında bir protokol imzalamıştır. Bu protokol gereğince şirketlerin sahibi olduğu demiryolu hatları[note 1] 1900'de Afyonkarahisar'da birbirine bağlanmıştır.[1]

1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra alınan demiryollarının millileştirilmesi kararı kapsamında SCP Şirketi 1 Temmuz 1934'te TCDD tarafından satın alınarak feshedilmiş ve şirkete ait tüm demiryolu hatları TCDD'nin denetimine girmiştir.[note 2][14]

Hattın kısımları ve açılma tarihleriDeğiştir

Güzergâh Mesafe Hat Hizmete Giriş Tarihi
İzmir Basmane Garı - Manisa Garı 66,048 kilometre (41,040 mi) Ana Hat 10 Ekim 1865
Manisa Garı - Turgutlu 27,132 kilometre (16,859 mi) Ana Hat
(Planlanan hattın sonu) 		10 Ocak 1866
Halkapınar - Bornova 4,878 kilometre (3,031 mi) Halkapınar - Bornova şube demiryolu
(Kapatıldı) 		25 Ekim 1866
Turgutlu - Alaşehir 75,790 kilometre (47,094 mi) Ana Hat 13 Mart 1875
Alaşehir - Uşak Garı 117,810 kilometre (73,204 mi) Ana Hat 20 Aralık 1887
Uşak Garı - Afyonkarahisar Şehir Garı 133,158 kilometre (82,741 mi) Ana Hat 1890
Afyonkarahisar Şehir Garı - Afyonkarahisar Ali Çetinkaya Garı 1,788 kilometre (1,111 mi) Ana Hat 1900
Çobanisa - Kemalpaşa 27,845 kilometre (17,302 mi) Çobanisa - Kemalpaşa şube demiryolu 11 Mart 2014

Tren HatlarıDeğiştir

A. TCDD Taşımacılık Tarafından İşletilen HatlarDeğiştir

1. Anahat Trenleri[10]
2. Bölgesel Trenler[11]

B. İZBAN A.Ş. Tarafından İşletilen Tren HatlarıDeğiştir

1. Banliyö Trenleri[12]

NotlarDeğiştir

  1. ^ SCP ve CFOA şirketleri arasında imzalanan protokol gereğince 1890'da hizmete giren ve bitiş noktası Afyonkarahisar Şehir Garı olan İzmir-Basmane - Manisa - Afyonkarahisar demiryolu ile 1895'te hizmete giren ve bitiş noktası Afyonkarahisar Ali Çetinkaya Garı olan Eskişehir - Afyonkarahisar - Konya demiryolu arasında 1,788 kilometre (1,111 mi) uzunluğunda bir bağlantı hattı inşa edilmiştir. Ayrıca, şirketlerin tek tip tarife üzerinden çalışmaları ve hâkim fiyat savaşının durdurulması için ortak bir komisyon kurulmasına ve sözleşmenin sadık bir şekilde yürütülmesini teminen her şirketin iki yöneticisinin birbirlerinin yönetim kurullarında yer alması karara bağlanmıştır.[1]
  2. ^ Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti adına Adalet Bakanı Şükrü Saracoğlu ile Société Ottomane du Chemin de fer de Smyrne-Cassaba et Prolongements / Osmanlı İzmir - Kasaba Demiryolu ve Uzantıları Şirketi (SCP) adına Gustave Boissière arasında 26 Mayıs 1934'te imzalanan sözleşme ve bu sözleşmeyi onaylayan 31 Mayıs 1934 tarih ve 2487 sayılı "İzmir - Kasaba ve temdidi demiryollarının satın alınmasına dair olan mukavelenamenin tasdiki hakkında kanun" uyarınca, SCP Şirketi, 1 Temmuz 1934'te 162.468.000 Frank bedelle TCDD tarafından satın alınarak feshedilmiş ve şirkete ait olan demiryolu hatları, istasyonlar ve araçlar dâhil bütün menkul ve gayrimenkul mallar TCDD'nin denetimine girmiştir.[13]

KaynakçaDeğiştir

  1. ^ a b c d e "SCP History" [SCP Tarihi]. Trains of Turkey. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2022. 
  2. ^ a b c İzmir-Alsancak - Eğirdir demiryolu
  3. ^ a b c d e f g h İzmir-Basmane - Manisa - Afyonkarahisar demiryolu
  4. ^ a b Halkapınar - Bornova şube demiryolu
  5. ^ a b Menemen - Bergama demiryolu
  6. ^ a b Manisa - Balıkesir - Bandırma demiryolu
  7. ^ a b Çobanisa - Kemalpaşa şube demiryolu
  8. ^ a b c Afyonkarahisar - Karakuyu demiryolu
  9. ^ a b c Eskişehir - Afyonkarahisar - Konya demiryolu
  10. ^ a b "Anahat Trenleri". TCDD Taşımacılık. 30 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022. 
  11. ^ a b "Bölgesel Trenler". TCDD Taşımacılık. 8 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022. 
  12. ^ a b "İZBAN Banliyö Treni". İZBAN A.Ş. 13 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022. 
  13. ^ "2718 sayılı Resmî Gazete" (PDF). T.C. Resmî Gazete. 4 Haziran 1934. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Eylül 2022. 
  14. ^ "A Short History of Turkish Railways" [Türk Demiryollarının Kısa Tarihi]. Trains of Turkey. 31 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022. 

Dış bağlantılarDeğiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İzmir-Afyonkarahisar_demiryolu&oldid=29699475" sayfasından alınmıştır