Settar Han
Settar Han (Fars: ستارخان, Azeri: Səttar xan; 20 Ekim 1866, Tebriz - 17 Kasım 1914, Tahran), ona verilen sıfatıyla سردار ملی (Sardār- Melli Ulusal Kumandan) İran Anayasa Devrimi'nde kilit bir rol oynadığından İran'da önemli bir ulusal simgedir.[1]
Settar Han | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 20 Ekim 1866 Tebriz, İran Şahlığı |
| Ölüm | 17 Kasım 1914 (48 yaşında) Tahran, İran Şahlığı |
| Milliyet | Azeri |
İlk yaşamı hakkında bilgi yoktur, 1906 anayasal devriminde Tebriz halkını Muhammed Ali Şah'a karşı harekete geçirmiştir.[2] Azeri bölgesindeki aşiretleri (özellikle Gilan, İsfahan) Şah tarafından kaldırılan anayasaya karşı protestolara teşvik etti. Bunun üzerine anayasada reform yapıldı ve Muhammed Ali tahttan indirildi. Tebriz'e döndüğünde kahraman gibi karşılandı.
İran içindeki bu karışıklıktan istifade ile İngiltere ve Rusya 1907 Anlaşması ile İran’ı aralarında paylaşmışlardı. Kuzey ve Orta İran Rusya’nın, Güney İran ise İngiltere’nin nüfuz sahasıydı. II. Dünya Savaşı sonlarına kadar da bu paylaşım muhafaza edilecekti. Buna bağlı olarak da İran’ın dış politikası İngiltere ve Rusya’nın isteği ve menfaatleri doğrultusunda şekillenecekti. Settar Han ve Bağır Han, meşrutiyet taraftarlarıyla birlikte Tahran’a girerek 1908’de Temmuz ayında meşrutiyeti ilan etmişlerdi. Fakat devlet için tehlike olarak görülüyorlardı. Sonucunda Settar Han yanındakilerle teslime zorlandığında ağır yaralandığı için 16 Kasım 1914’e kadar yaşayabildi. Bağır Han da, İran’ın bilinmeyen bir bölgesine sürgün edilerek boğduruldu.[3]
Kaynakça değiştir
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2011.
- ^ Şerif el-Mücahid. Quaid-i-Azam Jinnah: Studies in Interpretation, Quaid-i-Azam Academy, 1981, p. 294
- ^ Ervand Abrahamian. Humeynizm: İslam cumhuriyeti Üzerine Denemeler, I.B. Tauris, 1993, ISBN 1850437793, p. 93