Nazife Güran
Avniye Nazife Aral Güran (d. 5 Eylül 1921, Viyana - ö. 20 Aralık 1993), Türk besteci.
Klasik batı müziği alanında yapıtları ortaya çıkarılmış ilk Türk kadın bestecilerdendir. Piyano eseri, lied, müzikli piyes, çocuklu şarkı gibi türlerde 1000 kadar eseri vardır.[1]
Yaşamı değiştir
Hariciyeci Selahaddin Nusret Bey (Aral) ve dönemin Viyana Büyükelçisi eski sadrazam Hüseyin Hilmi Paşa'nın kızı Ayşe Aliye Hanım'ın kızı olarak babasının görev yapmakta olduğu Viyana'da 5 Eylül 1921 günü dünyaya geldi. Dedesi Hüseyin Hilmi Paşa'nın hayatını kaybetmesinden sonra babası Midilli'de görevlendirilmişti. Hayatı boyunca babasının görevi nedeniyle birçok yerde bulundu ve lisan öğrenme imkânına sahip oldu. İlk müzik derslerini annesinden aldı. İlköğrenimini Ankara'da Mimar Kemal İlköğretimokulu'nda tamamladı.
İlk piyanosu, babasının Kafkasya görevi nedeniyle tekrar yurtdışına gittiklerinde alındı. Kafkasya'da Şuşik Abbas'tan piyano dersleri aldı. Beste yapma yeteneğini küçük yaşta iken kendisini gösterdi.
İstanbul'da Işık Lisesi'nde devam ettiği öğrenimi sırasında Cemal Reşit Rey'den ders aldı. Babasının Berlin'e tayin edilmesi üzerine gittiği Almanya'da Berlin Yüksek Müzik Akademisi'ne kabul edildi. Zamanın müzik otoritesi Prof. Rudolph Schmidt'ten piyano, Prof. Paul Höfferden kompozisyon dersleri aldı. Büyükelçi Hüsrev Gerede'nin teşviki ile ilk konserini Berlin Radyosu'nda verdi. Besteleri Paul Höffer tarafından Prag'da plak yapıldı.
Ankara'ya döndükten sonra Dr. Praetorius ile 3 yıl çalıştı. 1944'te Abdülhak Hamid'in 'Tekbir-i Milli eserini koro ve orkestra için besteledi.
Babasının görevi nedeniyle 4 yıl kaldığı Mısır'da bulunduğu sürede Sfenks Sonatı, Mehlika Sultan konser etüdü' ve daha birçok eser besteledi. Çölün, piramitlerin etkisi eserlerinde kendini gösterdi.
Ankara'ya tekrar döndüğü 1949'da Türk- Amerikan Kadınlar Kültür Derneği'nin kurucuları arasında yer aldı. Kore Savaşı nedeniyle Kore Marşı'nı besteledi. Bu marş, Kore'de Türklerle yapılan evliliklerde evlilik marşı olarak çalınmaktadır.1952'de Doktor İsmail Yılmaz Güran ile evlendi, 1953'te oğlu Ali Nusret dünyaya geldi. Ankara'da oturduğu sokağın adı Bestekar Sokak olarak değiştirildi. Bu yıllarda Anıtkabre Doğru adlı eserini besteledi.
1959'da eşinin Diyarbakır'da çocuk hastalıkları uzmanı olarak çalıştığı dönemde, kendisi de Diyarbakır'da kültür alanında faydalı olabilmek için çalıştı ve Diyarbakır Filarmoni Derneğini kurdu, bir çocuk korosu kurup yetiştirdi. Bu çalışmaları nedeniyle 1963 yılında devlet tarafından ödüllendirildi. Aynı yıl, ABD Devlet Başkanı Kennedy'nin vurulduğu gece Kennedy Noktürnü'nü besteledi ve konserde çaldı, bu bu beste Boston'daki Kennedy Müzesi tarafından sergilenmektedir ve bestecisi Nazife Hanım eserinden ötürü ödüllendirilmiştir.
Diyarbakır'dan sonra İstanbul'a, ardından Almanya'ya giderek tekrar öğrenciliğe döndü. Öğrenimini 'Köln Müzik Akademisi'nde tamamladı. Köln radyosunda konserler verdi.
1969 yılında yurda döndüğünde Çemberlitaş Kız Lisesi'nde müzik öğretmenliği yaptı. 1973'ten itibaren Türk-Amerikan Üniversiteliler Derneği, Türk -Alman Kültür Enstitüsü, Türk - Japon Dostluk ve Kültür Derneği bünyesinde çalıştı ve konserler verdi. Son eseri Mehlika Sultan'ı operaya uyarlama çalışmaları yaparken 20 Aralık 1993'te hayatını kaybetti. Cenazesi Beşiktaş'taki Yahya Efendi Tekkesi'ne defnedildi.[2]
1000 kadar eser besteleyen Nazife Güran, liedlerinin çoğunun sözlerini kendisi yazmıştır. Yahya Kemal Beyatlı, Ahmet Haşim gibi şairlerin eserlerini de bestelemiştir. Sanatkârın eserleri beş grupta toplanır: Milli eserler, Dini eserler, Piano eserleri, Lied (ezgiler), Çocuk şarkıları ve müzikli piyesler.
Kompozitörün eşi Dr. İsmail Yılmaz Güran, Nazife Güran'ın "Atatürk Gençliği'ne Marşlar", "Piano Eşliğinde Mezzo-Soprano için Liedler", "Piano için 3 konser etüdü", "Mehlika Sultan Ses ve Piano için Ballade" eserlerini, 1981 yılında ayrı ayrı bastırmıştır. Ayrıca bestekârın bestelediği her eseri noter kanalı ile tescil ettirmiş ve bestekârı G.E.M.A.'ya (Almanya'da telif hakları ile ilgili meslek birliği) üye yapmıştır.
Anısına değiştir
Nazife Güran'ın eserleri 2006 yılında soprano Ece İdil ve piyanist Metin Ülkü tarafından seslendirilmiş, Nurdan Bir Hale adı ile albüm yapılmıştır.
1995'ten beri her yıl bestecinin anısına kendi yazdığı eserleri içeren bir anma konseri düzenlenmektedir.[3]
Kaynakça değiştir
- ^ "Kendi anlatımı ile Nazife Aral Güran". 28 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2010.
- ^ "Tuba Ruhengiz Dikbıyık, Şeyh Yahya Efendi ve Dergahı, Klasik Türk Sanatları Vakfı Web Sitesi, 05.08.2009". 16 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2010.
- ^ "Ekinoks Firması Sanatsal Alanda Çalışmalar Tanıtım Sayfası". 23 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2010.