Yulbars Han
Yulbars Han (Uygurca: يۇلبارس خان; Çince: 堯樂博斯; pinyin: Yáolèbósī; 13 Ağustos 1889-27 Temmuz 1971), Uygur aşiret lideri ve Çin İç Savaşı sırasında Kuomintang generali.
| Yulbars Han | |
|---|---|
.jpg)
| |
| Yulbars Han | |
| Sincan valisi (sürgünde) | |
| Görev süresi 1951-1971 | |
| Yerine geldiği | Burhan Şehidi |
| Kumul Hanlığı başbakanı | |
| Görev süresi 1922-1930 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 13 Ağustos 1889 Yenihisar, Çing Hanedanı |
| Ölüm | 27 Temmuz 1971 (81 yaşında) Taipei, Tayvan |
| Partisi |  Kuomintang
|
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Çin
|
| Hizmet yılları | 1944-1951 |
| Rütbesi | General |
| Birimi |  Ulusal Devrimci Ordu
|
| Çatışma/savaşları | Çin İç Savaşı Kumul İsyanı İli İsyanı Çin'de Kuomintang İslami İsyanı (1950-1958) |
Yulbars Han, özellikle Kumul'un Kaplan Prensi olarak tanındı.[1]
Biyografi değiştir
Yulbars Han, 13 Ağustos 1889 tarihinde Yenihisar'da doğdu. Kumul Hanlığı'nda Muhammed Han'ın ve daha sonra oğlu Maksut Şah'ın yanında hizmete girdi.[2] Maksut Şah, Mart 1930'da öldüğünde vali Jin Shuren hanlığı kaldırana kadar sarayda danışman olarak görev yaptı.[3] Yulbars Han daha sonra Hoca Niyaz ve Ma Zhongying ile Jin'i devirmek için Kumul İsyanı çıkararak komplo kurdu.[1] Bazı insanlara göre Ma, Yulbars'ın Kuomintang'dan yardım istemek için Nankin'e gitmesini engelledi, Ma daha önce Kuomintang'la Sincan'ı ele geçirirse Kuomintang tarafından lider olarak tanınacağına dair bir anlaşma yapmıştı.
Jin, 12 Nisan 1933'te, 1934-1937 yılları arasında eyaletin kontrolünü ele geçiren Sheng Shicai tarafından görevden alındı. 4 Haziran 1933'te Hoca Niyaz, zaten Çinliler tarafından kaybedilen ve farklı isyancı güçler arasında kanlı güç mücadelesinin geliştiği Güney Sincan (Kaşgar veya Tarım Havzası) ile Turfan Havzası ve Kumul Bölgesi üzerinde kontrol sağlamak için Urumçi'ye Josef Stalin'in yakın arkadaşı olan yeni atanan Sovyet başkonsolosu Garegin Apressov'un arabuluculuğunda Jimisar'da Sheng Shicai ile bir barış anlaşması imzaladı ve Uygur güçleri ile General Ma Chung-ying'e karşı savaşmayı kabul etti.
Tanrı Dağları'nın güneyindeki tüm topraklara Sincan eyaleti içinde "özerk statü" verildi, Çinliler anlaşmada Tanrı Dağı'nı geçmeme sözü verdi. Yulbars Han, bu kararda Hoca Niyaz'ı takip etmedi ve onu Kuomintang (KMT) 36. Tümen Satın Alma Dairesi Başkanı olarak atayan Ma Chung-ying'in müttefiki olarak kaldı. 1934 yazında, Ma'nın Güney Sincan'a çekilmesinin ve ardından 7 Temmuz 1934'te Sovyet topraklarında görev yapmasının ardından Yulbars Han, Sheng Shicai ile barış anlaşması imzalamayı başardı ve Kumul'daki Uygur alayının komutanı olarak kaldı ve Sincan Eyalet Hükûmeti Yeniden Yapılanma İşlerinden Sorumlu Komisyon Üyesi gibi yüksek bir görevde kaldı. Mayıs 1937'de, 6. Uygur Tümeni ve 36. Tungan Tümeni, Güney Sincan'daki Sincan eyalet hükûmetine karşı isyan başlattıktan sonra, Kaşgar'daki isyancılar, Sincan ile Çin arasındaki Kumul'daki üssünden iletişimi kesmesi için Yulbars Han'a başvurdu. Sheng Shicai'nin 1937 yazında Sovyet askeri desteğiyle (5.000 Sovyet müdahale birlikleri, uçakları ve BT-7 tankları dahil) isyanının bastırılması sırasında Nankin'e kaçtı ve 1946'da Kumul'a döndü.
1949'da Sincan'ı ele geçiren Çin Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) güçlerine karşı Çinli Müslüman süvarileri ve Beyaz Rus birliklerini yönetti ve Aratürk Muharebesi'nde savaştı. 1951'de askerlerinin çoğu firar ettikten sonra Tibet üzerinden Hindistan'ın Kalküta kentini kaçtı ve burada adamları Dalai Lama'nın güçleri tarafından saldırıya uğradı. Daha sonra bir vapurla Tayvan'a gitti. Kuomintang hükûmeti daha sonra onu sembolik olarak Sincan valisi olarak atadı. 1969'da anılarını (Çince: 堯樂博士回憶錄; pinyin: Yáolè bóshì huíyìlù) yayınlandı. 27 Temmuz 1971 tarihinde Taipei'de öldü.[4]
Yulbars Han, Doğu Türkistan bağımsızlık hareketi'nde Mehmet Emin Buğra ve İsa Yusuf Alptekin gibi Uygur figürleri tarafından Çan Kay Şek ve Sincan'ın Çin Cumhuriyeti'nin bir parçası olduğunu iddia etmeye devam eden Kuomintang'ın safında yer aldığı için hain ilan edildi.[5]
Kaynakça değiştir
- ^ a b Sven Anders Hedin (1938). The Silk road. E. P. Dutton & company, inc. ss. 1, 214. 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.
- ^ Christian Tyler (2004). Wild West China: the taming of Xinjiang. New Brunswick, New Jersey: Rutgers University Press. s. 97. ISBN 0-8135-3533-6. 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.
- ^ Alexandra Allen (1980). Travelling ladies. Jupiter. s. 213. ISBN 9780906379165. 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.
- ^ Ondřej Klimeš (8 Ocak 2015). Struggle by the Pen: The Uyghur Discourse of Nation and National Interest, c.1900-1949. BRILL. ISBN 978-90-04-28809-6. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.
- ^ Page 52, Ismail, Mohammed Sa'id, and Mohammed Aziz Ismail. Moslems in the Soviet Union and China 1 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Translated by U.S. Government, Joint Publications Service. Tehran, Iran: Privately printed pamphlet, published as vol. 1, 1960 (Hejira 1380); translation printed in Washington: JPRS 3936, September 19, 1960. Linda Benson (1990). The Ili Rebellion: The Moslem Challenge to Chinese Authority in Xinjiang, 1944-1949. M.E. Sharpe. ss. 246-. ISBN 978-0-87332-509-7. 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.Linda Benson; Ingvar Svanberg (11 Mart 1998). China's Last Nomads: The History and Culture of China's Kazaks. M.E. Sharpe. ss. 231-. ISBN 978-0-7656-4059-8. 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.
Dış bağlantılar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Yulbars Han ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- The Soviets in Xinjiang (1911-1949) by Mark Dickens 11 Ekim 2017 tarihinde at Archive-It sitesinde arşivlendi