Oliver E. Williamson
Oliver E. Williamson (27 Eylül 1932, Superior, Wisconsin - 21 Mayıs 2020,[1][2] Berkeley, Kaliforniya) Amerikalı ekonomist. "İktisadî bakımdan firmaların kontrol ve işletilemesi, özellikle firmaların sınırları, analizi" konusunda yaptığı orijinal katkılarıyla 2009 yılında Elinor Ostrom ile birlikte Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır.[3]
Oliver E. Williamson | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 27 Eylül 1932 Superior, Wisconsin, ABD |
| Ölüm | 21 Mayıs 2020 (87 yaşında) Berkeley, Kaliforniya, ABD |
| Milliyet | ABD |
| Mezun olduğu okul(lar) | Massachusetts Teknoloji Enstitüsü İşletme Fakültesi (BA 1955), Pennsylvania Üniversitesi (MBA 1960), Carnegie Mellon Üniversitesi (1963 Doktora) |
| Ödüller | Nobel Ekonomi Ödülü (2009) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Microekonomi Kurumsal ekonomi |
| Çalıştığı kurumlar | Pennsylvania Üniversitesi (1965-1983), Yale Üniversitesi (1983-1988) California Üniversitesi (1988- ) |
Yaşamı değiştir
Oliver E. Williamson 27 Eylül 1932'de ABD'nin Superior, Wisconsin adlı küçük bir şehrinde doğmuştur. Üniversite diploma (BA) derecesini Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'ndeki "İşletme Fakültesi (Alfred P. Sloan School of Management)"'nden 1955'te almıştır.
Çalışmaları değiştir
Piyasa ve piyasa-dışı karar vermeye, işletmeye ve hizmet sağlamaya dikkati çekerek, Williamson 1980'li ve 1990'lı yıllarda özel sektör ve kamu sektörü arasındaki sınırlar hakkındaki tartışmalara yüksek teorik seviyede çok etkili katkılar yapmıştır.
İşlem görme maliyetlerine odaklanması ile Willamson her bir tek hal için tekrar tekrar ayrı ayrı yapılan pazarlıklarla ortaya çıkan kontratlarla ile ilişkilere-dayanan-özel olan kontratlar arasındaki farkı ortaya çıkartmıştır. Örneğin, bir elektrik üretici firmanın günlük veya haftalık doğal gaz taleplerini tekrar tekrar spot piyasa'ya giderek her satın alışta yeniden pazarlık yaparak sağlaması mümkündür. Fakat zaman geçtikçe, elektrik üreticisi belirli bir doğal gaz üreticisi ile devam eden bir ilişki kurması çok olasıdır. Williamson bu iki çeşit piyasa ilişkisinin incelenmesinin aynı teorik araçların kullanılması ile yapılmaması gereğini ve bu iki çeşit işlem görmenin kökünden farklı olması nedeniyle değişik analiz şekli kullanılması gerektiğini açığa çıkartmıştır.
Williamson bir karar almak için "enformasyon çarpma etkileri" terimini ilk geliştiren incelemeci olarak kabul edilmektedir. Bu terim ile Williamson bir karar alınmakta iken istenilen ve kullanılan enformasyonun maliyetlerinin önceden tanımlaması zor olan halleri ve bunların önemini açıklamıştır. Karar verme sorununda "enformasyon çarpma etkileri" bulunan hallerde
belirsizlik, fırsatçılık ve aynı zaman da sınırlı rasyonellik görülmesi çok olasıdır. Bu hallerde bir piyasa işlemi yapmak ile ilgili doğru bir kararın altında bulunması gerekli gerçek koşullar sadece bir veya birkaç tarafça bilinmektedir ve karşıda bulunan taraf ve taraflarca ekstra maliyetler yüklenilmeden bunların bilinmesi veya açıklanması çok zordur. Bu yüklenilmesi gereken maliyetlerin önceden tahmini bile imkansız olabilir.
— Markets and Hierarchies
Williamson "özel sektör işletmelerini çelişkilerin çözümlenmesi için yapılar olarak incelenmesini ön plan alan bir teori geliştirmesi" dolayısıyla bu ödüle layık görülmüştür. Williamson, Coase'in piyasaya dayanan organizasyon ile şirket şeklindeki organizasyonu ayrı şekiller olan inceleyen teorisini geliştirmiştir. Williamson bir piyasa içinde yapılan basit işlemlere karşıt olarak şirketler gibi hiyerarşik bir yapıya sahip olan organizasyonların değişik farklı idare ve kontrol yapıları olduğunu ve çelişki ve çatışmaları çözümlemek için yaklaşımlarının değişik olacağını önermiştir. Ayrıca bir pazar organizasyonu ile bundan değişik bir şirket organizasyonu arasında birçok melez şekiller de olabileceğini, örneğin taşeronculuk, imtiyaz sahipçiliği, ilişkiler ağı vb. göstermiştir. Bu alternatif hiyerarsik organizasyon şekillerinin çelişkileri çözümlemeye yaklaşımlarının da değişik olacağını açığa çıkarmıştır.
2009'da İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi 10-milyon kron ($1.44 milyon) değerde ödülü ortaklaşa almak üzere Oliver E. Williamson ve Elinor Ostrom'ü seçmiştir. Bu ödülün verilme nedeni iktisadi sahiplilik, kontrol ve idare konusu üzerinde değişik çalışmalarıdır.
Önemli yayınları değiştir
Kitaplar değiştir
- Williamson O.E., Markets and Hierarchies : Analysis and Antitrust Implications, Free Press, 1975
- Williamson O.E., The Economic Institutions of Capitalism, Free Press, 1985
Makaleler değiştir
- Williamson O.E., "Managerial Discretion and Business Behaviour", American Economic Review, 1963
- Williamson O.E., "Hierarchical Control and Optimum Firm Size", Journal of Political Economy, Sayı 75, Cilt. 2, 1967
- Williamson O.E., "The Modern Corporation : Origins, Evolution, Attributes", Journal of Economic Literature, Cilt. 19, Aralık 1981
- Williamson O.E., "The New ınstitutional Economics", Journal of Economic Literature, Cilt 38, 2000
- Oliver E. Williamson (2002). "The Theory of the Firm aş Governance Structure: From Choice to Contract" (PDF). Journal of Economic Perspectives. 16 (3). ss. 171-195. 22 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Haziran 2009.
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020.
- ^ "The Passing of Oliver Williamson | SIOE". www.sioe.org. Retrieved 2020-05-23.
- ^ "Curriculum Vitae of Oliver E. Williamson". University of California, Berkeley. 29 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2009.
Dış bağlantılar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Oliver E. Williamson ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Oliver E. Williamson'un kendi websitesi21 Nisan 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- California Üniversitesinin Ekonomi Ödülü'nü kazanmasını ilan eden basın bildirisi (Erişim: 12 Eylül, 2010) (İngilizce)
- Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmasını ilan eden basın bildirisi27 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (12 Ekim 2009) (İngilizce).