Vartavar
Vartavar (Ermenice: Վարդավառ, Hemşince: Vartevor veya Behur)[1] Ermenistan[2] ile Türkiye'nin Doğu Karadeniz bölgesinde kutlanan bir festivaldir. Türkiye'de Rize'nin Çamlıhemşin ve Hemşin ilçelerinin yüksek kesimlerinde yaşayan bir halk olan Hemşinliler tarafından Temmuz ve Ağustos ayları içerisinde köyden köye değişen tarihlerde, dinlenmek ve eğlenmek amacıyla yapılan ve Trabzon'da yayılan derneklerden farklı olarak, herkesin değil de daha çok genç kız ve erkeklerin horon edip diğerlerinin seyretmesi ile kutlanan bir yayla şenliğidir.
Etimoloji değiştir
Vartavar isminin kökeni Ermenice varth "gül" ile var “ışık saçan" kelimelerine dayanmaktadır.
Tarihçe değiştir
Anadolu'nun Hristiyanlaşmasından önceki pagan inançlarından birisi olan, hasat zamanı kutlamalarının dini motiflerle zenginleştirilmiş bir versiyonu olarak varlığını yakın zamanlara kadar sürdürmüş ve İslamlaşmadan sonra da bir eğlence ve genç kız ve erkeklerin, gelecekteki eşlerini bulmaları ve tanımaları amacına hizmet eden şarkılı, horonlu bir şenlik olarak günümüze dek gelmiş olmalıdır.
Ermeni inancında Nuh Tufanı'ndan sonra, Nuh gemiden inerken son bir kez yağmur yağar ve hayat yeniden başlar. Hristiyanlıkla birlikte bu şenlik İsa'nın suret değişmesi (Ermenice Baydzara-gerbutyun Diarn, 22 Temmuz) yortusuyla birleştirilmiştir. Kitâb-ı Mukaddes'e göre İsa'nın üç havarisiyle çıktığı dağda, yüzü güneş gibi parlar, etrafında Musa ve İlyas belirir ve Tanrı "Sevgili oğlum budur," der.
Ermeniler Vartavar'ı etrafı güllerle süsleyerek ve birbirlerini su ile ıslatarak kutlarlar. Hemşinliler dışında bazı Müslüman Kürt topluluklar da kuzuların sütten kesilme zamanını (7 Ağustos) Vartivor adı altında kutlamaktadırlar.
Galeri değiştir
Kaynakça değiştir
- Özhan Öztürk, Karadeniz: Ansiklopedik Sözlük. 2 Cilt. Heyamola Yayıncılık. İstanbul.2005 ISBN 975-6121-00-9
Dış bağlantılar değiştir
- ^ "Hemşinlilerin 'Vartevor'u". Agos. 16 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2020.
- ^ "Armenians Celebrate The Vardavar Water Festival". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 30 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2020.