Zürih Gölü
Zürih Gölü (İsviçre Almancası: Zürisee; Almanca: Zürichsee; Fransızca: Lac de Zurich), İsviçre'de Zürih şehrinin güney-doğusunda bulunan bir göl. Zürih Gölü, İsviçre'nin Zürih, Schwyz ve St. Gallen kantonlarıyla ile çevrilidir. 88.7 km2lik gölün üzerinde Ufenau ve Lützelau adında iki ada bulunur.
| Zürih Gölü | |
|---|---|
 Zürih Gölü | |
 | |
| Havza | |
| Konum | İsviçre Platosu, İsviçre |
| Koordinatlar | 47°14′51″K 8°40′39″D / 47.24750°K 8.67750°D |
| Ada(lar) | Lützelau, Ufenau, Schönenwirt |
| Yerleşim(ler) (sahil) | Zürih, Rapperswil-Jona, Wädenswil, Horgen, Meilen, Thalwil, Stäfa |
| Genel bilgiler | |
| Akarsu (gelen) | Linth nehri |
| Akarsu (giden) | Limmat |
| Etki alanı | 1.829 km2 (706 sq mi) |
| Uzunluk | 40 km (25 mi) |
| Genişlik | 3 km (1,9 mi) |
| Yüzölçümü | 88,66 km2 (34,23 sq mi) |
| Ortalama derinlik | 49 m (161 ft) |
| En derin noktası | 136 m (446 ft) |
| Su hacmi | 3,9 km3 (0,94 cu mi) |
| Yüzey rakımı | 406 m (1.332 ft) |
| İkamet süresi | 440 gün |
| Wikimedia Commons | |
  Zürih Gölü (Switzerland)  Zürih Gölü (Avrupa) | |
Coğrafi konumu değiştir
Zürih Gölü İsviçre'nin Zürih Kanton'nun güney-batı kısmını kapsar. Gölün doğusunda Zürichberg-Adlisberg, Forch ve Pfannenstiel tepeleri ile ayrılan iki küçük göl - Greifensee (Greifen Gölü) ve Pfäffikersee (Pfäffikon Gölü) - ve gölün batısında Zimmerberg ve Etzel bölgeleri bulunur.
Zürih Gölü Glarus'da Todi silsilesinde bulunan buzullardan doğan "Linth Nehri" üzerinde ortaya çıkmıştır. 42 km uzunluğunda bir muz şeklinde olan Zürih Gölü son buzul çağında Linth Nehrinin önünün bir baraj gibi buzul moren taş ve kayalar yığını ile kapatılması sayesinde doğmuştur.
Zürih Gölü iki kısımdan oluşmaktadır. Bu iki kısım Rapperswill mevkiinde göl içine uzanan ve doğal iken gölü çok daraltan Hürden yarımadasından ortaya çıkmıştır. Doğal gölün bu dar kısımda Rapperswil'den yarımadaya doğru "Seedamm" adı verilen taştan büyük bir baraj yapılmıştır ve bu yapay baraj üzerinden bir demiryolu hattı ve Rapperswil'i Pfäffikon'a bağlayan karayolu geçmektedir. Böylece yapay baraj Zürih Gölü'nü ikiye ayırır:
- Birinci kısıma genellikle "Zürih Gölü" adı verilir. Rapperswil'i Hurden yarımadasına bağlayan barajın suyunun akışının altında kuzey-batısındadır. Bu kısım 28 km uzunluktadır. Bu kısmı tümüyle "Zürih Kantonu" içindedir.
- İkinci kısıma "Obersee (Yukarı Göl)" adı verilir. Rapperswil'i Hurden yarımadasına bağlayan barajın suyunun toplandığı kısım olur ve Rapperswil'den Schmerikon'a 14 km uzunlukta uzanır. Bu kısım "St.Gallen Kantonu" ve "Schwyz Kantonu" içinde bulunmaktadır.
Ortaçağlara kadar Zürih Gölü'nün güney-doğuda bir üçüncü kısmı bulunmakta ve yakında bulunan köye atıfla "Tuggen Gölü" adı ile anılmaktaydı. Günümüzde bu eski göl kısmı toprakla doldurulup kurutulmuştur.
Adı değiştir
Gölün adının geçtiği ilk kaynak 8. yüzyıldan kalma "Vita Sancti Galli"dir ve "lacus de Turegum" olarak anılır. 12. yüzyılda lacus Turicinus adıyla anılan göl 1286'dan beri "Zürichersee" olarak anılmaktadır. Gölü ve çevresini içeren en eski harita 1495-97 yıllarında Conrad Türsts tarafından yapılmış haritadır.[1]
Tarihçe değiştir
Zürih Gölü tarih öncesi kazık temelli evler açısından oldukça zengindir. İlk kazık temelli ev kalıntısı 1854 yılında Obermeilen'de bulundu. 1854'te göldeki su seviyesi çok düşmüştü, Obermeilen'de oynayan çocuklar kemik, taş, boynuz ve tahta parçaları buldular ve ortaya tarih öncesine ait bir yerleşime ait kalıntılar çıktı. 1867'de Bundesrat kazık temelli evlerden oluşan bu köyün bir animasyonunu yapması için sanatçı Auguste Bachelin'e görev verdi. Bachelin'İn İsviçre göllerinde tarih öncesi yerleşimleri anlatan romantik tablolar bir çığır açtı. Çok sayıda sanatçı kazıklar üstüne yapılmış evleri anlatan tablolar yapmaya başladılar. "Pfahlbauromantik" adı verilen bir sanatsal akım gelişti. İsviçre'ye özgü, başka bir yerde olmayan çok özel bir kültürün geliştiğine inanılıyordu. Ancak sonraki yıllarda başka yerlerde de çok sayıda benzer kalıntılar ortaya çıktı ve bu kültürün Cilalı Taş Devri (yaklaşık M.Ö. 4300) ile Tunç Çağı arasında hatta M.Ö. 800'lere kadar dönemde Doğu Fransa ve Güney Almanya'dan İtalya ve Slovenya'ya kadar tüm Alplerde görüldüğü anlaşıldı.[2]
Horgen kültürüne ait çok sayıda kazık temelli evin dışında şu anda sular altında kalmış olan Hafner adalarından büyük olanının üzerinde bir zamanlar bir Roma tapınağı bile bulunuyordu. UNESCO Dünya Kültür mirası olan tarih öncesi kazık temelli evlerden oluşan kalıntılar şunlardır:[3]
- Zürich-Enge-Alpenquai
- Grosser Hafner
- Kleiner Hafner
- Meilen-Rorenhaab
- Erlenbach-Winkel
- Freienbach-Hurden-Rosshorn
- Freienbach-Hurden-Seefeld
- Rapperswil-Jona-Technikum
- Seegubel
- Wädenswil Vorder Au
Kutsal Roma Germen imparatoru IV. Karl, Lüxemburg ve Habsburg hanedanlarını birleştiren bir sözleşme dolayısıyla Zürih Gölü'nün Zürih şehrinden Hurden'e kadar olan kıyılarını üvey oğlu IV. Rudolf'a verdi. Böylece Zürih şehri imparatorluğun ticaret yolları için önemli bir sorumluluk almış oldu. Göl üzerinde gemi taşımacılığının artması, birçok önemli işletme kurulmasını sağladı. Göl, Ren-Basel-Graubünden-İtalya ticaret rotasının bir bölümü haline geldi. Bu ticaret yolunda tuz ve şarap, Gonzen'den demir, taş, kumaş, sığır ve peynir taşımacılığı yapıldı. Gemiler haftada ikişer defa ürün taşırlardı. Yolcu taşımacılığında ise 1850'ye kadar Einsiedeln hacıları tarafından en çok tercih edilen yoldu. Zürih üzerinden gelen hacılar göl yoluyla Ricterswil ve sonra Pfaffıkon'a gelir, buradan da Etzel ya da Schindellegi üzerinden Einsiedeln'e ulaşırlardı. 1358-60'ta Rudolf IV. Rapperswil ile Hurden arasında bir tahta köprü inşa ettirdi. 1878'de aynı yerde bir baraj ve baraj için yapılan bağlantı yolunun üzerine de demiryolu yapıldı.[1]
Göl kazaları değiştir
İlk olarak 1336'da Zürih denizcileri bir araya gelerek deniz kazalarını önlemek için bazı düzenlemeler yaptılar ve yaptırımlar belirlediler. Önlem ve kurallara rağmen deniz kazaları yaşandı. 1308'de Ufenau adasında bir geminin batması ile 50 kişi öldü. 1345'te Rapperswil'deki bir kazada da 40 kişi hayatını kaybetti. 176'te Stäfa'da bir ticaret gemisi 18 yolcusuyla birlikte battı.[1]
Zürih Gölü sahil yerleşimleri değiştir
| Sol sahiller | Sağ sahiller |
|---|---|
|
Not: Zürih Gölünun sol sahili "Linth Nehri"'nin | |
Resimler değiştir
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ a b c Historisches Lexikon der Schweiz, Zürichsee maddesi 26 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Pfahlbauer 16 Ocak 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 16 Ocak 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., http://www.diepfahlbauer.ch
- ^ Prähistorischen Fundstellen Schweiz 31 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Prähistorischen Pfahlbauten um die Alpen
Dış bağlantılar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Zürih Gölü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |