Sabri Yirmibeşoğlu
Süleyman Sabri Yirmibeşoğlu (1 Eylül 1928 – 2 Ocak 2016) Türk asker.
| Sabri Yirmibeşoğlu P.1948-1 | |
|---|---|
| Doğum | 1 Eylül 1928 Foça, İzmir, Türkiye |
| Ölüm | 2 Ocak 2016 (87 yaşında) |
| Bağlılığı |  Türkiye |
| Branşı |  Türk Kara Kuvvetleri |
| Hizmet yılları | 1948-1990 |
| Rütbesi | Orgeneral |
| Birimi | Genelkurmay Harekât Başkanlığı |
| Komutası | 4. Kolordu, 3. Ordu |
| Çatışma/savaşları | Kıbrıs Harekâtı |
1950'li yılların başında Çankırı Gerilla Okulu'nda, Irkçılık-Turancılık davasından beraat ettikten sonra gönderildiği ABD'den yeni dönen Yüzbaşı Alparslan Türkeş'in çok sevdiği öğrencilerinden biri oldu.[1]
1950-1957 yılları arasında, önce Ankara'da Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanlığı (ve Anıtkabir'de) sonrasında da, kurmay olabilmek için Kasım 1955'ten itibaren Harp Akademileri Komutanlığı'nda öğrencilik yaptı.[2]
NATO eğitimi için Napoli şehrine gitti. Dönüşte Kıbrıs'a tayin oldu. Bir sonraki tayini, yine 1964'te Güneydoğu Avrupa Müttefik Kuvvetleri Komutanlığı, İzmir'dir. Daha sonra Belçika'da bulunan NATO karargâhında Nükleer Silahlar Şubesi'nde görev yaptı. Belçika dönüşünde (1971), atandığı Özel Harp Dairesi Kurmay Başkanlığı görevinde kısa bir süre bulunup, Tuğgeneral rütbesine terfi ederek aynı kurumun başkanlığına atandı. 1974 Kıbrıs Harekâtı'nın en kilit görevini bu kurumun başkanı olarak icra etti.[1][2][3] Özel Harp Dairesi'nin "Kıbrıs'ta sivil direnişi örgütleyen lider" olarak tanınmıştır.[3]
Ecevit 1974 yılında Özel Harp Dairesi ile ilgili brifing istedi. Özel Harp Dairesi'nin Başkanı Sabri Yirmibeşoğlu Başbakanlık konutunda Ecevit'e daire hakkında brifing verdi. Yirmibeşoğlu bundan daha önemli bir görev olan, NATO İstihbarat Başkanlığı görevine getirildi ve 1978 yılına kadar görevini sürdürdü.[1]
Dönüşte Tümgeneral rütbesine terfi ederek Sarıkamış'a atanan Yirmibeşoğlu'nun yolu Ecevit ile orada bir kez daha kesişti. 1978'de Ecevit başbakan olarak Sarıkamış'ı ziyaret ettiğinde Tümgeneral Yirmibeşoğlu Orduevi'nde kendisine ve eşine yemek verdi. Ecevit, Yirmibeşoğlu'ndan Özel Harp Dairesi hakkında bilgi almaya çalıştı. "Daire"ye bağlı sivil örgütte görev alanlardan bazılarının olaylarda yer aldığından şüphe duyuyordu. Yirmibeşoğlu'ndan "Kuşkularınız yersiz" cevabını alınca Ecevit, "Farz-ı muhal, buradaki MHP il başkanı, aynı zamanda Özel Harp Dairesi'nin sivil uzantısındaki gizli elemanlardan biri olamaz mı?" sorusunu sormuş; Yirmibeşoğlu bunu doğrulamış ve "Evet, öyledir ama kendisi çok güvenilir, vatansever bir arkadaşımızdır." demiştir.[1]
12 Eylül döneminde Kara Kuvvetleri Lojistik Başkanlığı, 1982-1983 yıllarında Millî Savunma Bakanlığı'nda Müsteşar Yardımcılığı, 1983 yılında da Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı görevlerinde bulundu. 1984 yılında Genelkurmay Harekât Başkanlığı 1986 yılında Erzincan'daki 3. Ordu Komutanlığı'na atandı. 1988 yılında Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri oldu.[1] 1990 yılında kadrosuzluktan emekliye ayrıldı.[1]
Yirmibeşoğlu 2 Ocak 2016 tarihinde öldü. Cenazesi Foça'da toprağa verildi.[4][5]
Kıbrıs'ta cami yaktığı iddiaları değiştir
23 Eylül 2010 tarihinde Habertürk muhabiri ile yaptığı görüşmede söyledikleri Türkiye ve Kıbrıs gündeminde tartışmalara sebep oldu:
- "Eğer bir yerde halkın galeyana gelmesini bir mukavemet hareketini göstermesini arzu ederseniz sizin saygın değerlerinize düşmanın, karşı tarafın bir şey yaptığını, küçültücü hareket yaptığını gösterirseniz, halkı galeyana getirirsiniz. Özel Harp'te bir kural vardır; halkın mukavemetini artırmak için düşman yapmış gibi bazı değerlere sabotaj yapılır. Bir cami yakılır. Kıbrıs'ta cami yaktık biz. Cami yakılır mesela."
Habertürk muhabirinin "Cami mi yaktınız?" sorusu üzerine "Mesela diyorum..." demiştir.
Daha sonra 24 Eylül 2010 tarihinde Habertürk kanalında katıldığı programda açıklamalarının yanlış anlaşıldığını, kastettiğinin Rumların cami yaktığı olduğunu belirtmiştir.[6]
Daha sonra çıkan haberlerde Kıbrıs Cumhuriyet gazetesi camilerin bombalanmasından sonra 26 Mart'tan başlayarak 23 Nisan'a kadar bombalama olayları ile ilgili haberler yaptığı, provokasyonun gün yüzüne çıkması için çalıştığı, 23 Nisan 1962 günkü sayısında Bayraktar ve Ömerge camilerini bombalayan kişinin açıklanacağı yazıldığı, o günün akşamında gazetenin sahipleri Ahmet Muzaffer Gürkan ve Ayhan Hikmet evlerinde kurşunlanarak öldürüldüğü speküle edildi.[7]
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d e f Dündar, Can (8 Ocak 2006). "Gizlenen örgütün başındaki adam: Sabri Yirmibeşoğlu 'Özel Harp'çinin tırmanış öyküsü". Milliyet. 12 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2009.
- ^ a b Yirmibeşoğlu, Sabri (Nisan 1999). Askeri ve Siyasi Anılarım. Kastaş Yayınevi
- ^ a b Donat, Yavuz (30 Aralık 2009). "Özel Harp Dairesi". Sabah. 7 Ocak 2010 tarihinde erişilmiştir.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2011.
- ^ Donat, Yavuz (30 Aralık 2009). "Özel Harp Dairesi". Sabah. 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2010.
| Askerî görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: İrfan Tınaz |
Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri 22 Ağustos 1988 – 30 Ağustos 1990 |
Sonra gelen: Nezihi Çakar |
| Önce gelen: Hüsnü Çelenkler |
3. Ordu Komutanı 28 Ağustos 1986 – 28 Ağustos 1988 |
Sonra gelen: Nezihi Çakar |