Volkanın Altında
Volkanın Altında,[1] 1984 ABD - Meksika ortak yapımı psikolojik dramatik filmdir. Özgün adı Under the Volcano olan film sonraki yıllarda Türkiye televizyonlarında Yanardağın Altında adıyla da gösterilmiştir. Bu ad, filmin uyarlandığı romanın Türkiye'deki adlarından biridir.[2]
| Under the Volcano | |
 "Volkanın Altında" (Under the Volcano) filminin özgün sinema afişi | |
| Yönetmen | John Huston |
|---|---|
| Yapımcı | Moritz Borman Wieland Schulz-Keil |
| Senarist | Guy Gallo Malcolm Lowry (roman) |
| Oyuncular | Albert Finney Jacqueline Bisset Anthony Andrews Katy Jurado |
| Müzik | Alex North |
| Görüntü yönetmeni | Gabriel Figueroa |
| Kurgu | Roberto Silvi |
| Stüdyo | Conacite Uno Ithaca |
| Dağıtıcı | Universal Pictures |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Psikolojik dram |
| Renk | Renkli (Technicolor) |
| Yapım yılı | 1984 |
| Çıkış tarih(ler)i | 12 Haziran 1984, ABD |
| Süre | 112 dakika |
| Ülke |  ABD Meksika ortak yapımı |
| Dil | İngilizce, yer yer İspanyolca |
| Diğer adları | Volkanın Altında (Türkiye) Yanardağın Altında (Türkiye, TV) Au-dessous du volcan (Fransa) Sotto il vulcano (İtalya) Bajo el volcán (İspanya) Unter dem Vulkan (Almanya) |
İngiliz modernist romancı ve şair Malcolm Lowry'nin 1947 tarihinde yayımladığı aynı adlı romanından, senaryosunu Guy Gallo'nun uyarlayıp yazdığı filmi John Huston yönetmiştir. Çekimlerinin Meksika'da gerçekleştirildiği filmin başlıca rollerinde İngiliz oyuncular Albert Finney, Jacqueline Bisset ve Anthony Andrews'ın yanı sıra Meksika'nın uluslararası oyuncusu Katy Jurado da oynamıştır. "Under the Volcano" Amerikalı yönetmen John Huston'ın sondan üçüncü filmidir. Huston 1987'deki ölümüne kadar Prizzi's Honor (1985) ve The Dead (1987) adlı iki film daha yönetecektir. "Under the Volcano" dan önce çektiği, kendisinden beklenmeyen vasat filmlerden sonra John Huston efsanesinin sona erdiği sanılıyordu. Ancak "Under the Volcano" dan başlayarak yaptığı son üç filmi onu tekrar zirveye çıkarttı.
Filmin romana oldukça sadık kaldığı söylenebilir.[3] Malcolm Lowry'nin romanı Türkiye'de 1974 yılında Hürriyet Yayınları tarafından Yanardağ, 1989 yılında da Can Yayınları tarafından Yanardağın Altında adlarıyla yayımlanmıştı.(ISBN 975-510-113-6)
Film, 1938 yılında II. Dünya Savaşı arifesinde, Meksika'nın küçük bir şehrinde görevli alkolik bir İngiliz konsolosun, Ölüler Günü festivali sırasında bir gün içerisinde yaşadıklarını anlatır. Neredeyse kendisini yok etmecesine alkol alan bu adamın anlaşılması güç ve intiharı çağrıştıran davranışı belki de yaklaşan savaşın ve tehdit altındaki uygarlığın bir metaforudur.[4]
Romanın yazarı Malcolm Lowry de bir alkolikti ve 1957 yılında daha 48 yaşındayken intihar ederek öldü. Roman/film bir bakıma yazarın kendi hayatından izler de taşır.[5] Yönetmen John Huston'ın da alkolle kendini tüketme konusunda kırmaya çalıştığı rekorlar hiç de Malcolm Lowry'ninkinden aşağı kalmamıştır. Bu nedenle Lowry'nin bu zor romanını sinemaya ancak Huston aktarabilir deniyordu. Zaten ona gelinceye kadar 6 yönetmen daha senaryoyu incelemiş ama filme çekmeye cesaret edememişti.[6]
1985'te "en iyi erkek oyuncu" (Albert Finney) ve "en iyi özgün müzik" (Alex North ) dallarında Oscar'a aday gösterilen "Volkanın Altında", Cannes Film Festivali'nde de Altın Palmiye ödülüne aday gösterilmişti. İki de Altın Küre adaylığından sonra filmdeki rolüyle Albert Finney'e, Londra ve Los Angeles Film Eleştirmenleri Ödülleri verildi.[7]
Konusu değiştir
Tarih 1 Kasım 1938'dir ve Meksika'nın Cuernavaca adındaki küçük kentinde Ölüler Günü Festivali kutlamaları yapılmaktadır. Bir süre öncesine kadar bu kentin İngiltere konsolosu olduğunu öğrendiğimiz Geoffrey Firmin (Albert Finney)'i üzerinde şık bir smokin olduğu halde (ama çorap giymemiştir) çarşıda gezerken, gece kulüplerine, meyhanelere, sinemalara girip çıkarken görürüz. Bu arada durmaksızın alkol almaktadır. Bir ara onunla takılan arkadaşı Dr. Vigil (Ignacio López Tarso) konsolosun taşkınlıklarına engel olmaya çalışır. Geoffrey, sarhoşlara özgü bütün taşkın davranışlarına rağmen çevreden bir tepki almaz, çünkü çevresine değil sadece kendine zarar vermektedir, ancak eskiden var olduğu anlaşılan saygınlığın da yitirilmekte olduğu sezilmektedir. Avukatlardan gelen bir mektupta karısı Yvonne (Jacqueline Bisset)'un da kendisinden boşanmış olduğunu öğrenince bir kat daha yıkılan ve hayata küsen bu hüzünlü adam adeta kendi ölümünü hızlandırmaya çalışmaktadır. Konsolosluk görevinden de bu nedenle istifa etmiştir.
Bir tiyatro oyuncusu olan boşandığı karısı Yvonne bir gün Cuernavaca'ya çıkar gelir, görünüşte eski kocasına dönmüş gibidir, birlikte alkolden uzak yeni bir hayata başlamaları için onu ikna etmeye çalışır. Geoffrey'in bir de genç üvey kardeşi vardır. Kardeşi Hugh (Anthony Andrews) kendisiyle aynı evde kalmaktadır ve ona bakmaktadır. Hugh İspanya'da Cumhuriyetçilerin safında Franco'ya karşı çarpışan Uluslararası Tugaylar'da görev yapıp geri dönmüştür ve Nazilerin Meksika'daki faaliyetleriyle ilgili bir kitap yazmaktadır.
Alkolü dipsomani derecesinde tüketen Geoffrey hayaller de görmektedir. Kardeşi ve karısı arasında bir ilişkinin olduğu sanrısına kapılan konsolos her ikisinin de yardım çabalarını elinin tersiyle geri çevirir. Asında böyle bir ilişkinin olduğu filmde açıkça gösterilmez ama önceden yaşanmış olabileceği de üstü kapalı olarak ima edilir. Konsolosun kendisini yiyip bitirecek derecede alkolik olmasının ipuçlarından biri de bir ara ağzından kaçırdığı gibi, çiftin çocuklarının olmamasıdır.
Bir akşam gittiği batakhanede, önceden de bir cinayetine şahit olduğu Faşist parti üyesinin kışkırttığı sözde belediye görevlileri tarafından Rus ajanı bir Yahudi olmakla suçlanarak taciz edilir, sonra da öldürülür. Geoffrey sürekli onları tahrik ederek adeta kendisini öldürtmek için çabalamıştır.
Oyuncu kadrosu değiştir
| Oyuncu | Rolü |
|---|---|
| Albert Finney | Konsolos Geoffrey Firmin |
| Jacqueline Bisset | Yvonne Firmin |
| Anthony Andrews | Hugh Firmin |
| Katy Jurado | Senora Gregoria |
| Ignacio López Tarso | Dr. Vigil |
| James Villiers | Brit |
| Dawson Bray | Quincey |
| Carlos Riquelme | Bustamante |
| Jim McCarthy | Gringo |
| José René Ruiz | Cüce |
Notlar değiştir
- 1976 yılında Kanada'dan Donald Brittain ve John Kramer'in birlikte yönettikleri "Volcano: An Inquiry Into the Life and Death of Malcolm Lowry" (Volkan: Malcolm Lowry'nin Yaşamı ve Ölümü Hakkında bir Araştırma) adlı belgesel film "en iyi belgesel film" dalında Oscar ödülüne aday gösterilmişti. Malcolm Lowry'i Richard Burton'un seslendirdiği 100 dakikalık bu belgesel film Criterion Collection'ın çıkarttığı "Under the Volcano" DVD'sinin içinde bonus olarak verilmektedir.[8]
- John Huson, ilk başta konsolos rolü için, daha önce de İguana Geceleri filminde benzer bir rolde yönettiği Richard Burton'u düşünmüştü ama aktör o sırada müsait olmadığı için rol Albert Finney'e önerildi.
Kaynakça değiştir
- ^ Dorsay, Atilla (1995). 100 Yılın 100 Yönetmeni. Remzi Kitabevi. ss. sayfa 247. Türkçe isim için referans.
- ^ "Hürriyetim televizyon". hurriyet.com.tr. 14 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2009.
- ^ "Under the Volcano (film)" (İngilizce). en.wikipedia.org. 8 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2009.
- ^ "Under the Volcano (1984)" (İngilizce). IMDb. 4 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2009.
- ^ "Yanardağın Altında" (İngilizce). hermeskitap.com. 13 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2009. Romanın arka kapağından
- ^ "Under the Volcano" (İngilizce). allmovie.com. 17 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2009.
- ^ "Under the Volcano (1984)" (İngilizce). IMDb. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2009.
- ^ "Volcano: An Inquiry Into the Life and Death of Malcolm Lowry" (İngilizce). en.wikipedia.org. 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2009.
Dış bağlantılar değiştir
- IMDb'de Volkanın Altında
- allmovie.com'da "Under the Volcano" 4 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.