Ütopya (roman)
Ütopya, Thomas More tarafından yazılan, Yunanca “olmayan yer” sözcüğünden "yaratılmış" kelime ile aynı ismi taşıyan kitap. İki bölümden/kitaptan oluşur. Birinci kitap, Konsey Diyaloğu ve ikinci kitap, Ütopya Üzerine Söylev başlıklarını içerir. Kurgusal bir ada devletindeki ideal toplumsal yaşam düzenini konu alır.[1]
More, Antik Yunanca'da yer anlamına gelen sözcüğün önüne iyi anlamına gelen "eu" ve yok anlamına gelen "ou" takılarını birlikte çağrıştıran bir hece getirmiş, böylece aynı anda "iyi yer" ve "yok yer", yani "olmayan yer" anlamını taşıyan bir tür cinas yapmıştır.[2]
More'un 1516'da yazdığı kitap, var olmayan bir kurgusal adada geçmektedir. Kitabın tam adı, "De optimo rei publicae statu deque nova insula Utopia", "bir cumhuriyetin en iyi devleti ve yeni ada Ütopyası" olarak çevrilebilir. More kitabında Ütopyalıları ve onların sosyal, siyasal ve ekonomik yönleriyle yaşam biçimlerini anlatarak, döneminin İngiltere'sine bir eleştiri getirir. Ütopya, Avrupa'daki insanların ne kadar dürüst olduğuna dair hicivli eleştiriler ve pek çok şaka da içerir, ancak bunlar genellikle Ütopya'da yaşayanların basit, karmaşık olmayan hayatıyla tezat oluşturur.
Kitap, başta Platon'un “Devlet” eseri olmak üzere çeşitli antik dönem düşünürlerinden ve Hristiyanlık içi tartışmalardan esinlenilerek yazılmıştır ancak onların taklidi ya da tekrarından ibaret değildir. Üslubu ve içeriği, farklı akademik disiplinlere mensup akademisyenler arasında tartışılmış ve kitabın içindeki çok katmanlı göndermeler ve mesajlar farklı şekillerde ele alınmıştır.[3]
Thomas More'un Latince kaleme aldığı eser ilk olarak Almancaya çevrildi. İlk İngilizce çevirisi ise 1551 yılında Ralph Robinson tarafından yapıldı. Bazı eksiklikleri olsa da bu çeviri eserin en başarılı çevirisi olarak kabul edilir.
Türkçede çevirileri değiştir
Ütopya'nın Türkçeye birçok farklı çevirisi[4] mevcut olsa da, bu çevirilerin tamamı İngilizcesindendir. Ancak, Nisan 2009'da Prof. Dr. Çiğdem Dürüşken tarafından Latince aslından çevrilen Ütopya Kabalcı Yayınları tarafından yayımlanmıştır.
Kaynakça değiştir
- ^ Davis, J. C. (1983). Utopia and the ideal society: A study of English utopian writing 1516-1700. Cambridge University Press. ISBN 9780521275514.
- ^ Omay, M. (2009). "ÜTOPYA ÜZERİNE GENEL BİR İNCELEME". İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi. 3 (18). ss. 1-14.
- ^ Atakan, A. (2016). "Beşyüzüncü Yıldönümünde Ütopya". Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. 22 (2). ss. 63-114.
- ^ "Thomas More". Kitapyurdu. 29 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2023.