İşenalı Arabayev
İşenalı Arabayev (Kırgızca: Ишеналы Арабаев) veya Eşenaalı Arabayoğlu (Kırgızca: Эшенаалы Арабай уулу) (1882-1938) Türkolog, dil bilimci, Kırgız dil biliminin kurucusu.
Kırgızistan'ın Tyan-Şan vilayeti Cumgal ilçesi Katagan köyünde doğmuştur. Kazan'da Hüseyniye Medresesi'nde ve Ufa'da Galiye Medresesi'nde okumuştur.
Kazak, Kırgız ve Başkurt aydınların kurduğu liberal demokrat Alaş Partisi'nin Kırgız şubesinin kurucularındandır. Bu parti Rusya içinde kültürel özerklik için mücadele etmiştir.
Arabayev Arap harfli ilk Kırgız alfabesinin müellifidir. Hazırladığı alfabe 25 harften oluşuyordu. Henüz medrese öğrencisiyken Kazak öğrencilerden Hafis Sarsekeyev'le beraber Kırgız ve Kazak çocuklar için Arap harflerini kullanarak yazdıkları okuma kitabını (Alifba yaaki Töte Okuu = Alfabe yahut Kolay Okuma) 15 Şubat 1911 tarihinde yayınlatmıştır. 52 sayfalık bu kitap 74 dersten oluşuyordu.
1925 yılında Frunze'de düzenlenen öğretmenler kurultayında Türkçede Latin harflerine dayalı alfabeye geçiş planlarını eleştirmiştir.
Sovyetler Birliği karşıtı eylemlerde bulunmakla suçlanarak tutuklanmış ve 1938 tarihinde kurşuna dizilmiştir.
Bir biyografi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |