Yastık lav

Yastık lav olan lav su altında lav ekstrüzyon veya atfedilen karakteristik yastık şeklindeki yapıları içeren sualtı ekstrüzyon olarak tanımlanır. okyanus kabuğunun üst kısmında oluşan çapı genellikle bir metre kadar, süreksiz yastık şeklinde kitlelerin kalın dizileri ile karakterize edilir. Magmanın su içine çıkışıyla gelişen özel bir yapıdır.Bazik bileşimli, düşük viskoziteli değişken gaz oranına sahip bir lav akıntısıdır.Su içine çıktığında üstündeki hidrostatik basıncın etkisiyle ters damla şekilleri oluşturarak yayılırlar.

bir yastık lav ophiolite dizisi, Apenin Dağları, İtalya

Bileşim değiştir

Yastık lavlarda yaygın olarak bazalt bulunmaktadır. Ancak bileşiminde komatiite, picrite, boninite, bazaltik andezit, andezit ve hatta dacite olduğu bilinmektedir.^[1]^[2]^[3]^[4]

Olay değiştir

Okyanus tabanında meydana gelen mafik ara lavlardan deniz boyunca su yüzüne çıktıklarında volkan zincirleri, yapıcı levha sınırları içinde orta okyanus sırtları oluşmuştur. Bununla birlikte okyanus kabuk oluşur. Yastık lavların kalın dizileri yatan magma odasından dayk tarafından beslenen ve yayılan merkezinde patlak vardır. Yastık lavlar ve ilgili dayk kompleksleri okyanus kabuğunun bir bölümü kıta kabuğunun bindirmesi ile klasik bir ofiyolit dizisinin parçasını oluşturur. Yastık lavların varlığı gezegenin en eski korunmuş volkanik dizileri Isua ve Barberton yeşiltaş kemerleri, erken Arkeyan Devir içinde dünyanın yüzeyinde su kütlesinin varlığını ifade eder.^[5]^[6]

Oluşumu değiştir

Okyanus,deniz, göl tabanında yastık lavları oluşturan mağma yüzeye ulaşır ve su ile temas ederek dil şeklinde çok hızlı bir şekilde soğur.Ayrıca mağma içindeki gazlar ani soğuma nedeniyle lav içinde hapsolursa gözenekli bir doku kazanır. Bu dokuya vesiküler (gözenekli)doku adı verilir. İki okyanusal kabuğun çarpışması ile mağma yüzeye çıkar soğur ve yastık lavlar oluşur. Zamanla birikerek volkanik adaları ve bunların birleşmesi ile ada yaylarını oluştururlar.Japonya,Filipinler,Hawaii adalarını örnek verebiliriz.

Oluşumunda 3 temel fikir değiştir

Yastık lavda kriter jeolojik özelliktedir. Bunlar.^[7]

Kayanın yüzeyinde gaz çevreleyen bir Veziküler doku bulunacaktır.
Yastık yapıları yüzeyi dış bükey şeklinde gösterecektir.
Oluşumu sırasında temel yastıklar kalıp bir üst yastık aşağı doğru konik bir şekil olacaktır.

Ayrıca bakınız değiştir

Yastık bazalt

Kaynakça değiştir

^ "McCarthy, T. & Rubidge, B. 2008. The story of earth and life, Chapter 3, The first continent. 60-91, Struik Publishers" (PDF). Web.wits.ac.za. 7 Nisan 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2014.
^ "pet02$p107" (PDF). 13 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Mart 2014.
^ "Kuroda, N., Shiraki, K. & Urano, H. 1988. Ferropigeonite quartz dacites from Chichi-jima, Bonin Islands: Latest differentiates from boninite-forming magma, Contributions to Mineralogy and Petrology, 100, 129-138". Springerlink.com. 1 Ekim 1988. Erişim tarihi: 10 Mart 2014. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Walker, G.P.L. 1992. Morphometric study of pillow-size spectrum among pillow lavas, Bulletin of Volcanology, 54, 459-474". Springerlink.com. 1 Ağustos 1992. Erişim tarihi: 10 Mart 2014. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Geology and geodynamics of Iceland, R.G. Trønnes, Nordic volcanological Institute, University of Iceland" (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2014.
^ "Scientists Study 'Glaciovolcanoes,' Mountains of Fire and Ice, in Iceland, British Columbia, US ScienceDaily, Apr. 23, 2010". Sciencedaily.com. 15 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2014.
^ H. Furnes and F. J. Skjerlie (1 Temmuz 1972). "Furnes, H. & Skjerlie, F.J. 1972. The significance of primary structures in the Ordovician pillow lava sequence of Western Norway in an understanding of major fold pattern. Geological magazine, 109, 315-322". Geolmag.geoscienceworld.org. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2014.

Dış bağlantılar değiştir

NeMO Explorer, NOAA - Contains link to video of pillows being formed 16 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "McCarthy, T. & Rubidge, B. 2008. The story of earth and life, Chapter 3, The first continent. 60-91, Struik Publishers" (PDF). Web.wits.ac.za. 7 Nisan 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2014.

[2] "pet02$p107" (PDF). 13 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Mart 2014.

[3] "Kuroda, N., Shiraki, K. & Urano, H. 1988. Ferropigeonite quartz dacites from Chichi-jima, Bonin Islands: Latest differentiates from boninite-forming magma, Contributions to Mineralogy and Petrology, 100, 129-138". Springerlink.com. 1 Ekim 1988. Erişim tarihi: 10 Mart 2014. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[4] "Walker, G.P.L. 1992. Morphometric study of pillow-size spectrum among pillow lavas, Bulletin of Volcanology, 54, 459-474". Springerlink.com. 1 Ağustos 1992. Erişim tarihi: 10 Mart 2014. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[5] "Geology and geodynamics of Iceland, R.G. Trønnes, Nordic volcanological Institute, University of Iceland" (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2014.

[6] "Scientists Study 'Glaciovolcanoes,' Mountains of Fire and Ice, in Iceland, British Columbia, US ScienceDaily, Apr. 23, 2010". Sciencedaily.com. 15 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2014.

[7] H. Furnes and F. J. Skjerlie (1 Temmuz 1972). "Furnes, H. & Skjerlie, F.J. 1972. The significance of primary structures in the Ordovician pillow lava sequence of Western Norway in an understanding of major fold pattern. Geological magazine, 109, 315-322". Geolmag.geoscienceworld.org. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]