Nikola Nakkaş Efendi
Nikola Nakkaş Efendi (Arapça: نقولا النقاش) (1825, Beyrut, Maruni asıllı Osmanlı siyasetçi.
| Nikola Nakkaş Efendi | |
|---|---|
| Meclis-i Mebûsan 1.ve 2.dönem mebusu | |
| Seçim bölgesi | 1877 (1) – Suriye 1877 (2) – Suriye |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1825 Beyrut,  Osmanlı İmparatorluğu
|
| Ölüm | 4 Aralık 1894 Beyrut |
| Ödülleri | 
|
Nikola Nakkaş Efendi, 1825'te Beyrut'ta Maruni bir ailenin çocuğu olarak doğmuştur. Ailesi Sayda asıllıydı, ancak kariyerini ilerletmek için daha iyi bir fırsat arayan babası Elias, oğlunun doğumundan hemen önce ailesiyle birlikte Beyrut'a taşınmıştı. Elias, Fransız başkonsolosluğunda tercümanlık görevini üstlendi. 1850'de Sayda/Beyrut eyaletinin büyük idare meclisinin bir üyesiydi. Büyük oğlu Marun (1817-1855), Beyrut şehrinde ticaret mahkemesi üyesiydi ve şehirde padişah tuğrasını taşıyan bir devlet tiyatrosu yapılmasını istemiştir. Elias'a vilayet idare meclisinde çalışmasıyla birlikte Osmanlı hazinesi adına Sayda/Beyrut vilayetinde bazı vergileri toplama hakkı verilmiştir. 1849 ve 1852 yılları arasında Na'um Kabbabe ile ortaklaşa Elias Nakkaş'a Sayda eyaletinde tütün tarımının gümrük gelirini imtiyazı verildi. Bu imtiyaz için toplam 6.590 kise ödediler. Devlet hazinesi, Elias Nakkaş'ın mali durumunu güvenli ve istikrarlı görmüş olmalı, çünkü bu iltizamlar kendisine kefilsiz olarak verildi, ancak 1869'da Elias Nakkaş iflas etti ve devlet hazinesine 8.000 kuruş borçlandı.[1]
Nikola, dört yaşında Arapça ve Süryanice öğrenmeye başladı. Her iki dilde de ustalaştıktan sonra, o zamanın ticaret dili olan İtalyancayı öğrendi. Ağabeyi Marun, ona Türkçe, Fransızca ve “Avrupa usulüne göre” muhasebe öğretti. Türkçe ve yabancı dil bilgisi, Beyrut'taki gümrük binasının baş katibliği görevini üstlenmesini sağladı. Uzun yıllar bu görevde kaldı. Bu arada Türkçesini geliştirdi ve İbrahim el-Ahdab ve Yusuf el-Fakhuri gibi Beyrut'un en önde gelen bilginlerinden bazılarıyla Arapça çalıştı. Gayretli çalışmaları onun “belli bir düzyazı ve zarif şiirler yazmasını” sağladı. Gümrükte görev yaptığı süre boyunca Osmanlı kanunlarına özel bir ilgi duydu ve bu nedenle onları incelemeye başladı. Ayrıca Yusuf el-Asir ile İslam miras hukuku üzerine çalıştı.[1]
Nikola Nakkaş Efendi'nin yabancı dil ve muhasebe bilgisi onu 1852'de kendi ticarethanesini kurmaya teşvik etti. Ancak kısa bir süre sonra bundan vazgeçerek önce muhasebeci, sonra da Antoun Bey el-Masri'nin ticari işlerine müdür olarak çalıştı. Antoun Bey, Suriye'de önemli bir mültezim ve o zamanlar Beyrut'taki en büyük gayrimenkul olan Antoun Bey Hanı'nın sahibiydi. 1859'da Nakkaş, Naim Kikano ile ortaklaşa Kikano-Nakkaş & Co adı altında bir banka kurdu. Bu olağanüstü hızlı finansal teşvik, Nakkaş'ın Beyrut toplumunun zengin üst tabakasında bir yer talep etmesini sağladı. Mali başarısından yararlanarak, vilayetteki en yüksek Osmanlı bürokratlarıyla tanıştı. Bu onun için bir dizi idari makama giden yolu açmış olmalı. 1868-69 yılları arasında bir yıl süreyle Beyrut Mutasarrıflığı idare kurulu üyeliği yaptı. 1869 ve 1876 yılları arasında Suriye Vilayeti'nin idari konseyinin bir üyesiydi. 1869'dan itibaren Nakkaş Beyrut'ta avukat olarak da çalıştı. Yeni kurulan mahkemelerde görev yapan ilk avukatlardan biriydi. Bu süre zarfında yeni çıkan Osmanlı kanunlarını Arapçaya tercüme etti: Tapu Kanunu, Ceza Kanunu, Ticaret Kanunu, İnşaat Kanunu, Mahkeme Teşkilat Kanunu ve Hukuk Usulü Kanunu. O sadece bu kanunları tercüme etmekle kalmamış, hepsine şerhler de yazmıştır. Tarrâzî ve Cheikho'ya göre, çevirileri ve yorumları, yaşamı boyunca zaten standart yasal başvuru kaynakları haline geldi ve Arapça konuşan "Suriye, Beyrut, Halep vilayetleri ile Cebel-i Lübnan Mutasarrıflığı ve Kudüs Mutasarrıflığı"nda kullanıldı. Nakkaş'ın bir dizi Osmanlı kanununu tercümesi Osmanlı devleti tarafından 2. derece Mecidiye Nişanı ile ödüllendirilmesini sağladı.[1]
Nilola'nın Beyrut'taki ilk oyun yazarı ve Suriye'deki öncü tiyatronun kurucusu olan kardeşi Marun, Molière'in L'Avare adlı eserini 1848'de Arapçaya çevirdi. Nikola'nın tiyatro tutkusu geliştirmesi ve ağabeyinin adımlarını takip etmesi uzun sürmedi. 1849'da, 25 yaşındayken Niakola, Molière'in Le Misanthrope oyununu al-Shaykh al-cāhil ismiyle tercüme etti. 1851'de Rabī'a ve al-Muwassiyy adlı bir trajedi yazıp sahneledi. Bütün oyunları ağabeyi Marun'un tiyatrosunda sahnelendi. Nakkaş ayrıca hayır amaçlı oyunlar sahneledi ve geliri hayır kurumlarına bağışladı. Aynı zamanda edebiyatçı olan ve İrfan denilen Marunî mektebinin kurucusu olan Yusuf el-Dibs ile yakın ilişkileri vardı. Kendisine Papa IX. Pius tarafından Aziz Büyük Gregorius Nişanı verilmiştir.[1]
1877 yılında Meclis-i Mebûsan 1. ve 2. dönem Suriye Vilayeti'nden mebus seçilmiştir. Nikola Nakkaş Efendi, 4 Aralık 1894'te Beyrut'ta ölmüştür. Şehrin çok sayıda gazetecisi ve aydını, onun entelektüel niteliklerini öven yazılar yazmış ve bazıları onun ölümünün acısını şiirlerle dile getirmiştir.[1]
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d e Sharif, Malek (2016). "A Portrait Of Syrian Deputies In The First Ottoman Parliament". Herzog, Christoph; Sharif, Malek (Ed.). The First Ottoman Experiment in Democracy (PDF) (İngilizce). Würzburg: Orient-Institut Istanbul (Max Weber Stiftung). ss. 286-289. ISBN 978-3-95650-191-3. ISSN 1863-9461. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Aralık 2021.